Persoonlijkheidspsychologie
= de tak van de psychologie die zich bezighoudt met het bestuderen van persoonlijkheid.
Nuttig:
- Beschrijven hoe iemand in elkaar zit
- Verklaren waarom iemand zich op een bepaalde, soms irrationele manier gedraagt
Cruciaal in begeleiding van iemand
Analyse van persoonlijkheid op 3 verschillende niveaus (Kluckhohn & Murray)
- Elk mens is zoals alle anderen
Human nature
Gemeenschappelijkheden (seksueel verlangen, iedereen sterft, …) eigen aan mens
- Elk mens is zoals sommige anderen
Individuele verschillen (introvert of extrovert)
Verschillen tussen groepen (beroepen bv: presidenten gelijke persoonlijkheid)
- Elk mens is als geen ander
Iedereen is uniek = uniciteit
Persoonlijkheid kan
- Nomothetisch onderzocht worden (statistiek)
- Ideografisch onderzocht worden (klinisch)
,
, 1. Persoonlijkheid: een introductie
1.1Wat is persoonlijkheid?
Definitie: Persoonlijkheid heeft betrekking op de kenmerkende individuele verschillen tussen
mensen in de manier waarop ze denken, zich voelen en zich gedragen. Deze individuele
verschillen zijn vrij stabiel en deels genetisch bepaald en openbaren zich in
verschillende situaties.
Kenmerkende individuele verschillen
- Kenmerken = trekken/ traits (stabiele eigenschappen)
- Average tendencies (gemiddeld = iemand gaat meestal betrouwbaar zijn, soms kan
het afwijken)
- Trekpsychologie (vertrekt vanuit statistisch gegevens, onderzoeken psychologische
trekken, hoe individuele verschillen gedrag kunnen voorspellen)
Beschrijvende functie (begrijpelijke schets van persoonlijkheid)
Verklarende functie (hoe komt het dat iemand bepaald gedrag stelt)
Voorspellende functie (zal persoon dat gedrag stellen)
Karakter
- Charasso (stempel plakken)
- Stereotypen: opvallend kenmerk wordt uitvergroot bv. Hij is een strever.
Twee uitgangspunten:
- Karaktertrekken als eigenschappen
Causaal (voorspelling voor karaktertrekken) (oorzaak-gevolg)
- Karaktertrekken als samenvattingen
Niet causaal (langdurige aspect van iemands gedrag)
Gedrag veranderd doorheen de tijd persoonlijkheid blijft hetzelfde
Temperament
Ontstaan vloeistoffen in het lichaam: (humores)
Te veel aan Naam temperament Psychologische beschrijving
Bloed Sanguinisch Vrolijk, vriendelijk, grappig
Slijm Flegmatisch Traag, loom, lui
Gal Cholerisch Grootmoedig en
onverschrokken
Zwarte gal Melancholisch Somber, zwijgzaam,
vasthoudend
Mary Rothbart (1981) experiment temperament
- Stabiele eigenschappen: vroeg aanwezig
, - Stabiliteit groeit met leeftijd
- Stabiliteit van temperament is hoger over korte intervallen
Persoonlijkheid = karakter + temperament
Denken, voelen, doen
Cognitieve processen van informatieverwerking (Bepaalde mensen kunnen anders reageren
op dezelfde situatie)
Input -> beslissingsregels (als- dan) -> output
1.2Stabiliteit van persoonlijkheid
- Persoonlijkheid is relatief stabiel
- Stabiliteit neemt toe met leeftijd
- Piek van stabiliteit: 50-60 jaar
Rangordestabiliteit
Relatieve positie van individu in een groep
- Zal kind in kleuterklas binnen 10 jaar zelfde karakter vertonen
- Big 5
Mean level-stabiliteit
Stabiliteit van groepen personen
- Scores van groepen naarmate ze ouder worden hetzelfde blijven
1.3Erfelijkheid van persoonlijkheid
= Verwijst naar de mate waarin genen overeenkomsten en verschillen tussen mensen
kunnen verklaren
- Wordt in % uitgedrukt (bv erfelijk 50% en omgeving 50%)
- Persoonlijkheid is erfelijk
- Deel dat niet erfelijk bepaald is wordt door de omgeving bepaald
Nature nurture
In welke mate zijn persoonlijkheidskenmerken erfelijk?
- 40-60%
Genoom = complete set erfelijk materiaal
- 23 paar chromosomen in eicellen en zaadcellen
- Vrouw: XX (laatste chromosoom)
- Man: XY (laatste chromosoom)
Verschillende manieren van onderzoek
- Kijken naar famillie
- Broers en zussen delen 50% dezelfde genen (eeneiige tweeling 100%)
- Neven en nichten 12,5%
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller inesvanhamme. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.75. You're not tied to anything after your purchase.