Summary
Samenvatting Nederlandse Letterkunde I
- Course
- Institution
Samenvatting hoofdstuk 4 + eigen notities
[Show more]
Seller
Follow
brittdelme2001
Content preview
Hoofdstuk 4: Doorbraak van derenaissance in het noorden
(1600-1620)
Inleiding
Tijdens begin Twaalfjarige Bestand (1609-1621): breekt renaissance door bij brede elite.
Dichter Gerbrand Adriaensz Bredero (1585-1618) (lid Amsterdamse kamer De Eglantier: kondigt in
toneelwerk programmatisch einde aan van rederijkerij.
VOOR hem: Pieter Cornelisz Hooft (1581-1647): bracht renaissance al onder aandacht vanuit
zijn Italië-ervaring. samen met Bredero behoorde hij tot nieuwe generatie dichters in De
Eglantier.
Amsterdamse kamer impulsen van Plèiade-gerichte Leidse universiteit met Daniel
Heinsius (1580-1655) en Petrus Scriverius (1576-1660) beiden stimuleren Amsterdamse
literaire leven in begin 17e eeuw.
Heinsius: gaf vernieuwde impulsen aan genre van liefdesemblematiek.
Scriverius: stimulans voor vernieuwing liefdesgenre zoals in Amsterdam manifesteerde (liedboeken
nieuwe stijl vs liedboeken oude stijl)
Leiden: in belangrijke mate nieuwe generatie poëten in Amsterdam gebracht.
Einde van de rederijkerij
1555: Const van Rhetoriken (De Castelein) in druk. werk diende niet als bezegeling of afsluiting van
rederijkersliteratuur. normerende karakter werkte in eerste decennium van 17 e eeuw nog door bij
dichterskring. + werd nog herdrukt in 1612 en 1616
Gelijkend verhaal: werk van Cornelis Van Ghistele (1510-1573) maakte wereld van humanistische
literaten toegankelijk voor leergierige culturele middenstand. + tegelijk het ‘idioom van de
welluidende “retorike”’ hanteerde. herdrukt in 1600, 1607, 1615
Jan Baptist Houwaert (1533-1599) (Brusselse edelman): werk sloot aan bij poëtische verbeelding van
Jan van der Noot maar bleef trouw aan oude rederijkersvers.
Oeuvre: veel herdrukt: in 1612 zelfs voorzien van nieuwe inleiding door Amsterdamse
theaterman Abraham De Koningh (1588-1619)
Tijdens Twaalfjarige Bestand: waardering voor vroegere rederijkers: voor gehanteerde dichtvormen
en metriek (rederijkers gebruikten vierheffingsvers) + gewijzigde dichtopvattingen onder invloed van
Plèiade-dichters.
Lucas D’Heere in Hof en Boomgaerd der Poësien: refreinen voor zijn kamer genoten + andere
dichtvormen (epigrammen en sonnetten) voor geadresseerden buiten de kamer
Van der Noot: gebruikt dan oden, sonnetten, epigrammen en elegieën
Pieter Roemer Visscher (1547-1620): bedacht nieuwe dichtvormen met nieuwe benamingen:
, - Sonnetten = tuyters later ‘klink-dichten’ of ‘klinkers’
- Elegieën = jammertjes
- Puntdichten = quicken
- Vierheffingsvers: evolueerde van isosyllabische vers (zoals bij D’Heere) naar versvoeten
(metrische verzen).
Ook dichterschap veranderde: door invloed Plèiade-dichters platonische opvatting van
dichterschap bij brede kring dichters. Amsterdamse kamer hield nog sterk vast aan concept van
argumenterende ethische humanisten.
Binnen vernieuwde literaire klimaat oude rederijkerstijl + oude rederijkersvormen afgedaan!!.
Bredero in komedie Spaanschen Brabander (1617): rekent af met oude rederijkers met
meesterlijke ironie.
o Verhaal: in openingsclaus: hoofdpersonage Jerolimo (uit Antwerpen) zet zichelf
voor schut door voor Amsterdams publiek oude rederijkers zoals De Castelein, Van
Ghistele, Houwaert, Colijn van Rijsel te prijzen. tegenover deze ouderwetse
refrein- en balladedichters verdwijnt de kwaliteit van eigentijdse ‘Hollantse boere
lieke-dichters’
o Geschreven in toneelverzen
o Vernieuwde liedboek met daarin goed vertegenwoordigde boertige liedgenre. =
succesvol.
o Jerolimo: pleidooi: woorden van pralerige leeghans uit zuiden in vernieuwde en
bloeiende Amsterdam.
Bredero haalde ook in andere toneelstukken uit naar oude stijl van rederijkers.
o Bespot Van Ghistele in voorwoord blijspel Moortje (bewerking van Eunuchus van
Terentius) Van Ghisteles bewerking van de Eunuchus: volgens Bredero geschreven
in gek en bont Antwerps en vol met leenwoorden.
o Klucht van de koe (1612): ook bespotting rederijkers.
Oude vormen hebben afgedaan + oude stijl van rederijkerij werkt niet meer!!!.
Van Hout: Betoog: voor zijn versvertaling van Buchanans Franciscanus benadrukt dat hij
veel waarde hecht aan oordeel van publiek, niet van rederijkers.
Ondanks alle uitvallen blijft rederijkerskamer als organisatievorm en literair instituut in begin 17 e
eeuw levensvatbaar op sommige plaatsen (Amsterdam) zelfs als vernieuwend instituut gezien.
Spiegel, Coornhert, Visscher: pasten De Eglentier aan aan de gewijzigde literaire normen en
opvattingen.
Visscher en Bredero schreven lofdicht over retorica Amsterdamse kamer heeft specifieke
opvattingen aan dichtkunst gegeven.
P.C. Hooft (1581-1647): literaire vernieuwing aangekaart bij de
kamer?
P.C. Hooft s Rijmbrief
Rijmbrief (236 verzen lang) door Pieter Cornelisz Hooft: geschreven vanuit Firenze aan Amsterdamse
kamer in 1600 iconisch document, zorgde voor verdere doorbraak van Renaissance in Noordelijke
Nederlanden. + ook andere teksten van hem hebben belang gehad.
Zijn dichtwerk: brengt vernieuwend geluid binnen kamer + conformeert met gehanteerde discours
en heersende literaire geplogenheden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittdelme2001. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.02. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now