Class notes
AW Practica Uitwerkingen - DB2
- Course
- Institution
Met deze uitgebreide uitwerkingen van de practica van AW hoef je zelf geen uren meer te verliezen met het uitwerken van alle stof!
[Show more]
Seller
Follow
remconederlof
Reviews received
Content preview
- Video ‘Free range pigs’- College Pr1
- Syllabus - Tekst ‘Gedrag van varkens’
Pr1 - Observatieformulier
Voorbereiding
Gedomesticeerde varkens die in het wild kunnen overleven tonen natuurlijker gedrag. Deze Video ‘Free
Varkens wroeten naar eten en spenderen een groot dagdeel aan het foerageren. Range Pigs’
Halverwege de dag rusten ze gezamenlijk in een groot nest uit, waar ze ’s nachts ook in slapen.
De manier waarop varkens in het wild een modderbad nemen is vrijwel identiek aan de manier waarop
zwijnen dat doen. Als een varken jongen moet werpen isoleert ze varken zich van de groep en graaft deze
een gat in de grond. Met gras en varens maakt het varken dan vervolgens een nest. Als het nest af is kruipt
het varken in het nest, en wacht tot de geboorte begint. De zeug blijft de eerste paar dagen bij de jongen in
het nest, en verlaat het nest alleen voor enkele minuten om te eten.
Door neuscontact te maken en de biggetjes naar één kant van het nest te leiden voorkomt de zeug dat de
biggetjes doodgelegen worden.
Rond 2wk leeftijd slapen de zeug en de nieuwe biggetjes weer in het gezamenlijke nest met de rest van de
groep, waar de biggetjes waarschijnlijk ook contact kunnen maken met biggetjes van andere zeugen.
De biggen worden ongeveer op 17wk leeftijd geleidelijk gespeend.
College Pr1
Natuurlijk gedrag is gedrag wat het dier in de natuurlijke omgeving vertoont. Het dier wil veel natuurlijke
gedragingen onder alle omstandigheden uitvoeren. Het gedrag is belangrijk en belonend voor het dier.
Contrafreeloading is wanneer dieren de keuzen hebben tussen ‘makkelijk voer’ of ‘werken voor voer’. De
dieren kiezen hierbij doorgaans om voor het voer te werken, want hiermee kunnen ze (belonend)
natuurlijk gedrag vertonen.
Als natuurlijk gedrag niet uitgevoerd kan worden komt het welzijn in het gedrang. Bij het varken kan dit
leiden tot staartbijten/staartzuigen/oorbijten, agressie, en doodliggen.
Het staartbijten/-zuigen/oorbijten ontstaat door het te vroege en abrupte spenen en is een vorm van
omgericht gedrag (verveling, scharrel-/zuigbehoefte). Dit soort gedrag kan ook bij volwassen dieren
voorkomen als ze niet kunnen wroeten en foerageren.
Manieren om dit tegen te gaan zijn bijv.: (1) kooiverrijking, (2) voer los op de grond strooien, (3) bedding
van stro/zaagsel. Vroeger werden ook staarten gecoupeerd en tanden geknipt, maar dit is inmiddels
verboden.
Agressie ontstaat door plotselinge overgang van een bekende toom met zeug naar een groep samengesteld
uit biggen van twee of meer tomen. In de natuur zijn er stabiele familiegroepen aanwezig. Door gebrek aan
spelgedrag (gebrek aan ruimte) hebben de biggen niet goed leren omgaan met agressie.
Je kunt deze agressie tegen gaan door bijv.: (1) extra ruimte te bieden & spelgedrag te stimuleren, (2)
afleiding geven met kooiverrijking, (3) spenen geleidelijker en minder stressvol laten verlopen, (4)
mogelijkheid bieden voor varkens om elkaar te vermijden, en (5) zo min mogelijk ruimte tijdens het
transport geven.
Doodliggen ontstaat omdat er geen ligceremonie kan plaatsvinden in de houderij door een gebrek aan
ruimte, te veel lawaai, en omdat zeugen geen nest kunnen bouwen. Je kunt dit tegen gaan door meer
ruimte & rust te bieden in de stallen, en door een apart (aangepast) kraamhok te gebruiken.
Een ethogram bestaat uit gedragscategorieën en de basiseenheden hiervan (gedragselementen).
In het protocol van het ethologisch onderzoek zet je de tijd van observatie, wie observeert, etc.
Er zijn 2 ethologische methoden:
- Sampling methode (wie & wat)
o Focal animal → protocolleren van één herkenbaar subject.
o Scan → protocolleren van meerdere subjecten in vaste volgorde op momenten van een
specifieke interval (30s).
- Recording methode (hoe lang & wanneer)
, o Continu → registratie van ieder gedragselement compleet met start- en eindtijd (vaak m.b.t.
focal animal.)
o Instantaneous → registratie alléén op momenten met een specifieke interval (vaak m.b.t.
meerdere individuen van een groep.)
Tekst ‘gedrag
Beren zijn solitair buiten de voortplantingsperiode, terwijl zeugen als ze in een groot terrein van varkens’
worden gehouden in groepsverband leven. Groepen zeugen hebben een duidelijke hiërarchie.
Huisvarkens maken slaapnesten, en vlak voor het werpen wordt er een nest voor de komende toom
gebouwd. De opgroeiende tomen zullen geleidelijk mengen tot één groep biggen. Volwassen varkens, in
ieder geval beren, verlaten de groep.
Stolba heeft aan de hand van dit natuurlijke gedrag een stalsysteem ontworpen waarin aparte gebieden
zijn voor nestbouw, vreten, wroeten, en mesten. De hokken van 4 zeugen met tomen werden op elkaar
aangesloten. In dit systeem kan de zeug al berig en dus gedekt worden tijdens de lactatieperiode.
Varkens zoeken van nature hun eten middels wroeten. Soorteigen voeropnamegedrag optimaliseert de
verwerking en vertering van opgenomen voer. Als een varken niet kan wroeten, dan zal na enige tijd het
wroet- en exploratiegedrag mogelijk omgericht worden naar andere objecten, waardoor bijv. staartbijten
kan ontstaan.
Varkens eten in het wild doorgaans synchroon. De onmogelijkheid hiertoe bij drachtige zeugen kan tot
gedragsproblemen leiden. Het ‘klingbijten’ lijkt verbonden te zijn aan de aanwezigheid van slechts 1
voerstation in een wat grotere groep zeugen.
Varkens zijn ook van nature hygiënisch → ze hebben speciale mestplaatsen. Deze moeten in hokken dus
ook gerealiseerd worden.
Huisvarkens zijn rond 6-8mnd geslachtsrijp. De beren zijn elke dag bereid tot seksueel gedrag, de zeugen 1-
2d elke 3wk. Tijdens de copulatie produceert de beer veel speeksel wat androgene steroïden bevat. De
geur hiervan versterkt het stareflex van de zeug. Het baltsgedrag van de beer, en met name het neusporren
in de flank van de zeug, verhoogt de bevruchtingskans en de latere toomgrootte. Ook sociale
opgroeicondities zijn belangrijk voor de vruchtbaarheid, en voor het voldoende tonen van baltsgedrag bij
de beer. Het zogeheten ‘onrustgedrag’ van mestvarkens (sabbelen aan elkaar, ongedurig zijn) wordt voor
een belangrijk deel bepaald door opgroeicondities in de eerste levensweken. Ruimere hokken met stro en
een vrije zeug en een wat latere speenleeftijd verminderde het voorkomen van dit gedrag.
Agonistisch gedrag is een mengeling van aanvallen, vluchten, en dreigen. Dit is onderdeel van de sociale
structuur die m.n. zeugen hebben. Bij volwassen varkens bestaat agonistisch gedrag vooral uit dreigen en
slaan met de koppen. Door dit gedrag te kunnen tonen ontstaat er een stabiele groep waarin stress wordt
gereduceerd. Een belangrijke eis aan de huisvesting van zo’n groep is ook dat varkens zich van elkaar
kunnen onttrekken. De sociale structuur wordt niet alleen door agonistische factoren, maar ook door
vriendschappelijke contacten in stand gehouden.
Drachtige zeugen besteden veel tijd aan nestbouwgedrag op de dag voor het werpen. Als dit niet mogelijk
is worden zeugen erg onrustig. De eerste 6u na de geboorte zuigen de biggen onregelmatig maar frequent.
Hierna zijn er echte zoogbeurten waarbij elke big een eigen tepel heeft. In de eerste 3d zijn er al agressieve
interacties om het bezit van een tepelpaar. Na deze tijd staat het bezit vast. Agonistische interacties treden
al tijdens de eerste weken op, vooral omtrent de ontwikkeling van normaal agonistisch gedrag en de
rangorde in de toom.
Bij een zoogbeurt worden de biggen ‘geroepen’ door knorgeluiden van de zeug. Na 2-3min. masseren door
biggen aan de tepel zal de zeug frequenter knorren en ~20sec. de melk laten schieten. Hierna vindt nog
enkele minuten massage plaats.
Een verantwoorde speenleeftijd is in de praktijk 4-5wk. Spenen is een stress-inducerende gebeurtenis,
waarbij het best de zeug verwijderd kan worden i.p.v. de biggen.
Als de zeug in staat is vrij te bewegen en een nest kan maken dan komt het ‘doodliggen’ vrijwel niet voor.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller remconederlof. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.95. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
60434 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now