Dit is een samenvatting van de belangrijkste onderdelen van demografie. Het kan zijn dat de lector in de komende jaren extra theorie gaat toevoegen in zijn zelfgeschreven cursus, dus check dit zekerweten!
1. STRUCTUUR & VERLOOP BEVOLKING
1.1. ENKELE BEGRIPPEN
Demografie = Studie van de grootte, samenstelling, ruimtelijke verdeling & verloop van de bevolking
Sociale demografie = Studie van verloop, samenstelling & grootte van huishoudens & beroepsbevolking
• In sociale wetenschappen neemt studie van bevolking en haar evolutie een belangrijke plaats in omdat die de duurzame en
taaie grondstof vormt voor alle sociale verschijnselen
• Veranderingen in de bevolkingsstructuur laten gedurende lange tijd en op onontwijkbare wijze hun invloed gelden
• De verandering in samenstelling van de bevolking heeft grote gevolgen op de welvaartstaat
o Bv. opkomst eenoudergezinnen à verhoogd armoederisico
• Maar ook de welvaartstaat zorgt voor veranderingen in de samenstelling van de bevolking
o Bv. introductie ziekteverzekering à langere levensverwachting
1.2. WAAR HALEN DEMOGRAFEN HUN GEGEVENS
• Rijksregisters
o Belangrijke levensgebeurtenissen
o Geboorte kinderen & Overlijdens
o Migratie
• De volkstelling
o = Oudere vorm van gegevensverzameling
o Om een zicht te krijgen van bevolking à Frequentie & uitgebreidheid verschilt van land tot land
• Enquêtes
o Meerderheid gegevens komen hieruit
o Door onderzoeksgroepen aan universiteiten & statistische bureaus (Statbel)
• Microdata
o Individueel verzamelde gegevens
o Dit onderzoek is gekoppeld aan 1 probleem en niet gekoppeld aan databanken
o Hoe komt het dat bepaalde demografische evoluties plaatsvinden
à Eenmaal afgenomen en verwerkt à Cijferboeken & websites gegevens publiceren
1.3. BELANGRIJKE DEMOGRAFISCHE DATABRONNEN
• Eurostat à Gegevens Europa
• Statbel à Gegevens over België
• Statistiek Vlaanderen à Gegevens over Vlaanderen
• Provincies in cijfers à Gegevens over gemeenten & provincies
1.4. FORMULES
Inzake bevolkingsverloop is volgende belangrijk:
• Demografische indicator
o Aantal demografische gebeurtenissen in een jaar: geboortes, sterftes
o De meeste indicatoren worden uitgedrukt in promille
§ Per 1000 inwoners x aantal geboortes
o Totale bevolking van dat jaar
§ Soms bevolking op 1 januari
§ Soms bevolking op 1 juni
§ Soms gemiddelde bevolking van een jaar
o Wanneer wijkt men af van de 1000?
§ Als er fenomenen voorkomen in de samenleving die niet normaal zijn 100 000
§ Als iets heel vaak voorkomt in de samenleving is het per 100
• Geboortecijfer (nataliteit) = geeft het aantal geboorten per duizend inwoners weer en dit over een bepaalde periode,
doorgaans een jaar
• Sterftecijfer (mortaliteit) = toont het aantal sterfgevallen per duizend inwoners
, • Met Natuurlijke verloop leest men de bevolking af uit het saldo van geboorten en sterftes
• Nuptialiteit geeft aantal huwelijken per duizend inwoners weer
• Immigratie en emigratie slaan op de verandering van woning vanuit buitenland naar België en omgekeerd (Kan ook mensen zijn
die in een andere gemeente gaan wonen à Verandering van geografische situatie)
o à Immigratie = Aantal mensen dat in een land, regio, gemeente,... komt wonen
o Emigratie = Aantal mensen dat uit een land, gemeente,...vertrekt
• Totale verloop van een bevolking maakt de som van het natuurlijke verloop en migratiesaldo
o à Hoe berekenen?
§ = Natuurlijk verloop + migratiesaldo
§ Uitgedrukt per 1000 inwoners
• Totale vruchtbaarheidscijfer (TVC) geeft gemiddelde aantal kinderen per vrouw weer
o à Bij ons bestaande sterftepatroon wordt aangenomen dat een totaal vruchtbaarheidscijfer van 2,1 (België 1,7)
kinderen per vrouw voldoende is om de vervanging van generaties te voorzien
• Leeftijdsstructuur à Bevolkingspiramide
à Bevolking op actieve leeftijd = leeftijdsgroepen van 15 tot en met 64 jaar
à Nog-niet-actieven zijn jonger dan 15 jaar
à Niet-meer-actieven zijn ouder dan 64 jaar
• Dubbele vergrijzing: de oudere bevolking wordt ook ouder
• Levensverwachting = gemiddeld aantal jaren dat je mag verwachten te leven op een bepaalde leeftijd.
o Mannen zijn het zwakke geslacht volgens biologie (XY chromosoom à Vatbaarder voor ziektes
o Mannen doen over t algemeen zwaarder werk
o Mannen hebben doorgaans een gevaarlijkere leefstijl dan vrouwen (roken, roekeloos gedrag,.)
o Verschil wordt kleiner want vrouwen halen dit in
o Suïcide is hoger bij mannen dan bij vrouwen
§ Seniliteitcoëfficiënt = De verhouding van de niet-meer-actieven ten opzichte van de nog-niet-actieven
§ Dependentiecijfer = Geeft weer hoeveel niet-meer- en nog-niet-actieven gedragen worden door 100
actieven
o Afhankelijkheidsratio: ((niet-meer + nog-niet-actieven) / actieven) * 100
- 2 kenmerken waaraan een demografische indicator moet voldoen om te kunnen gebruiken in vergelijkingen (internationale
vergelijkingen, vergelijkingen over de tijd, vergelijkingen over bestuursniveaus).
à Moet internationaal gedefinieerd ( ook al klopt niet met wetgeving & realiteit ) zijn & de basisformule
- Hoe kan je verklaren dat je op de website van Statbel en Statistiek Vlaanderen lichtjes andere gegevens kan vinden, terwijl
beide websites zich baseren op dezelfde gegevens uit het rijksregister? à Omdat ze een andere invulling hebben gegeven aan
die totale bevolking
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SarahLansens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.77. You're not tied to anything after your purchase.
