Hoorcollege 01-11
Kerntaak van de overheid is om problemen op te lossen die de veiligheid en het welzijn van
de burgers aanpassen of de problemen die niemand anders wilt oplossen. Maar ook het
uitvoeren van ambities zoals vrede en gelijkheid.
Een voorbeeld hiervan is de zorg, we willen dat de zorg betaalbaar is voor iedereen maar
ook van goede kwaliteit en ruimte hebben voor innovatie.
Toekomstige uitdagingen waar we meer informatie aan moeten geven zijn:
- Demografie, de populatie is aan het vergrijzen
- Nieuwe bedreigingen zoals Ebola
- De nieuwe medische revolutie die medicijnen veel duurder maakt >> mogelijke
oplossingen voor dit zou het verhogen van de premie of het eigen risico zijn
De politiek moet dus keuzes maken, hiervoor zijn er 3 vragen centraal:
1. Wat is het probleem en voor wie?
2. Hoe gaan we het probleem oplossen?
3. Is de desbetreffende oplossing haalbaar?
Of iets haalbaar is hangt af van verschillende factoren. Zo moet er gekeken worden of er wel
een politieke consensus haalbaar is, of het betaalbaar is, of het mag en of de burgers het
zullen accepteren.
Letterlijke definitie beleid >> beleid is de verzamelnaam voor alle voornemens, keuzes en
acties van bestuurlijke instanties die zijn gericht op de sturing van bepaalde
maatschappelijke ontwikkelingen. Kenmerken van beleid zijn dat het betrekking heeft tot
problemen en oplossingsrichtingen.
Er zijn 2 soorten beleid: Formeel beleid en informeel beleid. Formeel beleid is vastgelegd
in wetten en het informele is verankerd in bijvoorbeeld taal.
Beleid is in veel verschillende dimensies te vinden van beleidsdepartementen tot gemeenten
en internationale organisaties.
Kernvragen over beleid:
- Wat is goed beleid?
- Hoe komt het tot stand?
- Hoe is het te verbeteren?
Wat goed beleid is, is lastig te definiëren. Bestaat er überhaupt wel goed beleid? Een paar
voorbeelden van grote beleid successen zijn het systeem sociale zekerheid maar ook de
emancipatie van verschillende bevolkingsgroepen. Maar wat maakt beleid goed? Hoger
onderwijs speelt hier een rol in bijvoorbeeld. Wanneer wordt beleid echter als goed gezien?
Dit is als het zicht houdt aan bepaalde waarden >> het is doelmatig, doeltreffend, legaal
en sociaal aanvaardbaar.
Het perfecte beleid bestaat niet omdat er vrijwel altijd compromissen worden gesloten wat
betekent dat nooit iedereen tevreden is.
,Hoe beleid tot stand komt is aan te tonen door een fasenmodel. Het begint als een
probleem politieke aandacht krijgt en zo dus op de politieke agenda komt. Als gevolg hiervan
wordt er beleid gemaakt en dit wordt uitgevoerd. Nadat het uitgevoerd is wordt er feedback
gegeven en kan dit eventueel mee worden genomen en kan het beleid aangepast worden.
Voor elke fasen zijn er verschillende actoren die zich buigen over het probleem maar elke
houd zich met hetzelfde bezig >> puzzling, powering en meaning making.
Nu het duidelijk is hoe beleid tot stand komt, komt de vraag hoe je beleid ‘goed’ maakt.
- Zoveel mogelijk informatie verzamelen
- Alle opties te identificeren
- Van elke optie, elke gevolg nagaan
- Consequenties met waarden in verband brengen
- Vaststellen wanneer en hoe iets moet beginnen
Goed beleid zou tot stand kunnen komen als iedereen meewerkt, er sprake is van
consensus, er een duidelijk programma is en er voldoende tijd en middelen voor gegeven is.
Beleidsvorming wordt steeds dynamischer door verschillende factoren:
- De complexiteit neemt toe
- Snelle veranderingen
- Groeiende rol van de media
- Internationalisering
- Bezuinigen
De assumptie van hoe het werkt is dat de partijen en keuzemenu opstellen, de kiezers
kiezen partijen en deze partijen vormen vervolgens beleid wat zij uitvoeren. In werkelijkheid
werkt dit echter een stukje complexer. De politiek is namelijk niet de enige die beslist, in de
wereld van beleid zijn er ook andere actoren die een grote rol spelen zoals hierboven
vermeld is >> politici vindt dit niet altijd leuk.
Hoorcollege 04-11
Problemen worden hedendaags steeds ingewikkelder terwijl wij ook slechter worden in het
oplossen van problemen.
Als de overheid steeds minder goed de problemen, die belangrijk zijn in de ogen van de
bevolking, oplost of aanpakt dan verliest de bevolking vertrouwen in de overheid en in
hoeverre is er dan nog te spreken van een democratie? Legitimiteit van de overheid.
, Hoe moeilijk is het om problemen op te lossen, en zijn sommige überhaupt wel oplosbaar?
Als ze niet oplosbaar zijn, wat moet men dan doen? Een wicked problem is een probleem
die niet is op te lossen.
Bepalen technische moeilijkheidsgraad:
- Hoeveel partners heb je nodig, en hoeveel hiervan hebben veto-power? Hoe meer
mensen het ergens over eens moeten zijn, hoe lastiger het is.
- Is er sprake van een collective action probleem? >> een situatie waarin iedereen
kan profiteren van het oplossen van het probleem maar zonder hierbij aan mee te
dragen. Meeliftersgedrag, en zo krijg je dus veel afhouding van het probleem om te
kijken of andere dit oplossen. Waar het vaak in eindigt is dat er niks gebeurt om het
op te lossen.
- Is er sprake van een tragic choice? >> hoe je de keuze ook maakt, het heeft
gegarandeerd een vervelend verloop voor een bepaalde groep. Het heeft vaak een
ethische achtergrond. Het maakt dus ook uit of het om geld of waarden ging.
- Wat is de schaal van het probleem? >> lokaal of nationaal etc.
- Ziet iedereen het wel als een probleem >> consensus, als dit niet het geval is, dan
is het lastiger om het op te lossen omdat mensen minder bereid zijn om iets op te
offeren als zij dit toch niet als een probleem zien.
- Is het probleem in eigenlijk wel oplosbaar? Dit is afhankelijk van complexiteit en
verwevenheid. Hoe meer variabelen in een systeem hoe lastiger het probleem. Als
je niet weet hoe iets werkt dan is het complex >> ‘snap je de causale reactie?’. Door
het koppelen van een complex systeem aan een weer ander complex systeem dan
wordt het nog kwetsbaarder, aangezien het nog lastiger is om te begrijpen. Het is
dan bijna onbeheersbaar, voorbeeld is de klimaatverandering. Het is een enorm
complex en verweven probleem.
- Hoe dynamisch een probleem is, is het stabiel en is deze dus bijvoorbeeld hetzelfde
als deze 20 jaar geleden was. Maar wat als een probleem elke keer veranderd
waardoor jouw kennis dus elke keer verouderd. Dit maakt het lastig omdat de
problemen zo niet bij te houden zijn.
VUCA, volatility uncertainty complexity ambiguity.
Unknown unknows >> omdat de kans statistisch gezien heel klein is, denken mensen dat
dit niet gebeurd.
Legitieme, politieke moeilijkheidsgraad:
- Het is lastig om aan problemen te werken die weinig legitimiteit hebben. Dit houdt in,
in hoeverre mensen vinden dat diegene wel recht hebben op een oplossing.
Studenten krijgen zo veel aandacht maar drugsverslaafden niet.
- De mate waarin een onderwerp gepolitiseerd is, hoeveel aandacht wordt er in de
politiek aangegeven.
- Respect voor de mensen die betrokken zijn in het vakgebied van het probleem.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fleurderuijter. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.89. You're not tied to anything after your purchase.