Summary
Samenvatting Inleiding Forensische Psychopathologie 2021/2022
- Course
- Institution
Alle stof voor het tentamen van het vak Inleiding Forensische Psychopathologie uit het jaar 2021/2022
[Show more]
Seller
Follow
irisdelang
Content preview
Samenvatting Inleiding Forensische PsychopathologieMooij, A.W.M., Schuld in strafrecht en psychiatrie. In: A.W.M. Mooij,
Psychiatrie, recht en de menselijke maat. Over verantwoordelijkheid.
Amsterdam, Boom, 1998, p. 55E73.
Strafrecht (uitwendig) Psychiatrie Antropologie
(inwendig) (condition humaine)
Oorzaakschuld
Faalschuld
Vereveningsschuld
Kronenberg, M.J. & De Wilde, B. (2018). Grondtrekken van het Nederlandse
strafrecht. Deventer: Kluwer, p. 81-106 (hoofdstuk 4) en p. 265-286
(hoofdstuk 11)
Hoofdstuk 4 Welke strafuitsluitingsgronden bestaan er?
Menselijke gedraging die voldoet aan de delictsomschrijving: wederrechtelijk en verwijtbaar
- Uitzonderingsgevallen waar wederrechtelijkheid of de verwijtbaarheid ontbreekt
strafuitsluitingsgronden
Rechtvaardigingsgronden: nemen wederrechtelijkheid weg en gedraging is niet in strijd
met het recht geweest
Schulduitsluitingsgronden: nemen verwijtbaarheid weg en dader wordt geëxcuseerd,
maar niet daad
Beide leiden tot straffeloosheid
Welke wettelijke strafuitsluitingsgronden bestaan er?
Wat betekent noodweer?
Noodweer: rechtvaardigingsgrond en is neergelegd in art. 41 lid 1 Sr voldaan dient te zijn aan de
volgende voorwaarden:
1. Ogenblikkelijke en wederrechtelijke aanranding: Men mag zich verdedigen indien de
aanranding aan de gang is op het moment dat de verdediging wordt ingezet
Enkele vrees is onvoldoende om verdediging te starten
Bij ogenblikkelijk dreigend gevaar is verdediging wel toegelaten
Omstandigheden van geval bepalen of sprake is van enkele vrees of ogenblikkelijk
dreigend gevaar (niet te wachten op daadwerkelijke eerste klap)
De aanranding moet wederrechtelijk zijn: tegen rechtmatige aanranding mag geen
verdediging worden ingezet.
2. Lijf, eerbaarheid of goed: lijf of goed behoeft geen nadere uitleg kan ook om andermans
lijf, eerbaarheid of goed kan gaan
, Eerbaarheid betekent seksuele eerbaarheid aantasting van de eer of goede naam valt
hier dus niet onder
3. Geboden en noodzakelijke verdediging: de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit
Proportionaliteit: verdediging moet geboden zijn, verdedigingshandeling moet
proportioneel zijn ten opzichte van de aanval
o Disproportionaliteit vormt beletsel om met succes op noodweer en beroep te
doen Mogelijk beroep op noodweer exces
Subsidiariteit: verdediging moet noodzakelijk zijn als mogelijk is om te vluchten dan
moet dit gedaan worden
Wat betekent noodweerexces?
Noodweerexces: schulduitsluitingsgrond en neergelegd in art. 41 lid 2 Sr sprake van
disproportionele verdediging veroorzaakt door hevige emoties
- Belangrijk: alleen sprake van noodweerexces indien noodweer niet mogelijk is wegens
schending van proportionaliteit
- Dient sprake te zijn van noodzakelijke verdediging die onmiddelijk is ontstaan als gevolg
van hevige gemoedsbeweging, die door de aanranding is veroorzaakt dubbele causaliteit
vereist:
Aanval moet oorzaak zijn van hevige gemoedsbeweging
Oorzaak van disproportionele verdediging
3 verschillende verschijningsvormen van noodweerexces:
1. Intensief noodweerexces: disproportionele verdediging, omdat kracht van e verdediging niet
in verhouding staat tot aanval
2. Extensief noodweerexces: disproportionele verdediging, omdat duur van verdediging langer
doorgaat terwijl aanval al is geëindigd
3. Tardief noodweerexces: disproportionele verdediging, omdat verdediging pas begint nadat
aanval al is geëindigd
Ten tijde van aanval moet er noodweersituatie bestaan in plaats van tijdens
verdediging (zoals bij een klassiek noodweerexces) Daarna beoordeeld worden of
verdediging noodzakelijk was en natuurlijk moet zijn voldaan aan dubbele causaliteit
Wat betekent psychische overmacht?
Psychische overmacht: schulduitsluitingsgrond en neergelegd in art. 40 Sr
- Van buitenaf komende drang waaraan men redelijkerwijs geen weerstand kan of behoeft
te bieden psychische druk van zodanige aard en van zodanig gewicht dat hierdoor
wilsvrijheid wordt aangetast
- Psychische druk die inwendige oorzaak heeft: geeft nooit aanleiding tot straffeloosheid op
grond van psychische overmacht
Wat betekent overmacht noodtoestand?
Overmacht noodtoestand: rechtvaardigingsgrond en neergelegd in art. 40 Sr sprake zijn van
situatie waarin keuze moet worden gemaakt tussen 2 conflicterende plichten:
- Plicht om de strafwet na te leven
- Maatschappelijke plicht zwaarwegend
Indien maatschappelijke plicht zwaarder weegt dan naleven van strafwet: juridisch
is het overmacht noodtoestand
, o Belangenafweging die dient te worden gemaakt tussen maatschappelijk belang
en wetsconform gedrag doet zich uiteindelijk echte noodsituatie voor
o Ten slotte nog voldaan zijn aan eisen van proportionaliteit en subsidiariteit
Wat betekent een bevoegd en onbevoegd gegeven ambtelijk bevel?
Bevoegd gegeven ambtelijk bevel: rechtvaardigingsgrond (art. 43 lid 1 Sr): strafbaarheid van
wetsovertreding wordt opgeheven sprake zijn van zeggenschapsrelatie tussen degene die bevel
geeft en degene die bevel opvolgt
- Gevolg van succesvol beroep op deze rechtvaardigingsgrond: gedraging is nog steeds
wederrechtelijk, maar dader wordt ontslagen van alle rechtsvervolging (OVAR)
Onbevoegd gegeven ambtelijk bevel: schulduitsluitingsgrond (art.43 lid 2 Sr) zeldzaam in praktijk
& degene die bevel geeft is niet bevoegd om bevel te geven
Wat betekent een wettelijk voorschrift?
Wettelijk voorschrift: rechtvaardigingsgrond en is neergelegd in art. 42 Sr
- Degene is straffeloos indien hij strafwet overtreedt ter uitvoering van ander wettelijk
voorschrift botsing van rechtsnormen
Gelden van eisen van proportionaliteit en subsidiareit
Wat betekent ontoerekeningsvatbaarheid?
Ontoerekeningsvatbaarheid: schulduitsluitingsgrond en neergelegd in art. 39 Sr verdachte is
onder invloed, van stoornis of gebrek in ontwikkeling ten tijde van begaan van strafbare feit, dat
wil van verdachte niet meer in vrijheid is gevormd
- Verwijtbaarheid ontbreekt en ontslag van alle rechtsvervolging (OVAR) volgt rechter laat
zich adviseren door gedragsdeskundigen, maar beslist uiteindelijk zelf of er sprake is van
ontoerekeningsvatbaarheid
- Verminderde ontoerekeningsvatbaarheid bestaat ook: mate van toerekening van feit aan de
dader kan worden toegerekend verdachte is alsnog strafbaar, maar bij opleggen van
straf of maatregel kan rekening gehouden worden met verminderde
toerekeningsvatbaarheid
Welke ongeschreven strafuitsluitingsgronden bestaan er?
Uit rechtspraak zijn buitenwettelijke strafuitsluitingsgronden ontstaan: ongeschreven
schulduitsluitingsgrond afwezigheid van alle schuld en ongeschreven rechtvaardigingsgrond
ontbreken van materiële wederrechtelijkheid
Wat betekent afwezigheid van alle schuld?
Afwezigheid van alle schuld (AVAS) tast verwijtbaarheid aan: doet zich situatie voor waarbij
delictsomschrijving is vervuld, maar onredelijk is om hem daarvoor te straffen
- Beroep op wettelijke strafuitsluitingsgronden ontbreekt alleen maar beroep op AVAS
mogelijk
- In meeste gevallen gaat het om verontschuldigbare dwaling: dader heeft iets niet geweten
en behoefde dit ook niet te weten
Wat betekent het ontbreken van de materiële wederrechtelijkheid?
Kan voorkomen dat door plegen van strafbaar feit het onderliggende rechtsgoed, dat die
strafbepaling beoogt te beschermen, gediend wordt
, Hoofdstuk 11 Wat is het rechterlijk beslissingsschema?
Wat zijn de vragen van artt. 348 en 350 Sv?
Bij doen van einduitspraak moeten 3 typen vragen worden beantwoord:
1. Formele vragen: voorvragen (art. 348 Sv).
2. Materiële vragen: hoofdvragen (art. 350 Sv).
3. Vraag omtrent straftoemeting (art. 350 Sv).
Beslissingsschema moet worden doorlopen om tot einduitspraak te komen (art. 138 Sv)
- Einduitspraak maakt in beginsel einde aan vervolging meestal nog rechtsmiddelen
worden aangewend
Art. 349 lid 1, 351 en 352 Sv geven aan welke einduitspraken mogelijk zijn
Wat is het onderscheid tussen de formele en materiële vragen?
Einduitspraak betekent niet dat er geen nieuwe vervolging kan worden ingesteld
- Inhoudelijke behandeling van zaak: rechter is toegekomen aan materiële vragen van art.
350 Sv
OvJ mag geen nieuwe vervolging instellen, maar kan wel rechtsmiddel (hoger beroep)
aanwenden sprake van voortzetting van dezelfde vervolging
- Als zaak inhoudelijk niet is behandeld dan kan er nieuwe vervolging komen en wordt art. 68
Sr (ne bis in idem) niet geschonden
- Als er geen inhoudelijke behandeling is geweest, dan zijn alleen formele vragen van art. 348
Sv beantwoord
Voordat er nieuwe vervolging wordt ingesteld, moeten gebreken in e voorvragen wel
worden gerepareerd anders zinloos, omdat men blijft steken in art. 348 Sv
Wat betekent de grondslagleer?
Grondslagleer: rechter is gebonden aan tekst van tenlastelegging tot uitdrukking in art. 348 en
350 Sv
- Rechter onderzoekt op grondslag van tenlastelegging & beraadslaagt op grond van
tenlastelegging
Kortom: grondslagleer betekent dat rechter alleen feiten bewezen mag verklaren die ten laste zijn
gelegd
Wat zijn de formele vragen?
Wat betekent de eerste vraag: geldigheid van de dagvaarding?
Dagvaarding is geldig indien voldoet aan de:
1. Betekeningsvoorschriften (externe eis): voorschriften die er voor zorgen dat dagvaarding de
verdachte bereikt wijze van betekening is geregeld in artt. 585 e.v. Sv
Uitgangspunt: verdachte krijgt dagvaarding zelf in handen
Bestaat altijd mogelijkheid dat dagvaarding geldig kan worden uitgereikt, zonder dat
het in handen van verdachte komt Op die manier voorkomen dat verdachte zich kan
verbergen om nietige dagvaarding te bewerkstelligen
2. Eisen van art. 261 Sv omtrent de tenlastelegging (interne eis):
- Feit: voor rechter moet duidelijk zijn welke delictsomschrijving OvJ voor ogen had bij
opstellen van dagvaarding feitelijke omschrijving zijn van wat volgens OvJ is
voorgevallen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller irisdelang. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.88. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now