SAMENVATTING DEEL PEDAGOGIE (PSYCHOLOGIE EN PEDAGOGIE)
,Woord vooraf
Peter Adriaenssens heeft 4 dochters die ook invloed hebben gehad bij het schrijven van zijn boek.
Als beroep is hij schrijver en daarnaast is hij ook kinderpsychiater in hart en nieren.
Hoofdstuk 1
Ouders worden, ouders zijn
Van pg 15-38
Dit hoofdstuk gaat vooral over de verschillen tussen ‘het gezin van vroeger’ en ‘het gezin van nu’. Ook worden
verschillende situaties duidelijk gemaakt aan de hand van prenten en verhalen.
We leren dat we gebruik moeten maken van onze eigen creativiteit om van opvoeden iets moois te maken, we
moeten knutselen (en dus ook voor een deel knoeien) in de opvoeding.
Elke generatie kent zijn eigen problemen, je kunt dus niet echt spreken van ‘de jeugd van tegenwoordig’. Ook
worden er nu meer normen en waarden verwacht dan vroeger. Opvoeden komt ook nu nog vooral de ouders
toe, maar het blijft een wederzijdse verantwoordelijkheid zowel van de ouders als van hun kinderen. Het is een
heel belangrijk beïnvloedingsproces die een heel leven lang duurt voor elke jongere. Het is een groei- en
leerproces en niet iets wat je kan of niet kan.
Het beeld dat we nu hebben van ‘het gezin’ is sedert de jaren ook grondig veranderd, we spreken niet meer zo
zeer over het traditionele gezin ‘Vader, moeder, kinderen’, steeds vaker spreken we van eenoudergezinnen …
Maar het is niet goed als er slechts één iemand zich bezig houdt met de ontwikkeling, alleenstaande ouders
hebben daarom een vertrouwenspersoon nodig. Eens ze met twee zijn, moeten de taken goed verdeeld
worden, moeten er grenzen gesteld worden en moet het huis de ontmoetingsplek van alle gezinsleden blijven.
Tussen ouders en jonge kinderen ontstaat een tussengeneratie. De jongeren gaan nog naar jeugdverenigingen
zoals vroeger, maar de termen ‘rappers’ … van nu, nemen ze er ook graag bij. Peter Adriaenssens vergelijkt het
ouderschap graag met een stamboom die uitgerust is met sterke soms onzichtbare wortels van tradities en
kennis die heel verrijkend is en waar (indien nodig) aan gesleuteld kan worden als twee stambomen bij elkaar
komen. Hij verteld ook dat de partnerrelatie een heel belangrijke rol speelt bij de opvoeding, maar ook het kind
moet over de mogelijkheid beschikken om zich te ontwikkelen. Verdraagzaamheid, respect en integratie moet
van twee kanten komen, zowel van de kinderen naar de ouders toe als van de ouders naar de kinderen toe.
Prent: je komt eerst samen als man- en vrouwpaar en door de komst van de kinderen vorm je om tot
een vader- en moederpaar. Er komen meerdere hoeden bovenop de andere die tijdens ruzies de relaties kunnen
‘besmetten’.
Ook als de kinderen eenmaal thuiskomen met een lief, moet het van twee kanten blijven komen en moeten er
verschillende grenzen gerespecteerd worden. Het is niet allee onprettig als een familie de grenzen rond het
echtpaar niet respecteert, het is nog veel pijnlijker als er getwijfeld wordt aan hun capaciteiten om goede
ouders te worden. De grenzen moeten doorlaatbaar zijn en meegroeien met de gezinsleden. Binnen die grote
grens die het gezin omsluit, bestaan er nog meerdere grenzen, grenzen tussen man en vrouw, grenzen tussen
ouder en kind.
In dit hoofdstuk werd duidelijk dat het ouderschap veel moeilijkheden met zich meebrengt, het is niet zo
vanzelfsprekend, maar toch doen vele ouders het onbewust zeer goed.
Opvoeden is niet iets wat je kunt, je moet grenzen trekken, je moet goed voorbereid zijn op het ouderschap en
het beiden wensen. Gelijkwaardigheid is ook belangrijk, je moet gelijkwaardig zijn als partners, ieder moet zijn
eigen verantwoordelijkheid nemen.
,Hoofdstuk 2
Kinderen en tieners: Het verhaal van hun ontwikkeling
Van pg 39-89
Dit hoofdstuk gaat over de ontwikkeling van een jong kind tot een volwaardige tiener. Dit bespreken we aan de
hand van verschillende fasen.
De ontwikkeling van baby tot tiener
Bijzondere relatie tussen moeder en kind
De hechting tussen moeder en kind is een heel belangrijk gegeven. De moeder speelt nog steeds de grootste
rol in verband met het opvoeden van haar kind en daarom is de band tussen moeder en kind zo belangrijk.
Deze band ontstaat al van voor de geboorte, prenataal en is zeer intens. De baby voelt zich goed in de schoot
van de moeder en eens het kind geboren is verlangt het terug naar deze omgeving. Dit wordt onder meer
gecreëerd door het kind te wiegen in de schoot, zacht een liedje te zingen …
Hechting: De lijm tussen ouder en kind
Bowlby is de eerste onderzoeker die aantoonde dat een warme, intieme relatie van een baby met een moeder
die aanwezig is, en waar beiden plezier beleven aan het contact met elkaar, van essentieel belang is voor een
lichamelijk en psychisch gezonde ontwikkeling van de baby. Ook vertelt hij dat hoe stabieler de
opvoedingsrelatie in de eerste levensjaren is, hoe beter, je kind kun je beter door niet teveel handen laten
gaan. Moeders worden al vanaf dat het kind ter wereld is gekomen geconfronteerd met de grote
verantwoordelijkheid die zij dragen. Ze zijn snel bezorgd en heel alert voor alles wat een gevaar kan betekenen
voor hun kind, ouders hebben een beschermende reflex.
Verschillende hechtingsstijlen bij baby en ouders
De manier waarop moeders zich met hun kind verbonden voelen komt niet vanzelf. Aan de ene kant spelen het
temperament en de aanleg van het kind een grote rol hierin, aan de andere kant is het iets wat we ‘thuis’
leerden bij onze eigen ouders. Hoe je je als baby gedraagt heeft invloed op hoe je later zal zijn als je nieuwe
contacten gaat leggen. Ieder kind krijgt zijn psychologische leertijd om dichter naar anderen toe te groeien.
Er bestaat geen superlijm
Ook de hechting tussen de gezinsleden ondergaat een groeiproces, maar dit betekend niet dat dit de enige
factor is die bepaalt of het opvoeden en de relaties goed verlopen.
Ouder en kind: vanaf het begin een complex samenspel
Het gevoel van verantwoordelijk te zijn beschrijven ouders als veel groter en intenser dan ze ooit hadden
ingeschat. Ze moeten de baby veel leren in zijn eerste levensjaren en moeten voor alles alert zijn. De opvoeding
van elke baby is verschillend, alsook de manier waarop de moeder haar tepel aanbiedt aan haar kind. Al vanaf
de babytijd voeden kinderen hun ouders mee op. Ze doen dit aan de hand van kleine successen van die
opvoeding te tonen. Ook zoeken de kinderen al van jongs af aan manieren om te communiceren met anderen.
Dit doen ze aan de hand van kijken, geluidjes maken … ze proberen aandacht te trekken om zo een gesprek in
wording te verkrijgen.
Ontwikkeling volgens lijstjes en … uitzonderingen
Zo’n 87% van de kinderen houden zich aan ‘het lijstje’ in verband met het opvoeden, maar er bestaan ook
uitzonderingen die enkele stappen overslaan of achter komen. Daarom is het heel belangrijk om oog te hebben
voor de ontwikkeling van je kinderen. Als je kind loopt, ligt de weg voor hen open om de wereld te ontdekken,
thuis is hiervoor een betere plaats, omdat ze die al kennen. Tijdens deze ontwikkeling is het belangrijk ook de
taalontwikkeling van je kind te stimuleren. Nu is de baby een flinke peuter geworden en leren we kennis maken
met de koppigheidsfase, een tijd die grote stress met zich teweeg brengt.
, Voor het eerste naar school: een nieuwe wereld voor de kleuter
In deze periode richten de kleuters vooral hun aandacht op wat het meeste opvalt, de grootste manoeuvres.
Ook leren ze wat goed en kwaad is, hierbij zijn ze strenge rechters omdat hun ontwikkeling nog geen
tussenoplossingen toelaat. In deze periode leren de kleuters vriendschappen opbouwen, in het begin heel
emotioneel, maar naar verloop van tijd leren ze die emoties beter te controleren. Toch lijken sommige kleuters
wel al wat problemen te hebben met agressief gedrag, dit moet snel aangepakt worden, want het kan
doorstromen naar de jongvolwassenheid. Hoe jonger het kind is, hoe makkelijker om het probleem aan te
pakken, want in de kleutertijd komen de belangrijkste ontwikkelingsproblemen veel duidelijker in beeld.
Rond 7 jaar: het plezier van het leren
Rond deze leeftijd kan het kind beginnen logisch redeneren en ontdekken ze het plezier van het leren. Voor
ouders betekent dit vaak een periode van genieten. De kinderen kunnen al veel, maar nog lang niet genoeg en
dit onderschatten ze wel. Rond deze tijd is de school is voor de kinderen een heel belangrijke opvoeder en
daarom is de kwaliteit ervan een must. De kinderen moeten discipline leren, maar op een leuke en
aanmoedigende manier, de leerkrachten moeten gemotiveerd zijn en nog veel meer. Maar zelfs de beste
school kan niet goedmaken wat thuis verwaarloosd of stukgemaakt wordt. Ouders moeten opvoeden en de
school kan een schitterende aanvulling hiervan bieden. De school biedt kinderen de kans om te leren omgaan
met de echte wereld.
De ontwikkeling van tieners
Het proces van de adolescentie komt neer op drie grote opdrachten:
1. Ontwikkeling v/h zelfbeeld
2. Ontw. v/d seksualiteit die in het zelfbeeld moet worden opgenomen
3. Ontw. v/d persoonlijkheid
4. (Het lichaam wordt uitgebouwd tot een volwassen structuur)
Een moeilijk lijf om mee samen te leven
Tijdens de periode van de pubertijd maken vele jongeren zich zorgen over de ontwikkeling van hun lichaam, de
een vindt dat het te snel gaat, terwijl de ander het liever wat trager ziet gaan. De ontwikkeling bij de meisjes
ligt ongeveer twee jaar voor op die van de jongens. Jongeren die zich aan de grenzen van de leeftijdsgroepen
bevinden krijgen meestal een dip in hun zelfbeeld en zijn hierdoor kwetsbaarder, dit zal invloed hebben op hun
psychische groei. Maar niet alleen het lichaam van de tiener ondergaat veranderingen, ook hun hersenen
(manier van denken …) komen op een bepaald moment terecht in de pubertijd.
De ontwikkeling van het zelfbeeld
De puber heeft als opdracht om een eigen persoonlijkheid te vormen, maar hoe gaat dat dan in zijn werk? Ze
bouwen een beeld van zichzelf op door de positieve en negatieve kanten in hun jeugd. Vaak wegen de
positieve kanten het meeste door, maar het kan ook andersom zijn door vb. kindermishandeling. De puber
wordt geconfronteerd met zichzelf en met zijn lichaam, met vaardigheden en met verstand.
- Ik droomde dat ik een ander was
Iedereen droomt over het perfecte uiterlijk …, maar hoe groter de afstand tussen het gedroomde en het
mogelijke, hoe pijnlijker de kloof. In de pubertijd komt dit heel sterk naar voor, tieners hebben een eerder
negatief beeld over zichzelf en zijn onzeker. Vaak reageren ze die teleurstellingen op verschillende manieren af
op hun omgeving. Ook gebruiken ze zelfverdedigingsmechanismen om de schuld op een ander te steken (de
ouders, de leerkracht, de partner, de samenleving), maar dit gedrag geldt niet alleen specifiek voor jongeren,
maar dit komt ook voor bij volwassenen.
- Blij met zichzelf: de grote ego’s
Niet elke jongere wordt met het negatieve zelfbeeld geconfronteerd, ook sommige jongeren willen opvallen
met hun grote ‘ik’, het narcisme. Soms spreken we ook wel over de ‘Lucassen’, het aantal ‘Lucassen’ neemt toe,
dit lijken perfecte kinderen, maar weten soms geen weg met zichzelf door vele leugens die later uitkomen.
(Drugs dealen om veel geld te hebben en hun ouders wijsmaken dat ze een grote carrière hebben uitgebouwd
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller zovermeire. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.93. You're not tied to anything after your purchase.