• ‘Toen ik eind 1926 het lectoraat in het arbeidsrecht aanvaardde, moest ik het bestaan van
een dergelijke afzonderlijke leeropdracht nog motiveren, moest ik mijn vak verdedigen, waar
maken, wellicht in zekere zin in ons land nog scheppen.’
• Levenbach – afscheidscollege UvA 1966
Vroeger werkten mensen altijd. In 1926 was er wel een leerplicht maar beperkt tot 12/13 jaar.
Levenbach: ik moest het bestaan van het arbeidsrecht verdedigen. Waarom dan eigenlijk? Wat is
het bestaansrecht van het arbeidsrecht?
--
Kwantitatief perspectief op het arbeidsrecht
• Beroepsbevolking: ca. 8 miljoen
• Zelfstandigen: ca. 1.1 miljoen (ca. 780.000 zzp’er, waarvan ca. 125.000 ‘schijnzelfstandig?)
• Onzelfstandigen: (je krijgt instructies, onder gezag van een baas, een werkgever)
o - ca. 4,2 miljoen marktsector
o - ca. 1,3 miljoen semipublieke sector
o - ca. 0,9 miljoen publieke sector
--
Organisatorische inbedding van de arbeidsovereenkomst
Er zijn weinig werknemers die 1op1 maar een baas. Je sluit een overeenkomst met een werkgever,
met 2 partijen. Je zit in een gemeenschap. Je schrijft iets op, bijv. ik ga werken als
verkoopmedewerker, open verhouding. Individuele belangen kunnen soms botsen met
teambelangen. Jij wil werken van 11-21. Maar werktijden zijn 8-17. Individueel belang kan botsen
met teambelang.
Arbeid zit vast aan je persoon. Als trein niet rijd kom ik te laat. Arbeidsvermogen kan ik niet alvast
geven. Persoon zit onlosmakelijk verbonden.
--
Arbeidsovereenkomst: een bijzondere overeenkomst
• “In het arbeidsrecht gaat het om het regelen van de verhouding tussen degene die in
afhankelijkheid arbeid verricht en degene die van die arbeid gebruik maakt.”
• regering in parlementaire stukken wet flexibiliteit en zekerheid 1999
degene die werk aanbiedt, ook meestal kapitaal heeft, macht.
Degene die werk zoekt is afhankelijk van die arbeid voor zijn levensonderhoud.
, Wondershare
Verwijder Watermerk
PDFelement
--
‘Dubbele’ afhankelijkheid
• Werknemer is zowel juridisch ongelijk (gezagsverhouding) aan de werkgever, als ook
economisch.
• Hij is immers doorgaans voor zijn levensonderhoud afhankelijk van het hebben van een
baan.
o Zelfontplooiing
o Identiteit
o Wat altijd blijft gelden: de economische afhankelijkheid. Sociale zekerheid is een
zegen: dat je niet meteen aan de grond zit, afhankelijk van de familie, is niet meer
het geval, er heerst een sociaal vangnet. Door de sociale zekerheid wordt je
opgevangen.
o Voorbeeld mensen die werknemer zijn maar toch niet economisch afhankelijk:
mensen die in dienst zijn maar, of directeuren van grote bedrijven. Profvoetballers,
of andere professionals in de sport. Die hebben goede salarissen, maar zijn ultiem
ingeperkt qua vrijheid. Als de club je wilt verkopen moet je mee.
--
Ongelijkheidscompensatie: Waarom in dwingend recht?
• Gij kunt zooveel regels van aanvullend recht ten behoeve van arbeiders verzinnen als gij wilt;
het zal u niets baten; de werkgever legt hun een contract voor, waarbij zij van hunnen
rechten afstand doen; wanneer zij hebben geteekend – en zij zullen altijd teekenen behalve
in tijden van werkstaking – dan blijft er van al hunne rechten niets over. (wetgever 1907)
o Privaatrecht gaat uit van contractvrijheid, arbeidsrecht gebruikt dwingend recht als
instrument,
--
Arbeidsovk fungeert als entreebiljet voor…:
In het BW:
• Ontslagbescherming
• Loon bij ziekte, vakantierechten, informatierechten, goed werkgeverschap
Buiten het BW:
• Bescherming door andere wettelijke regelingen voor werknemers
o Zoals Wet min. Loon, Arbeidstijden- en omstandighedenwet,
socialezekerheidswetten (WW, WIA etc)
--
Collectief arbeidsvoorwaarden regelen
• Vakbond(en) & werkgever(sorganisatie) sluiten collectieve arbeidsovereenkomsten voor
sector of onderneming
• • Gestimuleerd via driekwartdwingend recht –
, Wondershare
Verwijder Watermerk
PDFelement
o Wetgever ik kan niet voor alle bedrijfstakken algemene regels stellen, het is beter als
die sectoren dit zelf regelen. Cao hebben beperkte looptijd, veel flexibel aanpassen
aan bepaalde economische situatie.
o Soms is het zo dat je als individuele partij niet mag afwijken van bepaalde bepaling,
maar wel als collectieve partijen, dat stimuleert die collectieve arbeidsvoorwaarden.
Het stelsel het collectief arbeidsovereenkomst ondersteunt.
• Zie bijv. art. 7:668a lid 5/6, art. 7:672 lid 6
--
Waarom collectief organiseren ?
De gemeenschap tusschen de arbeiders ligt in de noodzakelijkheid om gezamenlijk voor betere
arbeidsvoorwaarden te strijden,
de patroons worden tot gemeenschap gedrongen door hun gezamenlijk verweer tegen den aanval
der arbeiders èn door de economische noodzakelijkheid tot concurrentie-beperking. (Paul Scholten
1949)
voor werkgevers ook prettig is als ze collectief de voorwaarden hebben bepaald. Dit is efficent als je
grote organisatie hebt. Alle werknemers weten waar ze aan toe zijn,
voordeel:
• ook voor kleine kappers bijv. kunnen verwijzen naar cao.
• scheelt transactiekosten
• het helpt voor innovatie, als je tijdje cao hebt, dat voor 2 of 3 jaar geen discussie kan zijn bij
jou of bij je concurrent. Dat betekent innovatie, dan ga je je op kwaliteit of andere zaken
proberen te onderscheiden, interessant element. Toen werkgevers erachter kwamen dat het
voor hen ook interessant is.
--
Arbeidsrecht is “functioneel rechtsgebied”
• het geheel van rechtsregels dat betrekking heeft op de arbeidsverhouding van de
onzelfstandige beroepsbevolking’ (inclusief het risico op ziekte, arbeidsongeschiktheid en
werkloosheid)
• (Bakels’ Schets, p. 1)
• Bronnen: Arbeidsrecht bevat zowel publiek- als privaatrechtelijke onderdelen/elementen –
verspreid over verschillende wetten en vindplaatsen
Het is mengeling van privaat en publiekrecht, en soort van zelfregulering.
Cao’s belangrijke rechtsbron in praktijk
--
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller vicndon1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.40. You're not tied to anything after your purchase.