Summary
Samenvatting Nectar 4e ed vwo 5 leerboek - Hoofdstuk 14: Waarnemen.
- Course
- Level
- Book
Samenvatting Nectar 4e ed vwo 5 leerboek - Hoofdstuk 14: Waarnemen.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
Sharong2002
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 14 waarnemenParagraaf 14.1 zintuigcellen
Evenwichtszintuig
Evenwichtsorganen (in inwendige deel van je oren) registreren stand van hoofd ten
opzicht van richting zwaartekracht. Beide evenwichtsorganen bestaan uit 2 delen:
Centraal deel vestibulum
Drie cirkelvormige kanalen
Ze zijn allemaal gevuld met endolymfe (vloeistof).
Bij rechtlijnige bewegingen komt er informatie uit beide maculae (in vestibulum). De lange
ciliën (zintuigharen) van de zintuigcellen in een macula steken in een geleilaag met een laag
kalksteentjes (geeft de geleilaag een traagheid bij bewegen of stoppen). De zintuigharen
buigen zintuigcellen geven informatie door aan hersenen.
Informatie over draaibewegingen komt uit 3 halfcirkelvormige kanalen staan loodrecht
op elkaar.
Ja-knikken (bovenkanaal)
Nee-knikken (zijkanaal)
Nou-ja-schudden (achterkanaal)
Elk kanaal heeft een knobbel met zintuigcellen en ciliën (zintuigharen) steken in
geleiachtige massa cupula kan vrij heen en weer bewegen met endolymfe. De
zintuigcellen en haren bewegen meteen mee, maar de endolymfe niet. Die blijft samen met
de cupula even staan. Cupula beweegt als een klapdeur in de endolymfe ten opzicht van de
wand van het kanaal. Zintuigharen buigen en zintuigcellen sturen impulsen naar
evenwichtscentrum in hersenstam.
Zintuigcellen
Zintuigcellen zijn receptorcellen, die de input van informatie mogelijk maken:
Zintuigcellen in cupulae en maculae zijn mechanoreceptoren gevoelig voor
mechanische prikkeling, buigen van zintuigharen, in huid voor verschillen in druk of
rek.
Thermoreceptoren reageren op temperatuur.
Chemoreceptoren reageren op bepaalde stoffen.
Fotoreceptoren reageren op licht.
Elk type receptorcel (heeft een rustpotentiaal) is gevoelig voor zijn type prikkel, adequate
prikkel leidt tot een verandering van het membraanpotentiaal. Bij mechanoreceptoren
door vormverandering van celmembraan Na-poorten openen. Bij thermoreceptoren door
een warmtegevoelig eiwit. Ook bij membraanpotentiaal van receptorcellen is er een
prikkeldrempel bereikt, volledige depolarisatie (Ca+-poorten openen en Ca+-ionen
stromen naar binnen en de receptorcellen lozen een exciterende neurotransmitter in een
synaps met een sensorisch neuron).
Hoe sterker de prikkel, hoe meer neurotransmitter hogere impulsfrequentie
Constante prikkels
Door een langdurige constante prikkel boven de prikkeldrempel van een receptorcel, kan
, die omhoog gaan. De receptorcel reageert dan minder op de adequate prikkel gewenning
of adaptatie. Oppervlakkige zintuigcellen vertonen sneller adaptatie dan dieperliggende
zintuigcellen. Pijnzintuigjes vertonen geen gewenning.
Evenwicht bewaren
Het evenwichtscentrum in de hersenstam krijgt ook informatie uit ogen, gewrichten, pezen,
spieren en huid. Al deze informatie zorgt ervoor dat we niet duizelig worden tijdens het
bewegen of ons evenwicht verliezen. De kleine hersenen koppelen de informatie naar
diverse spieren, zodat je kan corrigeren en niet omvalt.
Paragraaf 14.2 het gehoorzintuig
Geluid filtreren
Bewust filter je geluid, door je te focussen op iets. Onbewust filter je geluid, omdat je
thalamus het achtergrondruis niet laat doordringen tot je auditieve schors. Hersenen
verzwakken in het oor bepaalde toonhoogtes, waardoor het achtergrondruis minder wordt.
Buitenoor
Oorschelp vangt geluidstrillingen op geleidt ze via gehoorgang oor in. Buitenoor =
oorschelp en gehoorgang. Aan het eind van gehoorgang komt trilling in trommelvlies sluit
gehoorgang af van middenoor.
Middenoor
Het trommelvlies trilt met trillingen mee lukt alleen als druk aan beide kanten gelijk is.
Drukverschillen los je op via buis van Eustachius loopt van middenoor naar keelholte.
Door slikken gaat klep van buis van Eustachius open en verdwijnt het drukverschil. In
middenoor zijn 3 gehoorbeentjes (versterken trillingen in trommelvlies) verbonden me het
trommelvlies:
Hamer
Aambeeld
Stijgbeugel
Als je verkouden met en de buis van Eustachius is vernauwder is, kan de luchtdruk in het
middenoor zich niet goed aanpassen geluid verplaatst zich via de schedelbeenderen i.p.v.
het trommelvlies
Binnenoor
Trillingen van stijgbeugel brengen vloeistof slakkenhuis in trilling via ovale venster
membraan in wand slakkenhuis. Het is kleiner dan trommelvlies leidt tot extra versterking
van trilling.
Het slakkenhuis heeft 2 opgerolde kanalen die eigenlijk 1 doorlopende zijn: de voorhoftrap
en trommelholtetrap. Ze lopen: membraan ovale venster slakkenhuis membraan
ronde venster. De membranen aan begin en eind zorgen dat de vloeistof beweegt. Klein
kanaal tussen beide kanalen (slakkenhuisgang) bevat endolymfe met K+-ionen. De grote
kanalen zijn gevuld met perilymfe. In middelste kanaal later trillingen basilair membraan
bewegen waarover het orgaan van Corti loopt langgerekte strook mechanoreceptoren
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Sharong2002. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.62. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
54879 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now