I. INLEIDING
Chapter 1: Introduction to cognitive psychology
Cognitieve psychologie
• = Wetenschappelijke studie van mentale processen
• Voorbeelden
- Waarom vallen mensen van een klif bij het nemen van een selfie?
- Bestaat multitasking?
- Sterke emoties = betere herinneringen?
• Verschillende subdomeinen
- Perceptie
- Aandacht
- Geheugen
- Redeneren
- Taal
- Bewustzijn
- ...
Cognitieve wetenschappen (niet uitsluitend psychologie, maar ook andere wetenschappen)
• Interdisciplinair onderzoek cognitie is wetenschap op zich geworden
- Psychologie
- Neurowetenschappen
- Linguïstiek
- Computerwetenschappen
- Filosofie
- ....
→ Al deze wetenschappen samen is een studiegebied op zich geworden,
dat is die cognitieve psychologie. Cognitieve wetenschappen is een
bredere term dan cognitieve psychologie.
Wetenschappelijke methode
• In cognitieve psychologie: experimentele methode
• Onderzoeksvragen beantwoorden adhv experimenten
- Manipulatie onafhankelijke variabelen
- Effect op afhankelijke variabelen
- Controlevariabelen
o Storende variabelen onder controle houden adhv randomizatie, counterbalancing,
matching (bv.: leeftijd effect op geheugen; storende variabelen = leeftijd →
afhankelijke variabele controleren)
Afhankelijke variabelen
• Meestal
- Reactietijden
- Nauwkeurigheid (bv.: hoeveel woorden er herinnerd worden die ingestudeerd werden)
,Populaties
• Meestal
- Gezonde (jong)volwassenen, meestal studenten (geen specifieke populatie)
• Specialisatie (specifieke populatie)
- Patiënten met laesies (hersenletsels)
- Kinderen en baby’s
- Ouderen
- Dieren
- ...
Theorie
• Obv experimenteel onderzoek tracht de cognitieve psychologie theorieën te ontwikkelen
• Waarom zijn theorieën nodig?
• Samenvatting data
- Jaarlijks duizenden experimenten
- Soms mathematische wetmatigheden, bv. power law of learning
Power law of practice x-as: training
y-as: reactietijd (hoeveel vooruitgang je maakt)
Power of practice wordt toegepast wanneer we het
hebben over de geheugenprestatie bij mensen die
bepaalde vaardigheden gaan aanleren. In het begin van
die training zie je veel vooruitgang, daarna vlakt die
vooruitgang af.
• Verklaringdata
- Experimentele methode causaliteit!
• Voorspellingdata
• Voordeel theorie: samenvatting, verklaring en voorspelling data
• Maar: zonder goede theorie is zelfs de beste data waardeloos
- Verband onderzoek – theorievorming
Onderzoek – theorievorming
• Data kunnen enkel verklaard worden door theorieën
• Theorieën kunnen enkel tot stand komen via data
→ Onderzoekscyclus
• Wetenschappelijk denken
- Vereist goed begrip verband onderzoek -theorievorming
- Geen wit-zwart denken (vanuit eigen vooroordelen naar binnen kijken), maar standpunt
ondersteunen door zoveel mogelijk onderzoeksevidentie te verzamelen
• Wetenschappelijk denken vraagt veel oefening
• Maar kan aangeleerd worden
• O.m. WPO cognitieve psychologie 1
2
,II. GESCHIEDENIS
Chapter 2: A brief history of cognitive psychology 1
Inleiding
• Interesse mentale processen eeuwen oud
• Filosofische studie bewustzijn, de geest
- Aristoteles
o “Ons geheugen is als een kleitablet waarop we informatie kunnen schrijven”
- Socrates
o “Kennis is aangeboren, men kan deze verzamelen, maar niet verwerven”
EERSTE COGNITIEVE PSYCHOLOGEN
• Cognitief psychologisch onderzoek reeds in 19de eeuw
• Deels zelfs voor de start van de psychologie (1879)
• Bvb.
- Eerste experimenten psychofysica: zie HS perceptie
- De psychologische scholen
De psychologische scholen
• Onderzoek naar ‘het bewustzijn’
- Structuralisme: dominant in Duitsland
- Functionalisme: dominant in VS
→ Tegenstrijdige visie tussen 2 scholen.
• Wat is hét studiegebied van de psychologie?
• Wat is de ‘juiste’ wetenschappelijke methode?
Eerste cognitieve psychologen
• Pioniers
• Franciscus Donders (1868)
• Hermann Ebbinghaus (1885)
Donders (1868)
• Vader mentale chronometrie (tijd opmeten van mentale processen)
- Hoeveel tijd nemen mentale processen in beslag?
- Bestudeerde dit adhv reactietijdtaken
- Grijs bolletje: lichtje is uit
- Rood bolletje: lichtje aan (prikkel wordt aangeboden)
→ Tijd tussen aanbieding van de prikkel (stimulus) en het
reageren op die prikkel door het indrukken van een bepaalde
toets = reactietijd.
3
, Enkelvoudige RTtaak
→ Meest eenvoudige reactietijdtaak.
→ Ofwel brand er een lichtje ofwel brand er geen lichtje, er
waren dus meerdere aanbiedingen (trials).
→ Opdracht deelnemers: als lichtje brand duw je een bepaalde
toets in.
Je hebt dus 1 stimulus die 1 reactie uitlokt.
Keuze RTtaak
→ Hier moet je keuze maken: als het lampje rood
ziet, moet je reactie 1 geven. Als het lampje groen
ziet moet je reactie 2 geven.
→ Onder deze b-reactie valt:
- a-reactie (eenvoudige perceptuele
verwerking van prikkel en eenvoudige
motorische processen)
- stimulusdiscriminatie (2 prikkels
onderscheiden), stimulusidentificatie (weten
welke prikkel wordt aangeboden)
- responsselectie (juiste respons kunnen
selecteren)
Go-no Go RTtaak
→ Deelnemer reageert enkel wanneer de
stimulus rood is (Go). Als het groen is geeft de
deelnemer geen respons (Go-no).
Reactietijdtaken samenvatting
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MarilynVanB. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.34. You're not tied to anything after your purchase.