HC1 AFP spijsverteringsstelsel
De anatomie en fysiologie van de verschillende onderdelen en organen van het
spijsverteringskanaal benoemen en verklaren:
○ mondholte, keelholte, slokdarm, maag, dunne darm en dikke darm.
Hoofdorganen:
- Mond
- Pharynx (keelholte)
- Oesophagus
- Maag
- Dunne darm
- Dikke darm
- Rectum en anale kanaal
Mond:
- Mechanisch verkleinen van voedsel door kauwen
- Vermengen van voedsel met speeksel
Farynx:
- Doorslikken van voedsel: vanuit de mond langs orofarynx, laryngofarynx, naar de
oesofagus.
- Scheiden van ademhaling en voedsel en vloeistoftransport
Oesofagus:
- Voedseltransport door middel van peristaltische bewegingen
Maag:
- Tijdelijke opslag voedsel
- Kneding en vermenging met behulp van peristaltiek
- Gedeeltelijke vertering van eiwitten onder invloed van maagsap (pepsine)
- Productie van intrinsieke factor, noodzakelijk voor de opname van B12 in dikke darm
- Transport van voorbewerkte spijsbrij (chymus) naar het duodenum (dunne darm)
Dunne darm:
- Kneding en vermenging (peristaltiek)
- Transport naar dikke darm
- Vertering d.m.v. spijsverteringssappen uit gal, lever en pancreas
- Resorptie: opname (absorptie) van stoffen uit darmlumen en afgifte aan de
bloedbaan
Dikke darm:
- Resorptie water, mineralen, vitamine K en vitamine B12
- Indikking
- Transport
- Opslag van faeces in ampulla recti
- Defaecatie
Uitleggen hoe de voedselvertering en -opname verloopt.
Macroniveau: Fysieke structuur van het voedsel verbreken
Microniveau: Eiwitten, koolhydraten en vetten in kleinere fragmenten breken
zodat deze opgenomen kunnen worden in de darmen → mbv enzymen (-ase).
Begint bij mondholte → farynx → oesofagus → maag → dunne darm → dikke darm
→ anus
,Ontstaan, oorzaken en behandeling van obstipatie en diarree uitleggen.
Obstipatie
Ontstaan:
Poep blijft te lang in de dikke darm zitten
Oorzaken:
- Verkeerde voeding
- Weinig beweging
- Darmziekten waarbij het voortbewegen van ontlasting wordt bemoeilijkt:
ontstekingen, poliepen, gezellen
- Ziekten van het zenuwstelsel: MS, dwarslaesie
- Medicijngebruik: opium preparaten, plasmiddelen, ijzertabletten, psychofarmaca
- Hormonen: bij zwangerschap
- Verkeerde ontlasting gewoonte
Behandeling:
Allereerst verhelpen van de oorzaak!
- Vezelrijk dieet
- Frequente maaltijden
- Voldoende drinken
- Defaecatiereflex NIET onderdrukken
- Laxeermiddelen maken ontlasting zachter en prikkelen darm tot extra peristaltiek
Diarree
Ontstaan:
Diarree ontstaat doordat er teveel water in de dikke darm is.
Oorzaken:
Stoornissen IN maag-darmkanaal:
● Na maag en darmoperaties veranderde anatomie
● Langdurige infecties door bacteriën of parasieten
● Chronische ontstekingen (bv Ziekte van Crohn)
● Malabsorptiesyndroom (door stoornissen in de vertering van voedsel)
● Divertikels, poliepen in dikke darm
● Pancreatitis → steatorroe
● Allergie voor voedingsmiddelen
Stoornissen BUITEN maag-darmkanaal:
● Endocriene- en stofwisselingsziekten (bv diabetes)
● Ontstekingen in de buikholte
● Röntgenstraling
● Chronisch gebruik van laxeermiddelen, antibiotica etc.
● Nerveuze factoren (Irritable Bowel Syndrome)
Behandeling:
Acute diarree: Meestal self-limiting!
Rehydratie:
- Drinken
- Infuus
Medicatie:
- Loperamide
Ontstaan en oorzaken voor icterus uitleggen.
Ontstaan: gele huidskleur en geel oogwit a.g.v. grote hoeveelheden bilirubine in
extracellulaire vloeistof
Oorzaken:
- Prehepatische icterus/hemolytische icterus → door verhoogde afbraak
erythrocyten
- Hepatische icterus → beschadiging levercellen
- Posthepatische icterus → obstructie/afsluiting galwegen
De pathologie van de lever (portale hypertensie) benoemen en verklaren.
De oorzaken van portale hypertensie worden ingedeeld volgens de plaats waar ze worden
uitgelokt: prehepatisch (vóór de lever), intrahepatisch (in de lever zelf), posthepatisch
(voorbij de lever).
- Prehepatisch: trombose in de leverpoortader
- Intrahepatisch: de bloedstroom van de leverpoortader wordt belemmerd in de lever.
De meest voorkomende oorzaak is cirrose (80% van de gevallen).
Andere directe en indirecte leveraandoeningen die portale hypertensie kunnen
uitlokken zijn: hepatitis, levertumoren, de ziekte van Wilson, aangeboren leverfibrose,
primair scleroserende cholangitis, hemochromatose, schistosomiasis en sarcoïdose.
- Posthepatisch: cardiovasculaire aandoeningen in levervenen, vena cava of
klepafwijkingen
Een aantal veelgebruikte beeldvormende technieken voor weergave van het
spijsverteringsstels benoemen en beschrijven.
ERCP
● ERCP= endoscopische retrograde cholangiopancreaticografie
● Indicatie: bij vermoeden van:
○ Galstenen
○ Icterus
○ Vernauwing galwegen
○ Pancreatitis
Beeldvormend onderzoek lever
● Röntgenfoto's minst geschikt
● Beoordeling lever: echografie als eerste geïndiceerd
● CT-scan, met name voor follow-up bij maligniteit
● MRI momenteel meest specifiek en sensitief voor beeldvormend
onderzoek lever
, HC2 Anamnese en LO tr. digestivus en
urogenitalis
Uitleggen welke vragen in de tractus digestivus en urogenitalis worden
gesteld.
- ALTIS + SCEGS
Tractus digestivus
Slikklachten/verslikken Hoe gaat het slikken? Verslikt u zich wel eens?
Passagestoornissen Zakt het eten goed? Zo nee, bij vast of vloeibaar voedsel?
Waar blijft het hangen?
Pyrosis (Zuurbranden), Ructus (Boeren) Heeft u last van zuurbranden(of opboeren)
Zo ja, in welke houding? Juist voor of na de maaltijd?Komt
het eten wel eens terug in de mond? Bij bepaald soort
eten?
Waarvan wordt het erger/minder?
Oprispingen Heeft u last van oprispingen?
Misselijkheid Bent u wel eens misselijk?
Braken Braakt u wel eens? Zo ja: Welk moment van de dag? Voor
of na maaltijden?
Bij bepaald soort eten?
Hoe ziet het braaksel er uit? Hoeveel braaksel?
Buikpijn, Pijn in epigastrio Heeft u wel eens buikpijn/pijn in maagkuiltje? Zo ja: Waar
precies? Wanneer? Juist voor of na de maaltijd?
(hongerpijn, nachtelijke pijn?)
Heeft u daarbij de drang om te bewegen of moet u juist stil
blijven zitten?
Is er verband met de ontlasting?(voor of na?)
Icterus Heeft u wel eens geelzucht gehad?
Defecatie Hoe vaak per dag/week heeft u ontlasting? Is dat de laatste
tijd veranderd? Hoe ziet de ontlasting er uit? (kleur,
consistentie)
Bloed in ontlasting/melaena Heeft u wel eens bloed in de ontlasting gezien? Heeft u wel
eens zwarte ontlasting?
Tractus urogenitalis
Pijn Aanvallen van pijn, uitstraling, bewegingsdrang met
misselijkheid en braken.
Mictie Frequentie, pijn bij plassen, nadruppelen, strangurie, kleur
van de urine (troebel, rood), hoeveelheid urine, Polyurie,
nycturie, urine incontinentie (stress/urge), verlies bij persen
of hoesten, steentjes uitgeplast?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Cornelia13. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.