Hoofdstuk 1: Professioneel coachen
“Coach”= koets (net zoals de coach, helpt de koets mensen naar de plek waar ze willen zijn)
NOBCO = de belangrijkste beroepsvereniging voor coaches in Nederland
- Coaching = die vorm van professionele begeleiding waarbij de coach als
gelijkwaardige partner de cliënt ondersteunt bij het behalen van zelfgekozen doelen.
- Drie basisprincipes van wat coaching is:
1. De coachee weet zelf het beste wat goed voor hem is en kan, zowel in zijn privé-
als in zijn professionele bestaan, zelf, op basis van zijn eigen afwegingen,
beslissen wat hij wel of niet wil. De coachee is zelf verantwoordelijk voor de
keuze die hij maakt en is aanspreekbaar op zijn gedrag.
[Bewustwording van eigen aandeel is essentieel voor succesvolle coaching]
2. De coachee en de coach zijn volkomen gelijkwaardig aan elkaar (geen
hiërarchische relatie).
3. Tijdens coaching zijn de doelen, middelen en keuzes van de coachee leidend.
- Competentieprofiel:
o Zelfinzicht
o Gerichtheid op zelfontwikkeling
o Omgaan met het coachcontract/de coachovereenkomst
o Vormgeven van de coachrelatie
o Stelt de cliënt in staat inzicht te verkrijgen en te leren
o Doel- en actiegerichtheid
o Gebruik van modellen en technieken (naast basiscommunicatievaardigheden)
o Evalueren
Coaching is sterk handelings- en resultaatgericht (er wordt een concreet doel gesteld en
gewerkt aan het bereiken daarvan – gericht op heden en toekomst, het verleden doet er
minder toe, het gaat om de oplossing en minder om hoe het probleem is ontstaan) en
bestaat daardoor doorgaans uit een beperkt aantal sessies.
Coaching past om verschillende redenen bij de tijdsgeest van nu:
- Veranderende tijdsgeest (minder overleven, meer tijd voor reflectie en bezinning)
- Geen taboe meer (geaccepteerd om hulp te zoeken, ook voor levensvragen en werk
gerelateerde vragen)
- Anders denken over gezondheid (steeds meer aandacht voor het bevorderen van
motivatie op werk en het welzijn van niet-zieke werknemers)
- Vergrijzingsdruk (steeds langer doorwerken, kan relevant worden voor coaches om
hier een rol in te kunnen spelen)
Wanneer?
- Psychotherapie: als er sprake is van (ernstige) psychische klachten
- Er wordt gegraven in het verleden, psychotherapeut kan heel sturend optreden
en fungeren als autoriteit
- Coaching: doorgaans voor ‘gezonde’ mensen die met vragen kampen over zingeving,
zijn leven, zichzelf, zijn werk, stress, lichte psychische klachten
, o Gericht op heden en de toekomst, gesprekken doorgaans minder diep dan bij
psychotherapie, coach stelt zich gelijkwaardig op, accent op ‘doen’
- Counseling: een tussenvorm tussen coaching en psychotherapie
- Er wordt wel ingegaan op innerlijke drijfveren en emoties en kan er ook worden
gekeken naar het verleden (iets meer dan in coaching), de counselor is volgend en
faciliteert/stimuleert het proces van de coachee (net als de coach), het accent ligt
meer op ‘praten’ dan op ‘doen’
Intervisie = een vorm van gestructureerd overleg tussen meerdere collega’s waarbinnen
onder meer lastige en ethische problemen worden besproken
Supervisie = de supervisor heeft hier de rol van tutor en begeleidt de supervisant in zijn
leerproces (doel is dat de supervisant door middel van reflectie inzicht krijgt in zijn handelen
en de drijfveren daarachter)
Ethische vraagstukken, bijvoorbeeld in hoeverre de coach de rol van psychotherapeut mag
vervullen en de mate waarin een coach een coachee mag beïnvloeden.
Illusoire superioriteit = denken beter te zijn in allerlei vaardigheden dan de meeste anderen
+ geeft zelfvertrouwen, stemt optimistisch over de toekomst
- ontneemt (enigszins) het zicht op eigen beperkingen
Hulpverlenersyndroom = de coach helpt om zelf een goed gevoel te krijgen en het gevoel te
hebben dat hij nodig en de moeite waard is (de hulpvraag is niet de reden voor hulp, maar
een sterke behoefte aan waardering en erkenning van de coach zelf)
Evidence Based Coaching (EBC) = Coaches combineren hun kennis en ervaring met relevante
theoretische en wetenschappelijke kennis om zo te komen tot een zo effectief mogelijke
coaching.
- (Theoretische) invalshoeken die onderbouwing geven van wat een coach doet tijdens
coaching:
1. RET
2. Socratisch coachen
3. Oplossingsgericht coachen
4. Provocatief coachen
5. Motiverende gespreksvoering
6. E-coaching
Kan zorgen voor goedkopere gezondheidszorg doordat het coachingstraject korter en
effectiever is (EBC zorgt ervoor dat de coach zich bezighoudt met ineffectieve praktijken).
, Hoofdstuk 2: Het coachingstraject
Leren kun je zien als een proces dat zich ontvouwt van onbewust onbekwaam naar
onbewust bekwaam.
Leerbehoefte
Onbewust Bewust
onbekwaam onbekwaam
Aautomatisme Aanleren
Onbewust Toepassen
Bewust
bekwaam bekwaam
Dramadriehoek = er zijn drieposities die mensen kunnen innemen ten aanzien van hun
situatie of probleem:
- De redder: staat altijd klaar voor anderen, geeft (on)gevraagd advies en houdt
anderen afhankelijk door problemen van anderen naar zich toe te trekken en op te
lossen
- De aanklager: legt de schuld bij anderen of omstandigheden
- Het slachtoffer: klaagt, maar doet niks om de situatie te verbeteren
Elk lid uit de driehoek is uit balans.
Aangeleerde hulpeloosheid = de dingen gebeuren toch wel, of je er nu iets tegen probeert te
doen of niet Coach: “Je hebt dan misschien weinig invloed op de gebeurtenis zelf, maar
wel op de manier waarop je ermee omgaat.”
Het dilemma van verandering = gevangen tussen twee krachten – één die hem richting
verandering trekt, één die hem richting status quo trekt (bewuste wens voor verandering vs
minder bewuste angst voor negatieve gevolgen van verandering)
- Balans laten doorslaan richting verandering:
1. Méér weerstand door aan iemand blijven trekken met argumenten die hij al lang
weet; of wanneer coache weinig keuzevrijheid heeft wat betreft doelen of
mogelijkheden
2. “Meebewegen” werkt vaak beter: als eerste goed luisteren om oorzaken van
weerstand te achterhalen (en de coachee zich gehoord te laten voelen)
Stappen in het coachingstraject:
1. De oriëntatie (intakegesprek: wat is de reden van coaching?; inclusief contract
zonder juridische rechten; voor gemaakte afspraken geldt een
inspanningsverplichting voor de coach, geen resultaatverplichting)
2. De diagnose (meer duidelijkheid over het probleem of de situatie van de coachee;
coachee prikkelen om het verhaal vanuit meerdere perspectieven te bekijken)
3. Het stellen van doelen (SMART doelen opschrijven; kan ook aan de hand van een
schaal: waar sta je nu, 10 is de gewenste toestand = nulmeting)
4. Het opstellen van een plan (rekening houdende met de leercirkel van Kolb)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rachellakordijk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.26. You're not tied to anything after your purchase.