Directe carcinogenese: rechtstreeks schadelijk, gaat covalent binden met macromoleculen
Indirecte carcinogenese: onrechtstreeks, door lever, eerst omgezet worden van niet-reactief naar
reactief bestanddeel. Pas wanneer het omgezet is in reactief bestanddeel: carcinogeen bv alfatoxine
B1: toxines door schimmels, mutatie kan zorgen voor leverkanker
Bv pak’s, aromatische aminen
Elk molecule eigen specifieke soort kanker uitlokken
Factoren die carcinogenese gaan beïnvloeden:
Gemengde functie oxidasen
Hormonale status
Dieetsamenstelling
Niet alle mutagene stoffen zijn carcinogeen, niet alle carcinogenen zijn mutageen.
Een stof die mutageen is, is een stof die een mutatie in DNA kan veroorzaken.
Elke mutatie kan leiden tot kanker
Ames test:
Auxotroof voor histidine
Is een bacteriële terugmutatietest
Gebruik gemaakt van: Salmonella typhinurium of E.coli
9 Ze zijn gemuteerd en kunnen geen histidine meer aanmaken
9 Kunnen alleen maar groeien op voedingsbodems met histidine
Bacteriën enten op een voedingsbodem zonder histidine + onderzoekende stof
9 De stof is mutageen: DNA van de bacteriën muteren (puntmutatie)
9 Bacteriën gaan terug naar hun oorspronkelijke genotype
o De voedingsbodem zonder histidine kan zonder problemen groeien
o Bacteriën die geen terug gemuteerde DNA hebben: overleven niet
Stof bevordert mutageniteit: bacteriën aanwezig op de voedingsbodem (anders niet)
Men kan zo nagaan of een stof mutageen is of niet
Hoe meer kolonies, hoe groter de mutageniciteit
Ook leverextract aan toegevoegd: omdat vele stoffen pas carcinogeen worden na omzetting in de
lever
4 hypothetische stadia onderscheiden:
1. Initiatie: door initiator (carcinogeen)
2. Promotie: groei duur voort zolang promotor inwerkt
3. Progressie: staat gelijk met autonome groei (onafh van carcinogeen of promotor)
4. Kanker: verkrijgen mogelijkheid tot invasie en metastasering
,UV-licht
Kankerverwekkend: mutageen: gaat thyminedimeren vormen: 2 naburige thymines met elkaar
verbinden tot dimeer => normale structuur verstoord
Xeroderma pigmentosum: geen herstelmechanisme om deze thyminedimeren te herstellen
Radioactiviteit
Kankerverwekkend
Alfa-, bèta- en gammastraling
Alfa: gemakkelijkst tegengehouden
Gevaarlijk als in je lichaam komt
Die stralingen: beschadigen DNA, celmembranen, immuun afweer beschadigen
Aantal vrije radicalen (antioxidanten) verhogen
Asbest
Kankerverwekkend
Agressieve kanker longen en buikholte
Asbestvezels: zeer dun, diep in longen
Vreemd lichaam carcinogenese
Uitzonderlijke vorm
Bv vaak bij proefdieren
Virale carcinogenese
Bekende vb: HTLV, HPV, HBV
2 groepen oncogene virussen:
DNA virussen
RNA virussen/ retrovirussen
Transformatie: cel omgevormd van normale cel naar kankercel
Oncogenen: proto-oncogenen zijn homologe genen die in alle cellen aanwezig zijn
Transductie: virus brengt extra oncogen in DNA
Tumorsuppressorgenen: in alle cellen aanwezig, heterogene functies maar zorgen voor stoppen
celdeling, DNA extra gecontroleerd of hersteld bij fouten, kanker als deze niet meer functioneren
want celdeling blijft doorgaan
DNA tumor virussen
Lytische cyclus: virus valt cel aan, injecteert, cel barst open, nieuwe virussen vrij
Lysogene cyclus: viraal DNA integreren in gastheer DNA, mee gekopieerd, (profaag)
, Papilloma virussen:
Klein, eerste ontdekte (8kb)
Wratten => carcinogeen worden
80% bevolking besmet
Meestal geen symptomen
Bij epidermodysplasia verruciformis: autosomale recessieve mutatie: ongecontroleerde
replicatie HPV => Kan huidkanker worden
Baarmoederhalskanker
Door HPV, 16 en 18 type
Zorgen voor transformatie menselijke keratinocyten
Meerder factoren spelen een rol zoals voeding
Vaccin: effectief
Polyoma virussen
Klein, 5kb
Murine polyoma virus: bij muizen en hamsters leukemie
SV40 virus: rhesus aap niercellen: poliovaccin: kanker bij jonge hamsters
Humaan polyoma virus:
JC: PML bij AIDS-patiënten
BK: belangrijke oorzaak nierfalen, mislukte niertransplantaties, prostaatkanker
Adenovirussen
Uit menselijke klieren
Zeer oncogeen in proefdieren
Integratie deel viraal genoom => T-AG: instaan vroege virale functie geïnfecteerde
proefdieren maken antistoffen tegen deze T-AG
Tumor AG
Veroorzaakt door papillomavirussen, polyoma virussen en adenovirussen
Produceren geen infectieuze virussen
Lokt vorming antistoffen tegen tumor AG uit
Groot T AG: regulatie van virale DNA replicatie, bindt met Tumorsuppressorgenen en
inactiveert deze
Merendeel in kern, sommige aan celoppervlak
Echte virale genen (geen cellulaire homologen)
Complexe tumorvirussen
Bv herpesvirussen
Kankerverwekkend in dierproeven
Integratie viraal genoom in gastheergenoom
Beschadiging chromosomen
Vaak co-carcinogeen
Als herpesvirussen cellen infecteren die niet permissief zijn (= lytische cyclus niet toelaten)
dan gaan ze transformeren
Epstein Barr virus/ humaan herpes virus 4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kellyvandenbrande. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.18. You're not tied to anything after your purchase.