Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Basisbeginselen van de Belgische
staatsstructuur
1. De grondwet: basis van het Belgische publiekrecht...........................................................................7
2. De kenmerken van de Belgische staat................................................................................................8
3. De belangrijkste revoluties sedert 1830...........................................................................................10
1. Een veelheid van regels....................................................................................................................13
1.1 Internationale en supranationale regels.....................................................................................13
2. De hiërarchie van de rechtsnormen.................................................................................................13
3. De Grondwet als hoogste norm in van de rechtsnormen.................................................................14
1. De wetgevende macht......................................................................................................................15
1.1 De samenstelling van de wetgevende macht.............................................................................15
1.1.1 De drie takken van de wetgevende macht...........................................................................15
1.1.2 De samenstelling van het federale parlement.....................................................................15
1.2 De bevoegdheden van de wetgevende macht............................................................................17
1.2.1 Het maken van wetten.........................................................................................................17
1.2.1.2 Hoe komt een wet tot stand.................................................................................................18
2.De alarmbelprocedure.......................................................................................................................20
1.2.2 Het controleren van de uitvoerende macht.........................................................................20
1.2.3 Het oprichten van onderzoekscommissies..........................................................................22
1.2.4 Het goedkeuren van verdragen...........................................................................................22
1.2.5 Het wijzigen van de Grondwet.............................................................................................23
1.2.6 Andere bevoegdheden........................................................................................................24
2. Het statuut van de parlementsleden............................................................................................25
2.1 De eedaflegging......................................................................................................................25
2.2 Onverenigbaarheden..............................................................................................................25
2.3 De duur van de functie...........................................................................................................25
2.3.1 In beginsel: duur van 5 jaar..................................................................................................25
2.3.2 Uitzonderlijk korter dan 5 jaar: vroegtijdige verkiezingen...................................................25
2.3.3 Parlementaire immuniteiten................................................................................................25
1. De samenstelling van de uitvoerende macht....................................................................................26
2. De samenstelling van de federale regering.......................................................................................27
2.1 Ministers.....................................................................................................................................27
2.1.1 Algemeen.............................................................................................................................27
2.1.2 De eerste minister...............................................................................................................27
, 2.1.3 De ministers.........................................................................................................................27
2.1.4 De vice- eerste minister.......................................................................................................28
2.1.5 De staatssecretarissen.........................................................................................................28
2.2 De vorming van de federale regering.........................................................................................28
2.2.1 Het ontslag van de zittende federale regering.....................................................................28
2.2.2 Raadpleging van de koning..................................................................................................29
2.2.3 De aanstelling van een informateur.....................................................................................29
2.2.4 De aanstelling van een formateur........................................................................................29
2.2.5 De benoeming en eedaflegging van de nieuwe regering.....................................................30
2.2.6 De regeringsverklaring.........................................................................................................30
2.3 Vergaderingen binnen de uitvoerende macht............................................................................30
2.3.1 De ministerraad...................................................................................................................30
2.3.2 Het kernkabinet...................................................................................................................30
2.3.3 De kroonraad.......................................................................................................................31
2.4 De bevoegdheden van de uitvoerende macht............................................................................31
2.4.1 De uitvoerende macht heeft enkel toegewezen bevoegdheden.........................................31
2.4.2 Het uitvoeren van wetten....................................................................................................31
2.4.2.3 Plaats van een koninklijk besluit in de hiërarchie van de rechtsnormen..........................32
2.4.3 Het bepalen en uitvoeren van het algemene beleid............................................................32
2.5 De beslissingen van de uitvoerende macht................................................................................33
2.5.1 Wetsontwerpen...................................................................................................................33
2.5.2 Koninklijke besluiten............................................................................................................34
2.5.3 Ministeriële besluiten en besluiten van staatssecretarissen................................................34
2.5.4 Omzendbrieven...................................................................................................................35
2.6 Het statuut van de leden van de uitvoerende macht.................................................................35
2.6.1 De koning.............................................................................................................................35
2.6.2 De ministers en de staatssecretarissen................................................................................35
1. De samenstelling van de rechtelijke macht......................................................................................37
1.1 De gewone en de administratieve rechtscolleges.......................................................................37
1.2 Enkele administratieve rechtsvolleges nader bekeken...............................................................37
1.2.1 Federale administratieve rechtscolleges..............................................................................37
1.2.2 Vlaamse administratieve rechtscolleges..............................................................................38
2. De piramidale structuur van de rechtelijke macht............................................................................38
2.1 Vier niveaus................................................................................................................................38
..........................................................................................................................................................38
2.1.1 De territoriale bevoegdheid van de rechtscolleges..............................................................38
, 2.2 Magistraten van de rechtelijke macht........................................................................................39
2.2.1 Algemeen.............................................................................................................................39
2.3 De rechtsprekende bevoegdheid van de rechtscolleges van de rechtelijke macht....................39
2.3.1 Subjectieve geschillen..........................................................................................................40
2.3.2 Basisbeginselen....................................................................................................................40
2.3.3 De materiële bevoegdheid van de rechtscolleges van de rechterlijke macht......................42
2.4 Het Grondwettelijk Hof en de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.................43
2.4.1 Objectieve geschillen...........................................................................................................43
2.4.2 Het Grondwettelijk Hof........................................................................................................44
2.5 Het statuut van de leden van de rechtelijke macht....................................................................45
2.5.1 De benoeming door de koning.............................................................................................45
2.5.2 Onverenigbaarheden...........................................................................................................45
2.5.3 Een benoeming voor het leven............................................................................................45
2.5.4 De onafzetbaarheid en overplaatsing van rechters.............................................................45
2.5.5 Het strafrechtelijk statuut....................................................................................................45
1. Algemene bespreking van de gemeenschappen en de gewesten....................................................46
1.1 Drie gemeenschappen en drie gewesten....................................................................................46
1.1.1 De gemeenschappen als antwoord op het streven naar meer Vlaamse autonomie...........47
1.1.2 De gewesten als antwoord op het streven naar meer Waalse autonomie..........................47
1.2 Vijf parlementen en vijf regeringen voor de gemeenschappen en de gewesten........................47
1.2.1 De asymmetrische structuur van het federaal België..........................................................48
1.3 De bevoegdheden van de gemeenschappen en de gewesten....................................................48
1.3.1 Toegewezen bevoegdheden en residuaire bevoegdheden.................................................48
1.3.2 Impliciete bevoegdheden....................................................................................................51
1.3.3 Constitutieve bevoegdheden...............................................................................................51
1.4 Overleg en samenwerking tussen de federale overheid, de gemeenschappen en de gewesten52
1.4.1 Overleg binnen het Overlegcomité......................................................................................52
1.4.2 Samenwerkingsakkoorden...................................................................................................54
2. De wetgevende macht van de gemeenschappen en de gewesten...................................................54
2.1 De samenstelling van de wetgevende macht.............................................................................54
2.1.1 De verkiezing van de parlementsleden................................................................................54
2.1.2 De samenstelling van de deelparlementen..........................................................................55
2.2 De bevoegdheden van de wetgevende macht............................................................................56
2.1.1 Het wetgevend initiatief......................................................................................................56
2.1.2 Het advies van de afdeling wetgeving van de Raad van State.............................................56
2.6.2 De behandeling in het parlement........................................................................................57
, 2.6.4 De publicatie van het decreet (de ordonnantie) in het Belgisch Staatblad..........................57
2.6.5 De inwerkingtreding van het decreet (de ordonnantie)......................................................57
2.7 Het controleren van de uitvoerende macht...............................................................................57
2.2.1 De ‘government making power’..........................................................................................57
2.7.1 De jaarlijkse goedkeuring van de beleidsverklaring en de begroting...................................58
2.7.2 De vertrouwensstemming...................................................................................................58
2.7.3 Het interpellatieplicht..........................................................................................................59
2.8 Het oprichten van onderzoekscommissies.................................................................................59
2.9 Het goedkeuren van verdragen..................................................................................................59
2.10 Het houden van een gewestelijke volksraadpleging.................................................................59
2.11 Het statuut van de leden van de wetgevende macht...............................................................59
2.6.1 De eedaflegging...................................................................................................................59
2.11.1 Onverenigbaarheden.........................................................................................................60
2.11.2 De duur van de functie......................................................................................................60
2.11.3 De parlementaire immuniteiten........................................................................................60
3. De uitvoerende macht van de gemeenschappen en de gewesten...................................................60
3.1 De samenstelling van de uitvoerende macht..............................................................................60
3.1.1 De regeringsvorming............................................................................................................60
3.1.2 Voorwaarden om minister te kunnen worden.....................................................................61
3.1.3 De ministers en de minister-president.................................................................................61
3.1.4 Beleidsdomeinen.................................................................................................................61
3.2 De samenstelling van de deelregeringen....................................................................................61
3.2.1 De Vlaamse Regering...........................................................................................................61
3.3 De bevoegdheden van de uitvoerende macht............................................................................61
3.3.1 De uitvoerende macht heeft enkel toegewezen bevoegdheden.........................................61
3.3.2 Het uitvoeren van decreten (ordonnanties)........................................................................61
3.3.3 Het bepalen en het uitvoeren van het algemeen beleid......................................................62
3.3.4 Het sluiten van verdragen....................................................................................................62
3.4 De werkwijze en beslissingen van de uitvoerende macht..........................................................62
3.4.1 Een collegiale besluitvorming..............................................................................................62
3.4.2 Ontwerpen van decreten (ordonnanties)............................................................................63
3.4.3 Besluiten van regering.........................................................................................................63
3.4.4 Ministeriële besluiten..........................................................................................................64
3.4.5 Omzendbrieven...................................................................................................................64
3.5 Het statuut van de leden van de uitvoerende macht.................................................................64
3.5.1 De eedaflegging...................................................................................................................64
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jillpollaris2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $21.99. You're not tied to anything after your purchase.