Summary
Samenvatting Als opvoeden niet vanzelf gaat
- Course
- Institution
Samenvatting van 13 pagina's voor het vak Orthopedagogiek aan de Fontys
[Show more]
Seller
Follow
Esther1212
Reviews received
Content preview
ALS OPVOEDEN NIET VANZELF GAATHoofdstuk 1. Wat is orthopedagogiek.
1.1 Als opvoeden niet vanzelf gaat.
Opvoeden is van alle tijden. Het is een proces dat zich afspeelt tussen opvoeders
en
kinderen binnen een bepaalde gemeenschap of cultuur. Doorgaans verloopt de
opvoeding
vanzelf, voor een deel zelfs niet bewust.
Als opvoeden niet vanzelf gaat of als de ontwikkeling van een kind stagneert, dan
leidt dat in
het algemeen tot spanning binnen het gezin, maar vaak ook daarbuiten. Er kan
een
‘opvoedingsimpasse’ ontstaan (De Ruyter, 1983). Volgens Steutel (1986) verloopt
het proces
naar een opvoedingsimpasse als volgt:
1. De opvoeder constateert vóór tijdstip 1 dat de ontwikkeling van het kind
niet in de door
hem gewenste richting verloopt.
2. De opvoeder heeft tot op dat moment naar beste kunnen geprobeerd, om
de ontwikkeling van het kind in de gewenste richting te beïnvloeden.
3. Op tijdstip 1 is de opvoeder van mening dat hij daar niet in geslaagd is.
4. De opvoeder ziet dan ook geen bevredigende middelen meer om de
ontwikkeling van het kind in die richting te beïnvloeden.
5. De opvoeder mist op dat moment tevens de verwachting dat hij
zelfstandig, of in overleg
met medeopvoeders binnen acceptabele termijn bevredigende middelen
zal vinden.
6. Dit besef gaat gepaard met pijnlijke emoties.
Een opvoedingsimpasse kan worden gesignaleerd door de ouders of verzorgers
zelf, maar
ook door buitenstaanders. Het laatste is bijvoorbeeld het geval als het
noodzakelijk is om van
buitenaf in te grijpen.
1.2 Opvoeden.
Kok beschreef opvoeden als een wezenlijk aspect van het menselijk bestaan,
waarmee mensen “het humane voortbestaan” mogelijk maken. Een eenduidige
definitie van opvoeding is niet zo maar te geven. Wat als ‘opvoeden’ wordt
beschouwd, hangt namelijk nauw samen met factoren als de tijdgeest, de cultuur
of wetenschappelijke opvattingen. Kok gaat uit van een bredere opvatting als de
van Dale, namelijk:
Niet alleen de opvoeder, ook het kind neemt actief deel aan het
opvoedingsproces. Er is altijd sprake van een wederzijdse beïnvloeding.
Kok (1987) bijvoorbeeld spreekt van een dynamisch proces, waarin het
kind zich ontwikkelt en de opvoeder opvoedt. Het kind ontwikkelt zich
vanuit een innerlijke drang, door te oefenen en te leren. De opvoeder
voedt op door zijn manier van ‘zijn’ en door hoe hij inspeelt op het kind en
, zijn opvoedingsbehoeften. De inhoud van het proces verandert steeds,
onder andere afhankelijk van de ontwikkelingsfase waarin het kind zich
bevindt. En niet alleen het kind ontwikkelt zich daarbij, de opvoeders
groeien in die ontwikkeling mee.
Opvoeding krijgt naar ons idee niet alleen vorm in een reeks doelgerichte
en bewuste pedagogische handelingen die leiden tot een bepaalde
ontwikkeling bij het kind. Een belangrijk accent licht juist bij de invloed van
de dagelijkse omgang met elkaar, de sfeer of de wijze waarop de opvoeder
‘voorleeft’ wat hij belangrijk vindt. Kok gaat ervan uit dat juist dit
zogenaamde ‘functionele aspect van de opvoeding’ pedagogisch effect
sorteert. De intentionele momenten of doelgerichte handelingen maken
volgens hem slechts een beperkt onderdeel uit van het totale
opvoedingsproces.
Volgens Kok is opvoeden “het in relatie staan van opvoeder(s) en
opvoedeling(en), waarin
de opvoeder zich als persoon, als zijn wijze van mens-zijn presenteert, een
klimaat creëert
dat persoonlijkheidsgroei bevordert en leefsituaties zo hanteert dat deze
optimale kansen
bieden op zelfontplooiing”. Er worden geen opvoedingsdoelen meer
geformuleerd, maar bij het opvoedingsdenken is er een verschuiving geweest
naar de kwaliteit van de opvoedingsrelatie. Er is geen algemene en altijd
geldende norm voor volwassenheid. De richting waarin wordt opgevoed, is
bovendien voor een groot deel cultureel bepaald en daarmee ook tijd- en
plaatsgebonden. De toekomst en wat daarin van belang is, kan niet precies
vooraf voorspeld worden.
Het concrete eindpunt van de opvoeding, met andere woorden, hoe het kind zich
ontwikkelt
en waar het precies op uitkomt, is volgens deze opvatting niet vooraf te bepalen.
Mensen
worden geboren met een ‘startpakket’ als bagage, met
ontwikkelingsmogelijkheden, die tot
uiting komen in interactie met de omgeving. Kok noemt dit het ontwikkelen van
eigenheid.
Het opvoedingsproces draagt ertoe bij dat het kind deze eigenheid ontplooit. Hoe
die
eigenheid er uiteindelijk uit gaat zien, openbaart zich volgens hem pas
gedurende de
ontwikkeling. Het proces verloopt beter naarmate het kind daartoe zo goed
mogelijke kansen
worden geboden en opvoeders in staat zijn sensitief en responsief te reageren op
wat het
kind gedurende dit proces aan hen ‘vraagt’. De relatie is volgens Kok de basis van het
opvoedingsproces; zonder relatie is opvoeden niet mogelijk.
Met het ‘functionele karakter’ van de opvoeding verwijst Kok vooral naar de
continue
onderlinge betrokkenheid van de deelnemers aan het opvoedingsproces op
elkaar. Van
Sprang beschrijft geborgenheid, veiligheid en een uitnodigende (leer)omgeving
als
basis voor de zelfontplooiing van het kind. Vanuit die geborgenheid
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Esther1212. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
55628 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now