Summary
Samenvatting RZL (2021)
- Course
- Institution
Dit document is een samenvatting van alle lessen van het vak RZL. Het is gemaakt op basis van de cursus van de docent (J. Knaeps). Geslaagd op dit vak!
[Show more]
Seller
Follow
EllenVanBogaert
Content preview
RZL: LES 1 INLEIDINGDilemma’s in de psychologie…
Jurre (♂, 48j) is opgenomen. Zijn echtgenote vraagt om duidelijkheid waarom Jurre hun
woonkamer in brand wou steken. Jurre is nog niet aanspreekbaar.
Stella (♀, 35j) haalt 49/100 voor een test. Ze heeft 50/100 nodig om door te gaan. Ze is
gemotiveerd en het zou veel voor haar zelfvertrouwen betekenen.
Flip (♂, 15j) komt niet op gesprek. De ouders bellen met de vraag of hij altijd komt opdagen. Ben
je eerlijk tegen de ouders?
MOREEL DILEMMA
= een omstandigheid waarin morele verplichtingen van een persoon (lijken te) vereisen dat hij
twee verschillende, maar incompatibele handelingen stelt, zodat het onmogelijk is om alle
vereiste handelingen te stellen (Beauchamp & Childress, 2009)
Incompatibel handelingen = je kan niet beide doen.
Intuïtief aangevoeld & gewrongen gevoel
Aan de basis liggen doorgaans enkele normen/waarden die in het specifieke geval niet
met elkaar te verenigen zijn
Morele waarde: zaak waarvan men vindt dat ze goed, belangrijk of nastrevenswaardig is (zo wil
je gekend zijn in het leven).
Morele norm: gedragsregel met een bepaald draagvlak in de groep ( gaat over de handeling
zelf)
Een morele norm heeft 4 dimensies:
1. Het draagvlak: Niet iedereen van de gemeenschap staat per se achter de norm
2. De dwang bij overtreden van de norm: De dwang betreft de acties die worden
ondernomen als iemand de norm overtreedt.
3. De nalevingskracht (geldingskracht): Indien een norm nooit overtreden wordt, is er sprake
van een absolute nalevingskracht (geldingskracht).
4. Het bereik: Het bereik gaat over de groep van mensen in een gemeenschap voor wie de
norm geldt. In sommige gemeenschappen geldt een norm pas vanaf een bepaalde leeftijd
(bv. bijwonen van religieuze erediensten na een bepaalde leeftijd of overgangsritueel).
Morele waarde Morele norm
Privacy Je mag geen geheimen doorvertellen
Eerlijkheid Je moet de waarheid spreken
Je mag geen plagiaat plegen
Gelijkheid Je mag niemand discrimineren
WAARDEN: BEVORDEREN, BESCHERMEN, BIEDEN,…
, Waarden Omschrijving
Autonomie Verantwoordelijkheid dragen, zelfbeschikking
en keuzevrijheid
Professionele autonomie Als professional in vrijheid beslissingen
nemen
Integriteit Eerlijk, oprecht en niet omkoopbaar
Privacy / Vertrouwelijkheid Persoonlijke levenssfeer (lichaam, geest…) is
beschermd
Zorg / Weldoen Goed doen, welzijn en geluk -> paternalisme
Participatie Deelname aan gemeenschapsleven
Rechtvaardigheid Juiste verdeling van middelen, gelijke kansen,
gelijke behandeling
Waarachtigheid / Waarheid / Eerlijkheid Waarheid spreken, beloftes houden
Deskundigheid Kwaliteit bieden
Veiligheid
MOREEL VS. PRAKTISCH DILEMMA
Moreeldilemma: wat zou ik moeten doen? (om het goede te doen)
criteria van Rothfusz (2010) wanneer spreken we over een moreeldilemma?
- minstens 2 alternatieven waaruit gekozen moet worden
- concrete mogelijkheden waaruit je moet kiezen
- alternatieven hebben te maken met waarden en normen. Het gaat dus niet om de
vraag hoe je iets moet aanpakken.
- een dilemma voor jou als psychologisch consulent. Het is bovendien een
dilemma voor een concreet individu, niet voor ‘psychologisch consulenten in het
algemeen’
Praktisch dilemma: Ik weet de richting, maar hoe?
3 DOMEINEN IN DE BEROEPSETHIEK
JURIDISCH LUIK: ‘PLICHTENLEER’
Juridische perspectief: vanuit het juridische oogpunt is het van belang om na te gaan of er
wettelijke regels van toepassing zijn op de casus.
In 1993 is de titel ‘psycholoog’ bij de wet geregulariseerd, om ervoor te zorgen dat een
ingeschreven psycholoog zich ethisch gedraagt, heeft men een deontologische code gemaakt en
is gekoppeld aan het tuchtrecht (= deontologische raden die op basis van de deontologische
code iets mogen uitspreken bv. geen terugbetaling, titel verliezen,..).
enkel psychologen hebben Tuchtrecht, nog niet bij Pc!
Deontologisch code = verantwoordelijkheid nemen
, er wordt verwezen naar richtlijnen en plichten (= hoe je je moet gedragen)
5 basisprincipes in de deontologische code van psychologen
- Beroepsgeheim & discretieplicht: hoe je je moet gedragen binnen je
beroepsgeheim
- Respect voor de waardigheid van een cliënt
- Verantwoordelijkheid bij het uitvoeren van taken
- Competentie: blijven onderhouden en altijd deskundig zijn
- Integriteit: eerlijk zijn, niet omkoopbaar zijn
Professionele richtlijnen als Pc ben je gebonden aan de deontologische code wanneer je
aangesloten bent bij de beroepsvereniging van de psychologisch consulenten. De beroepscode
voor psychologisch consulenten is door de beroepsvereniging ontwikkeld en heeft niet de status
van een wettekst.
Minderjarigen:
Decreet rechtspositie minderjarigen in de integrale jeugdhulp
Rechten van de minderjarigen
Nog niet in de deontologische code maar wel aan houden!
Wet patiëntenrechten: De Wet op de patiëntenrechten bevat artikelen gerelateerd aan de
kwaliteitsvolle verstrekking van gezondheidszorg, de vrije keuze van de hulpverlener,
geïnformeerde toestemming van de patiënt, het patiëntendossier, de privacy en klachtenrecht.
Verhoogde wet op de privacy & AVG:
Bewaren en bewerken van informatie
Sinds mei 2018 is ook de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van
kracht, die voor nog meer transparantie en controle over gegevens zorgt
BELANG JURIDISCH LUIK
Duidelijkheid over rechten en plichten voor alle partijen
Bescherming van cliënten
Biedt houvast MAAR wetten en regels:
‘lopen achter de feiten aan’: er moet eerst iets gebeuren voordat er een wet komt
Kunnen nooit op alle situaties worden toegepast
Impliceren vaak een conflictsituatie
MOREEL LUIK
, Morele perspectief: Bij het morele standpunt gaat het, onder andere, om normen en waarden
die de beroepsbeoefenaar hanteert.
Normen en waarden:
Kritisch nadenken hierover: ethische reflectie (baseren op 2 stromingen: Kant &
Utilitarisme). Ethische reflectie is een proces van zelfstandig nadenken over goed en
slecht.
Moraalfilosofie: explicitering en fundering van normen en waarden
Ethische theorieën benadrukken (bv. 1 pnt hoger scoren)
Ofwel: de intentie, motivatie om bepaald gedrag te stellen (Immanuel Kant)
Ofwel: gevolgen van handeling (positieve gevolgen = goed gedrag) (utilitarisme)
BELANG MOREEL LUIK
Motiveert tot ethisch handelen
Opbouwen van professionele basisattitude (je gaat meer nadenken over jouw houding)
PSYCHOLOGISCH LUIK
Psychologische perspectief: Vanuit het psychologische perspectief gaat het om hoe de
gekozen handelwijze in de praktijk wordt gebracht, rekening houdend met de werkrelatie en
specifieke kenmerken van de cliënt/het cliëntsysteem.
1. Invloed van de werkrelatie en de problematiek
2. Praktische uitvoering
- Hoe breng je in de praktijk wat je besloten hebt?
- Op welke manier communiceer je dat aan de cliënt? afhankelijk van werkrelatie
en regels binnen je organisatie
- Naar welke organisatie kan ik doorverwijzen?
3. Bejegening: voor de cliënt: Hoe > wat Patiënten vinden ‘hoe’ we iets vertellen
belangrijker dan ‘wat’ we vertellen.
CONCLUSIE
Het juridische overschaduwt soms
Morele overtuigingen: ‘puur subjectief’
Praktische / psychologische kant: bekend verondersteld
3 domeinen zijn even belangrijk
Welke wetten en regels zijn hier van toepassing?
Wat vind ik hier zelf van?
Hoe pak ik het praktisch aan?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller EllenVanBogaert. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.53. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now