JOURNALISTIEKE RADIO- EN TV-TEKSTEN
1 Uitgangspunten
• Radio- en tv-teksten moeten duidelijk zijn omdat de luisteraar alles maar één keer hoort
• Televisie kan gebruik maken van beelden, radio van jingles
• Begrijpelijk (helderheid, verstaanbaarheid, duidelijkheid, toegankelijkheid)
• De kijker-luisteraar niet laten afdwalen
Wat geeft je behalve taal nog informatie?
• Intonatie
• Klankkleur
• Spreekritme
• Gebruikte taalregister
• Achtergrondgeluiden
1.1 Programma en taal
Kenmerken nieuwsuitzending
• Strakke aan de regels gebonden aanpak
• Nieuws wordt duidelijk gebracht
• Sobere taal
• Vergelijkbaar met een kort nieuwsbericht
Kenmerken magazine, nieuwsshow, service- of ombudsprogramma’s
• Persoonlijke onderwerpen die invloed heeft op de kijker-luisteraar
• Losser geschreven een directer
Documentaire
• Speeltuin voor audiovisuele journalist
• Verschillende tekstvormen → klankbeelden, niet geduide quote’s, literaire citaten, losse
woorden, beelden begeleid, sober-zakelijke commentaar, …
1.2 Begrijpelijkheid en toegankelijkheid
• Openbare omroep heeft een moeilijkheidsgraad door broadcasting → iedereen kijkt andere
programma’s, maar iedereen kijkt wel naar het weer
• Receptieonderzoek toont de kloof aan van het doelpubliek en hoe ze gedicht kan worden
• Om communicatiekloof te dichten zal de schrijver zich telkens opnieuw moeten afvragen wie
de kijker-luisteraar is
• Vertel genoeg, maar niet te veel
• Kijker-luisteraars kunnen over eventuele moeilijkheden in een tekst heenstappen, als ze
geïnteresseerd zijn
Vervormingsdriehoek
Wat de kijker-luisteraar ontvangt en/of
begrijpt
Mediaboodschap, tekstueel verpakt
door tekstschrijver
Wat de kijker-luisteraar had moeten
ontvangen en/of begrijpen
, 1.3 Leesbaarheid
• Diverse methodes om de moeilijkheidsgraad van teksten te bepalen
• Leesbaarheidsformule
• Flesh-Douma-formule
o Honderd eerste worden van de onderzochte tekst aftellen, of volledig analyseren
o Hoeveel lettergrepen zitten er in die honderd woorden (wl)
o Gemiddeld aantal worden in de zinnen (sl)
o Resultaat moet tussen die 0 en 100 zijn
• Vlaamse artikels moeilijkheidsgraad tussen 35 en 45
1.4 Nieuwsselectie
• Iedereen weet nog wat hij aan het doen was tijdens de
aanslagen in Brussel in 2015
• Ontvanger wil zijn nieuws dramatisch en avontuurlijk, conflictueus, actief, concreet, mysterieus
en ethisch
Hoe maak je nieuwsselectie
• Kies voor nieuws dat dicht bij de mensen staat (Waaslandwolf)
• Belangen worden rechtstreeks geraakt (roken, boete)
• Ongewone mensen, dingen of gebeurtenissen (eerste harttransplantatie)
• Jij vindt het leuk en het publiek moet het echt weten
1.5 Taal
• De opinie van de journalist bij berichtgeving zijn niet relevant → alleen feiten communiceren
• De kijker-luisteraar moet zijn eigen oordeel kunne vormen
• Vermijd partijdige taal
• Wees voorzichtig en ga bewust om met gevoelige taal
• Incorrecte taal is onaanvaardbaar
• Vermijd hoera-stijl
2 Opbouw
2.1 Structuur: de omgekeerde piramide
• Oprolbaarheid
o Intro
o Broodtekst
• Je schrijft zoals de luisteraar zal luisteren → aandacht verliezen naar het einde toe
o Een nieuwe jingle geeft aan dat een nieuw bericht eraan komt (wakker worden)
2.2 Structuur: de modelmethode
• Radio- en tv-berichten zijn kort met hoge informatiegehalte en relevantiegraad
• Printers moeten geen rekening houden met de moeilijkheidsgraad → lezer kunnen het
meermaals lezen
Modelmethode van Alcuïnus
• Franse filosoof, theoloog en rechtsgeleerde
• Steunt op zeven journalistieke posities of topische vragen
• Summary lead → wie, wat, wanneer, waar, met wie, waarmee, hoe en waarom
2.3 Structuur: first things first
• Openen met recentste en belangrijkste informatie
• First-things-first-principe → vertel eerst het belangrijkste en daarna kom je
terug op iets die al is gebeurd
2.4 Structuur: ugly animal
• De journalist-tekstschrijver zal zijn informatie vooraf goed inventariseren
• Welke nieuwsberichten wil hij belichten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ninaderuyck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.78. You're not tied to anything after your purchase.