Summary
SAMENVATTING LITERATUURGESCHIEDENIS 6VWO
- Course
- Level
- Book
samenvatting over literatuurgeschiedenis 6VWO
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
pipklomp
Reviews received
Content preview
30: DE ROMANTIEKVerlichting
★ Hoofdkenmerken rationalisme en classicisme
★ Kunst is didactisch (= daarmee kun je mensen onderwijzen)
★ ‘Romantisch’ had een negatieve betekenis, het was fantastisch, vergezocht en
overdreven
Romantiek
★ Kwam naar voren aan het eind van de 18e eeuw
★ Gevoelswereld: grote aandacht voor de eigen gevoelswereld, zo erg dat romantische
kunst in essentie lyrisch (= eigen gevoel uitspreken) is
★ Verbeeldingskracht: ontsnappen aan de wereld van het hier en nu, centraal staat de
natuur
★ Individualisme
Kunstenaars
★ Originaliteit > kunst moet de persoonlijke opvattingen van de kunstenaar weergeven
en niet zozeer gericht zijn op het publiek
★ Bohémiens: kunstenaars die een onmaatschappelijk leven leidden (rusteloos
zwerven, drankmisbruik, liefdesaffaires, armoede, experimenten met drugs)
★ Andere kunstenaars waren revolutionairen en wilden samen met het volk een betere
wereld scheppen
Wetenschappen
★ Interesse voor het natuurlijke komt tot uiting door:
○ Volkenkunde: bestudering van de cultuur van niet-westerse volkeren
○ Volkskunde: bestudering van de cultuur van westerse bevolkingsgroepen
★ Als gevolg ontstond taalwetenschap: talen werden met elkaar vergeleken om te
komen tot een indeling naar soorten
★ 1804: een officiële wettelijk voorgeschreven spelling ontstond
★ Uit interesse voor het verleden en het exotische kwam de literatuurwetenschap op
> niet-westerse literaturen werden vertaald, middeleeuwse handschriften uitgegeven
en mondelinge verhalen en gedichten werden opgeschreven
★ In de muziekwetenschap leidde deze belangstelling voor het verleden tot de uitgave
en heropvoering van het werk van vroegere componisten
32. LITERATUUR
Overheersende gevoelens romantische schrijvers
★ Weltschmerz: romantische melancholie/ droefgeestigheid
★ Sehnsucht: romantische verlangen naar het onbereikbare geluk
★ Schrijvers gebruikten deze gevoelens als inspiratiebronnen voor hun kunst en
vandaar kwamen in teksten begrippen voor die elkaar eigenlijk uitsluiten
○ Lieflijk geweld / verkwikkelijke tranen
,Nieuwe belangstelling voor het geloof
★ Niet meer de bestaande kerkschappen, maar de persoonlijke verhouding tussen de
mens en God
★ De romantici zochten het geloof in zichzelf, in het eigen hart en in de ongerepte
natuur die Gods schepping is
Romangenres
★ Genres als de ballade en het sprookje werden opnieuw beoefend omdat romantici
zich lieten inspireren door de middeleeuwse literaturen van West-Europa
○ Volkssprookjes: de oude, reeds lang bestaande sprookjes die iedereen
kende; ze werden eerst mondeling overgedragen en nu opgeschreven
○ Cultuursprookjes: de sprookjes die door de schrijvers bedacht werden; zijn
meestal moeilijker dan de volkssprookjes en voor kinderen onbegrijpelijk
★ Escapisme (= het willen ontsnappen aan de alledaagse realiteit) leidt tot de bloei
van het griezelverhaal en de situering van romans en verhalen in het verleden, de
toekomst of in verre exotische streken
★ Uit de 18e eeuwse gothic novel komt de historische roman voort, waarin de
achtergrond veel authentieker is dan in de gothic novels. De Middeleeuwen werden
geromantiseerd en voorgesteld als een tijd van avonturen, toernooien, schone
jonkvrouwen en dappere helden, niet als een tijd van ziekte, armoede, bijgeloof en
onderdrukking.
○ Ivanhoe (1819) van de Engelsman Sir Walter Scott
★ Uit de gothic novel komt ook de romantische griezelroman/ horror voort. Hierin
speculeert de schrijver op allerlei irrationele angsten die diep in de mens leven.
○ Korte verhalen van de Amerikaan Edgar Allan Poe
★ Science-fiction: het genre waarin het gaat om de nog onbekende mogelijkheden
van wetenschap en techniek, de term werd pas in 1929 bedacht
○ Bekendste SF-schrijver is Fransman Jules Verne, zijn werken werden
‘voyages extraordinaires’ genoemd, omdat ze de structuur hadden van een
imaginair reisverhaal
○ Frankenstein (1818) van de Engelse Mary Shelley behoort tot de
griezelroman en science-fiction
★ Uit de latere gothic novels, waarin de bovennatuurlijke gebeurtenissen ontmaskerd
werden als bedrog, komt het detectiveverhaal voort. De detectiveroman werd
mateloos populair.
○ De Amerikaan Edgar Allan Poe bedacht het ‘geslotenkamermysterie’
De Romantiek kwam in Nederland niet echt tot uiting, omdat de overdrijvingen, emotionaliteit
en extreme opvattingen niet goed pasten bij de tamelijk nuchtere 19e-eeuwse cultuur van
Nederland.
, 33. HET REALISME
Realisme als reactie op de Romantiek
★ Doel: de realiteit van alledag zo objectief mogelijk proberen weer te geven
★ Realistische kunst in genres als het stilleven of het portret bestond al veel langer
★ Maar in de loop van de 19e eeuw wordt een realisme een échte stroming die
betrekking heeft op vrijwel alle genres uit de schilderkunst en de literatuur en aan het
eind van de 19e eeuw ook op de muziek.
Onderwerpen van de schilderijen
★ Eerst vooral het leven van de middenklasse
★ Onder invloed van het opkomende socialisme later ook de sociale omstandigheden
van de arbeiders
★ Romans en schilderijen werden dus gebruikt als krachtige, politieke en sociale
protesten. Op dit punt komen realisten dus overeen met de romantici, die ook aan
het strijden waren voor een betere maatschappij.
★ Rond 1870 maakte het realisme plaats voor het impressionisme
Belangrijke realistische schilders
★ Gustave Courbet (1819-1877)
★ Jean-François Millet (1808-1875)
★ Jozef Israëls (1824-1911)
In het literair realisme ontstaat de klassieke roman
★ Alle onderwerpen hangen met elkaar samen en het plot heeft een duidelijk begin,
verloop en afsluiting
★ Onderwerp is de natuurgetrouwe uitbeelding en sociaal-psychologische analyse van
mens en maatschappij.
★ Dit type roman overheerst nog steeds in de literatuur
★ Rond 1870 gaat de realistische roman over in het naturalisme
In de muziek ontstaat de veristische opera
★ Een reactie op de melodramatische libretti van veel populaire opera’s en op de
mythologische wereld van de opera’s van Wagner
○ Cavalleria rusticana (1890) van Pietro Mascagni
○ Carmen (1875) van Georges Bizet
34. NICOLAAS BEETS (‘HILDEBRAND’) 1814-1903
Camera obscura (1839)
★ Als Leidse theologiestudent schreef Nicolaas Beets onder het pseudoniem
‘Hildebrand’ deze verhalenbundel
★ De titel slaat op de 19e-eeuwse voorloper van het fototoestel
★ Er wordt een satirisch beeld gegeven van de Hollandse burgerij uit de eerste helft
van de 19e eeuw
★ Tegenover de belachelijk gemaakte figuren staat in veel verhalen de ik-figuur
Hildebrand: een zeer zelfingenomen student die zich afschildert als iemand die alles
beter weet, kan en doet.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller pipklomp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.88. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53022 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now