Romeins recht
Men is in Europa het Romeins recht als gemeen gaan gebruiken -> wanneer het lokale recht
geen oplossing biedt.
Inhoud Europese wetboeken -> gebaseerd op Romeins Recht (procesrecht, burgerrecht) Nu
nog steeds!
Romulus, Remus en de wolvin [de stichting van Rome]
In de rivier gezet en gered door de wolvin. Vervolgens kwam er een herder langs en die ziet
de wolvin met de knaapjes en neemt ze mee en brengt ze groot. Eenmaal groot stichtten ze
de stad Rome (21 april 753 v. Chr.) op zeven heuvels.
Toen de stad gesticht was, hadden ze nog 1 probleem, het had een koning nodig, en een
koning is maar 1. Ze lieten het over aan de goden om te beslissen wie de koning werd.
Romulus op de Palatijn, Remus op de Aventijn. Ze wachten op het vogelteken. Remus zag als
eerste 6 gieren overvliegen, maar Romulus zag daarna 12 gieren. Dus ruzie. Romulus slaat
Remus neer. Koningschap beslist door broedermoord.
Rome
7 koningen: 753 v. Chr. – 509 v. Chr.
Laatste koning afgezet doordat hij regeerde als tiran (de Arrogante)
Republiek: 509 v. Chr. – 27 v. Chr. (tijd van vrijheid)
Res Publica: libertas
2 consuls (vervingen de koning, kregen het imperium= de almacht)
Beide hadden het volledige imperium en konden elkaar dus controleren.
1 jaar (gekozen door volksvergadering, max 1 jaar)
Keizerrijk: 27 v. Chr. – 476 n. Chr. (westen) / 1453 n. Chr. (oosten)
Keizer Augustus -> voorkomen dat mensen dachten dat hij koning was geworden,
want mensen in Rome vonden de koning niks.
‘Ik heb de republiek hersteld’ -> consuls en andere magistraten
Imperium: edicta
Imperare= gebieden, bevelen: imperium: bevelsmacht
Edicere=uitspreken; edictum: afkondiging van regeringsbeleid
Intercessio: overleg nodig met andere magistraten: senaat
Comitia: volksvergadering
Deze instantie maakte de wetten (wetgevende macht)
Volksvergadering= alle romeinse burgers hadden het recht om te stemmen over
wetten
Consul -> wetsvoorstel … Burgers -> JA of NEE ->->->
De stem van de mensen met het meeste vermogen telde het zwaarst!
1
,Senaat
Vindt overleg plaats tussen de magistraten
‘Club oude mannen’
Kwamen adviezen tot stand voor de consuls
Eigenlijk hele staatsbestuur in handen van de patriciërs (mensen met het hoogste vermogen
konden de wetten realiseren doordat ze het zwaarst meetelden)
STANDEN
Romeinse adel -> Patriciërs
Rest van het Romeinse volk: Plebs-> Plebejers
Deze twee standen gingen met elkaar het conflict aan.
Patriciërs-> wouden de macht behouden
Plebejers-> voelden zich machteloos wouden inspraak
Er waren plebejers die ook veel geld hadden, door handel etc. Die wouden ook graag
meedoen aan de besluitvorming/ bestuur van de stad (consul) Plebejers concessies
afdwingen patriciërs. Plebejers gingen in staking (vooral soldaten tijdens oorlog) voor een
aantal maanden. Eerst naar Mons Sacer daarna naar Aventijn.
Patriciërs in gesprek met de plebejers.
->Creëren van een eigen magistratuur/nieuwe machtsfunctie: Volkstribunen (Tribuni plebis)
Met het veto-recht (ik verbied) 494 v. Chr
Wet van de Twaalf Tafelen 451/450 v. Chr (Lex Duodecim Tabularum)
Oudste Romeinse codificatie
Gewoonterecht: regels die mondeling waren overgeleverd en die bekend waren bij rechters,
maar die ze niet uitspreken (op woord geloven).
Vaak kregen de patriciërs gelijk. De vraag komt op: Is dit wel rechtvaardig? Klopt dit wel? ->
Rechtsonzekerheid.
Plebejers wilden een codificatie van het Romeins Recht, zodat het schriftelijk werd
vastgelegd en kon worden gecontroleerd.
Er werd een commissie ingesteld met 10 mannen-> voorbeelden van codificaties (Griekse
steden)
Het Romeinse gewoonterecht moest worden gecodificeerd Wet van de Twaalf Tafelen (10
niet genoeg)
De rechters bleven doorgaan hoe ze bezig waren, gelijk geven zonder uitleg.
De vonnissen waren dus niet gemotiveerd dus je wist niet hoe de wet werd geïnterpreteerd.
Dus het was voor de Romeinse burgers nog steeds niet duidelijk/overzichtelijk/eerlijk.
2
, Inhoud 12 Tafelen:
1-3 Proces, Tenuitvoerlegging
4-5 Familie- en erfrecht
6-7 Contractenrecht, Verjaring, Burenrecht
8 Delicten (onrechtmatige daden)
9 Strafproces en strafrecht
10 Begrafenisvoorschriften en ander ‘Bestuursrecht’
11-12 Aanvulling bijv. Delicten gezagsonderworpenen
Boekje voor rechters ter verduidelijking/interpretatie van de 12 tafelen -> Gepubliceerd door
Gnaeus Flavius in 300 v. Chr
Rechtswetenschap vanaf toen niet meer geheim, maar openbaar. Werd een seculier vak,
uitgevoerd door een moderne jurist.
Praetor Urbanus (367 v. Chr.)
Voortaan mogen Plebejers ook consul worden.
Voor de Patriciërs een nieuwe functie: de Praetor.
De praetor ging over het feit of je mocht procederen en wees bij zaken de rechter aan.
Kon de wet niet afschaffen maar wel de wet corrigeren.
Zorgt ervoor dat het Romeinse recht ontwikkelde. Oudere wetten werden gecorrigeerd
doordat ze niet meer billijk waren. Dus essentieel
WO 15 september [week 2 college 2]
15 maart 44 v. Chr.
Moord op Gaius Julius Caesar.
Ontstaat een burgeroorlog waarbij de volgelingen Julius Caesar wilden de belangen van het
volk verdedigen. Elite > systeem waarbij de elite het voor het zeggen had. Kwamen
tegenover elkaar te staan. Volgelingen Caesar wonnen.
Caesar Augustus (63 v. Chr. – 14 n. Chr.)
Leidt de troepen van de Populares (volgelingen) aan.
Augustus wordt keizer van het Romeinse Rijk (27 v. Chr.) Begin Keizerrijk!
- ‘Republiek hersteld’ maar wel de baas in de Romeinse Staat
- Volkstribuun
Twee rechtsbronnen in het Romeinse Rijk:
- Keizerlijk recht (constitutiones) keizer maakt de wetten
- Juristenrecht (ius) Het werk / de adviezen / de geschriften van de juristen uit de
Romeinse tijd
Juristen in proces grote invloed. Juristengeschriften werden rechtsbron.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ookeenrechtenstudent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.85. You're not tied to anything after your purchase.
