Summary
Samenvatting Alle voorgeschreven literatuur Rechtssociologie
- Course
- Institution
Zeer uitgebreide samenvatting met duidelijke kopjes per artikel en per thema
[Show more]
Seller
Follow
floortjeambachtsheer
Reviews received
Content preview
Week 1: Het veld van de rechtssociologieHuls, N. (2015) Actie & Reactie: Een Inleiding in de Rechtssociologie, Chapter 2 ‘Wat is
Rechtssociologie’, pp. 53 -67. (14 paginas)
Veel juridische activiteiten kunnen worden gekwalificeerd als law in the books. Jurist probeert
juridische puzzel op te lossen met rechtsregels en met behulp van bevoegde gezagsdragers.
Voorbeelden: vonnissen, argumenten, wetteksten.
Rechtssociologen concentreren zich op law in action, ze bestuderen het functioneren van
juridische instituties, de maatschappelijke structuren en het handelen van juristen. Ook kijken ze
naar de maatschappelijke context van het geschil
Problemen en geschillen
Mensen kunnen ook met hun geschillen omgaan op manieren die we niet als recht beschouwen
Rechtssociologen stellen bepaalde vragen naar de manieren waarop mensen met hun geschillen
omgaan
Naming, blaming, and claiming: over de sociale constructie van geschillen
o Conflicten zijn wat mensen ervan maken .
o Je begint met een situatie waarin er geen probleem bestaat. Op een bepaald moment wordt
bepaald gedrag als een probleem benoemd (naming)
o Hierna is een volgende stap het aanwijzen van een ander als de verantwoordelijke
(blaming). Dit is geen eenduidig proces, de beschuldigde kan het slachtoffer ook blamen.
Zelfs wanneer naming en blaming alleen plaats vindt in iemands hoofd, is er nog steeds
een sociale component, want wat mensen een probleem noemen wordt sterk beïnvloed
door de algemene maatschappelijke opvattingen daarover
o Volgende stap is excuses, herstel, zekerheid of schadevergoeding eisen (claiming)
o Net als bij naming en blaming, kan er bij claiming ook sprake zijn van individueel
handelen en van sociaal handelen. Collega’s kunnen gezamenlijk de chef aanspreken.
o Bij alle drie de fasen kan ook sprake zijn van collectivisering. Zolang collectivisering niet
plaatsvindt, blijven geschillen zich bewegen op microniveau
o Conflictpiramide in verhouding tot het grote aantal problemen in de samenleving zijn er
zeer weinig geschillen die voor een juridisch forum terechtkomen. Dit is afhankelijk van
de aard van het probleem. Niet alle problemen zullen in conflicten uitmonden en niet alle
conflicten zullen tot een besluit van de wetgever of rechter leiden.
Juridisering en deregulering
Elke nieuwe taak die activistische staat op zich neemt (milieu, veiligheid) leidt tot nieuwe regels
Critici van het recht vinden dat formele regels de vrijheid van het individu belemmeren.
Deregulering (minder regels) is gunstig voor ontwikkeling van samenleving
Functies van het recht
Ordening- recht schept duidelijkheid, mensen zijn in staat om elkaars handelen te voorspellen
Instrumenteel- voor de overheid om doelen van de wet te realiseren
Geschilbeslechtingsfunctie- recht biedt mechanismen om conflicten op te lossen
Normatieve functie- recht vormt uitdrukking van bepaalde waarden en idealen
Recht en sociale controle
Het gedrag van mensen wordt beïnvloed door de grotere sociale verbanden waarvan ze deel
uitmaken; het gezin, school, sportvereniging
, Niet-juridische oplossingen zijn vaak verkieslijk in relaties waarbij men ook in toekomst met
elkaar te maken heeft
Sturingsvraagstukken
De samenleving is complex geworden, we leven in nieuwe onoverzichtelijkheid, daarom is de
behoefte aan oriëntatiepunten en sturing onverminderd groot. Legitieme besluitvorming moeilijk
door snelle economische en technologische ontwikkelingen, vervaging landgrenzen, bevolking
niet meer een homogene groep
De hiërarchische sturing door overheidsregulering is niet het enige beinvloedingsmechanisme.
Sociale media, netwerksturing, acties door ngo’s en zelfregulering binnen bedrijfsleven zijn ook
belangrijke sturende krachten
Perspectief
In de zuiver sociologische benadering van het recht staat het externe perspectief voorop: het
recht wordt gezien als een maatschappelijk verschijnsel
o Hier kan aangesloten worden bij de belangrijkste theorieën van de sociale wetenschappen,
zoals Marx, Weber en Durkheim
o Zwakke kans is dat sociologen nogal vreemd staan tegenover de eigen aard van het recht
o Toeschouwersperspectief
Recht realistische studies (socio-legal studies) nemen het recht als het uitgangspunt en van
daaruit wordt gekeken naar de effecten van het recht in de samenleving
o Sterke kant: deelnemersperspectief opereert vanuit de voorhoede van rechtsgeleerdheid,
recht wordt opgevat als een vorm van social engineering
o Zwakke kant: veel juristen hebben beperkt beeld van sociale wetenschappen en zien
sociologie liefst als hulpwetenschap
Kritisch en constructief: rechtssociologie
Bevragen en bekritiseren van veronderstellingen van juristen als zij uitspraken doen
Verbeteren van functioneren van het recht en juridische instituties door evalueren
Constructief: biedt empirische inzichten, waardoor een betere fit ontstaat tussen recht en
samenleving
Bottom-up versus top-down
Top-downbenadering neemt officiële perspectief van autoriteit en bestuurders als vertrekpunt
Bottom-upperspectief kijkt naar recht vanuit burger of bedrijf
Het tweerichtingsverkeer tussen recht en samenleving: rechtssociologie
De wederzijdse beïnvloeding van recht en samenleving invloed van samenleving op het recht
(sociale productie van recht) en invloed van recht op samenleving (sociale werking van recht)
Sociale productie van recht= invloed van samenleving op recht
o 1. Politieke machtsverhoudingen: recht is product van gewilde politieke
besluitvormingsprocessen.
De grondwet, private instellingen en internationale politiek.
Ook private instellingen en organisaties oefenen macht uit die van invloed is op het
recht
o 2. Economisch-technologische ontwikkelingen: recht moet zich aanpassen aan de eisen
van de economie en ICT.
Ook rampen geven dikwijls een krachtige impuls aan rechtsontwikkeling, zoals de
vuurwerkramp in Enschede
o 3. Functioneren van juridische professionals: abstracte regels krijgen pas betekenis als
rechter ze in concreet geval toepast
, o 4. Rechtsopvattingen van burgers: in levende rechtsstaat zijn de opvattingen over
rechtstoepassing vn burgers cruciaal. Driedeling van before the law, with the law, against
the law. Verschillen in rechtscultuur tussen landen.
Sociale werking van recht= invloed en sturende kracht van recht op samenleving
o Juristen zijn snel geneigd om de effectiviteit van een wet af te meten aan de mate waarin
doelstellingen van de wetgever worden bereikt
o Macro: De sociale werking van het recht uit zich bijvoorbeeld in het kapitalisme.
Bedrijven zijn vrij om te produceren in het land waar ze willen.
o Meso: nationale wetgeving heeft invloed op intermediaire organisaties. Deze organisaties
(zoals ziekenhuizen en universiteiten) staan tussen individu en samenleving.
o Micro: burgers hebben rechten (juridisering) waarvan ze zich bewust zijn (legal
consciousness). Dit bepaalt hoe de burger de samenleving ervaart.
o In de moderne samenleving bereikt het recht de burger via filterende instituties
televisieprogramma’s, kranten, internet geven eigen kleuring.
o Mensen leven in allerlei sociale verbanden zoals familie en vriendenclubs, en participeren
in functionele organisaties zoals universiteiten en bedrijven. Deze organisaties maken
eigen selectie van regels om hun eigen doeleinden na te streven. Ze hebben hoge mate van
autonomie. Ze staan bekend als semiautonome sociale velden (SASV): groepen mensen
die eigen regels opstellen en deze handhaven. Regels van buitenaf spelen een rol als
overheid recht toepast- het verenigingstuchtrecht wordt intern gehandhaafd, maar als
tijdens een ontgroening een aspirant lid wordt mishandeld dan kan er strafrechtelijke
vervolging worden ingesteld. SASVs bemoeilijken centrale sturingsmogelijkheden van
overheid maar kunnen tegelijkertijd ook basis vormen voor maatschappelijk draagvlak.
Belang van maatschappelijke instituties voor rechtvaardigheid
o Vertrekpunt van Walzer is dat het niet eerlijk verdeeld is in de wereld. Hij identificeert een
aantal levensgebieden (spheres of justice) die elke samenleving heeft en waar specifieke
verdelingscriteria bestaan, zoals universiteiten. Op universiteit gelden meritocratische
principes: de allerbeste onderzoekers krijgen de hoogte posities.
Blocq, D.S. & Woude M.A.H. van der (2018), Making Sense of the Law and Society Movement,
Erasmus Law Review 11(2): pp. 134-141. (7 paginas)
ELS is a movement that emerged in American law schools in the early 2000s. It is
interdisciplinary, with preference for positivist and quantitative research
Origins
Increasing respect for the social sciences surfaced after World War II
From the perspective of legal scholars, collaboration with the social sciences allowed for a
sounder policy and judicial decision-making.
From the perspective of social scientists, attention to law and policy was important for the
definition of meaningful questions and for the employment of research output in useful ways
Evolution
The central role of gap studies: many scholars focused on the identification and understanding of
gaps between law-on-the-books and law-in action, and research that focused on the manifestation
of unintended side effects of law.
Critique of gap studies is that the assumption that social behaviour is commonly in line with legal
prescripts, is problematic.
, Other critique is that scholars should pay more attention to compliance rather than non-
compliance. Scholars are so preoccupied with the gap that they don’t pay attention to the
meaning.
Most early research focused on the operation of courts, lawyers and juries.
Transition
The critiques helped shift the emphasis away from concern of legal scholars to those of social
scientists
The L&S emerged at a time where the state become more activist, both at the national and the
local level. L&S scholars could play important role in helping governments develop laws in
support of their attempts at social engineering
The Big Tent
By the early nineties, L&S had transformed into a pluralistic association, or a big tent
The increasingly eclectic nature of the L&S has spurred the emergence of new fractions,
associations and journals
Characteristic traits
State law, non-state law and informal rules over time, scholarly interest in non-state law and
informal rules increased
Social justice and social change more recent addresses tend to focus on questions of justice,
rights, oppression and inequality
Global North and Global South North American scholars have been dominant inside the LSA,
L&S scholarship shows considerable geographic diversity
Conclusion
The development towards ever more inclusiveness may result in two outcomes for L&S:
o It may turn into a platform rather than a unified movement. It will continue to grow.
o It would be more sceptical of diversity.
Chapter 1 “Recht van Onderop” pp. 11-15 (4 paginas)
Recht van onderop
Rechtssociologen zijn gericht op de maatschappelijke betekenis van het recht (law in action)
Het perspectief van de rechtssociologie kan het beste worden gekarakteriseerd met het begrip
“recht van onderop”. Dit kan op twee manieren worden ingevuld:
o Rechtssociologen kijken vanuit de maatschappij naar het recht. De rechtssociologie
opereert niet binnen de kaders van het rechtssysteem, maar probeert om het vanaf buitenaf
te bekijken. De nadruk ligt op de bestudering van normen in hun relatie met alle mogelijke
andere sociale verschijnselen
o De rechtssociologie maakt gebruik van een ruimer rechtsbegrip. De rechtssociologie is
geïnteresseerd in internationale verdragen, uitspraken, maar ook niet-officieel recht zoals
regels die groepen mensen zelf belangrijk vinden.
Rechtssociologie van onderop
Tegenwoordig zijn de resultaten van rechtssociologisch onderzoek terug te vinden in
beleidsnota’s, wetsevaluaties
Meeste rechtssociologische boeken zijn in de eerste plaats geschreven voor vakgenoten.
De meerwaarde van de rechtssociologie: drie stellingen
Rechtssociologisch onderzoek toont dat recht mensenwerk is.
Ook blijkt dat recht en staat niet onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Recht is
pluralistisch.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller floortjeambachtsheer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.54. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now