Summary
Complete en uitgebreide samenvatting Straf- en Strafprocesrecht
- Course
- Institution
Uitgebreid uitgewerkte hoorcollege aantekeningen, wetsartikelen en jurisprudentie.
[Show more]
Seller
Follow
halzamili92
Content preview
Straf en Strafprocesrecht 2021Week 1 Inleiding Sr. en Spr.
Wetboek hanteren
Het strafrecht is onder te verdelen in drie gebieden, waarin het wetboek van Strafrecht en het
wetboek van Strafvordering voor een groot deel voorzien. In de eerste vijf weken komt
vooral het materiële strafrecht aan bod. Weken zes, zeven en acht ligt de nadruk op het
formele strafrecht. In de laatste week wordt aandacht besteed aan het penitentiaire recht.
Om te bepalen welk wetboek je nodig hebt, is het van belang om eerst te bepalen in welk gebied
van strafrecht je moet zoeken. Let daarbij wel op uitzonderingen, zoals het bijzonder
strafrecht (Opiumwet, Wet Wapens en Munitie, Wegenverkeerswet 1994, etc.)
Jurisprudentie ontleden
Veel regels die gelden binnen het strafrecht (materieel en formeel) zijn te vinden in de wet. Toch
bestaat er ook regelmatig onduidelijkheid over wat de wetgever precies heeft bedoeld met
de wetgeving,
Week 2 Hoorcollege 1 Inleiding Straf- en Strafprocesrecht
Strafrecht: een illustratie
- De zaak K. als illustratie
Strafrecht: de ingang 1
- Van het voetbalveld…
- Via normen (opvattingen omtrent gewenste gedrag) in de maatschappij…
- Naar rechtsnormen: overheid maakt naleving van de norm in rechte afdwingbaar
- In het strafrecht: door straf te stellen op bepaalde gedrag in strijd met die norm.
Strafrecht: de ingang 2
- Straf is ultimum remedium
- Minister van Justitie Modderman:
‘Het beginsel is dit: dat alleen datgene mag gestraft worden, wat in de eerste
plaats onrecht is. dit is een conditio sine qua non. In de tweede plaats komt de
eis erbij dat het een onrecht zij, waarvan de ervaring heeft geleerd dat (waarbij
natuurlijk op den gegeven maatschappelijke toestand te letten is) door geen
andere middelen behoorlijk is te bedwingen. De strafbedreiging moet blijven een
ultimum remedium.’
Wanneer gedrag strafbaar stellen?
Criteria voor strafbaarstelling (o.a.):
- Schade (harm principle)
o Bijv. lichamelijke schade of witwassen dan tast je dus de integriteit van het financiële
verkeer aan. Dit wordt dan ook beschouwd als ‘schade’.
,- Subsidiariteit (ultimum remedium)
o Het subsidiariteitsbeginsel houdt in dat, indien de inzet van dwangmiddelen in de
voorfase van het strafproces noodzakelijk wordt geacht, als uitgangspunt geldt dat
het voor de verdachte minst ingrijpende middel wordt toegepast dat volstaat om het
beoogde doel te bereiken.
- Proportionaliteit (evenredigheid)
o In het strafrecht houdt het in dat een opgelegde sanctie of straf proportioneel moet
zijn aan, in verhouding moet staan tot, de begane overtreding of het begane misdrijf.
Hoe ongewenst gedrag strafbaar stellen?
Art. 287 Wetboek van Strafrecht (Sr.) als illustratie:
‘Hij die opzettelijk een ander van het leven berooft (een gedraging), wordt, als schuldig aan
doodslag, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vijftien jaren of geldboete van de
vijfde categorie’
- Niet de norm (‘gij zult niet doden/ het is verboden te doden’) maar het norm-
overschrijdende gedrag wordt geëxpliciteerd.
- Dus de gedraging wordt strafbaar gesteld. Hij die zich daar schuldig aan bevind wordt
gestraft. Wordt je daar niet schuldig aan bevonden, dan word je uiteraard niet gestraft.
Onderscheiding in het strafrecht
Materieel strafrecht versus formeel strafrecht
- Materieel strafrecht: ziet op de materie, de inhoud. Het gaat dus om de gedragingen die
strafbaar zijn.
o Inhoud, werkelijkheid
o Strafbaarstelling van gedrag + straf
- Formeel strafrecht: bijv. wanneer kan iemand worden aangemerkt als een verdachte?
Wat is de rol van de officier van justitie? We spreken van de regels rondom de procedure
van het strafrecht. Daarom strafprocesrecht.
o Vorm, procedure
o Verwezenlijking van het materiële strafrecht
Bronnen van straf- en strafprocesrecht
- De wet
- De rechtspraak (jurisprudentie)
- Verdragen en EU recht, bijv.:
o EVRM
o Ander (soortige) verdragen, bijv. anti-witwasverdrag van Raad van Europa (Trb.
2006, 104 (te kennen via overheid.nl)).
o EU recht: bijv. witwasrichtlijn (2018/1673/EU; PbEU 2018, L 284/22 (via http://eur-
lex.europa.eu/homepage.html))
- Algemene rechtsbeginselen
- Literatuur
De wet als bron van strafrecht
- Materieel strafrecht: o.a. Wetboek van Strafrecht
- Formeel strafrecht: o.a. Wetboek van Strafvordering
, - Wetboek van Strafrecht:
o Boek 1: Algemene bepalingen
o Boek 2: misdrijven
o Boek 3: overtredingen
De wet als bron van strafrecht
- Art. 107 lid 1 Grondwet: codificatie
- Bijzondere strafwetgeving: (o.a.)
o Opiumwet (Ow)
o Wet Wapens en Munitie (WWM)
o Wet op de Economische Delicten (WED)
o Wegenverkeerswet 1994 (WVW)
Wetten en wetten als bron van strafrecht
Wetgeving in formele zin en wetgeving in materiële zin:
- Wet in formele zin: gecreëerd volgens procedure zoals beschreven in art. 81 – 88 Gw.
o Wetgever in formele zin: de regering en Staten-Generaal
o Bijv. Wetboek van Strafrecht, Wetboek van Strafvordering, WED
- Wet in materiële zin: gaat niet om de vorm, dus wie de wet heeft gemaakt, maar de
inhoud staat centraal -> elke door het daartoe bevoegde overheidsgezag vastgestelde,
algemene, de burgers bindende regeling
o Bijv. Wetboek van Strafrecht, Wetboek van Strafvordering, WED
o Bijv. Algemene Plaatselijke Verordening (APV)
De wet als bron van Straf(proces)recht
Legaliteitsbeginsel:
- Art. 1 lid 1 Sr.: ‘Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgegane
wettelijke strafbepaling.’
- Art. 1 Sv: ‘Strafvordering heeft alleen plaats op de wijze bij de wet voorzien.’
o ‘wet’ in de zin van art. 1 Sv.: wet in formele zin (HR Muilkorf)
Zie einde HC 1
o ‘wettelijke strafbepaling’ in de zin van art. 1 Sr.: kan ook door lagere regelgever
(zoals gemeenteraad) worden vastgesteld.
Legaliteitsbeginsel
HR 2 april 1985, NJ 1985/796 (onbehoorlijk gedrag) :
- Art. 4 par. 3 (oud) ARV: ‘het is verboden om op enig gedeelte van de stations of in de
treinen te vechten (…) dan wel zich op andere wijze onbehoorlijk te gedragen.’
- Bewezen: dat zij zich onbehoorlijk heeft gedragen door geschoeide voeten op de stoel te
leggen en vervolgens een agent en adspirant-agent op luide toon uit te schelden.’
‘onbehoorlijk gedrag’ te vaag? (volgens lex certa)
- Lex certa: Het Lex certa-beginsel is een sub-beginsel van het legaliteitsbeginsel en houdt
in dat voor iedereen duidelijk moet zijn welk handelen en nalaten leidt tot
strafrechtelijke aansprakelijkheid, alsmede welke sancties daar op kunnen volgen.
Legaliteitsbeginsel
, HR 2/4/1985, NJ 1985/796 (onbehoorlijk gedrag):
HR neemt mede in aanmerking dat het gaat om gedrag op stations en in treinen
Overtuigend?
De wet als bron van strafrecht
Art. 91 Sr:
Algemene bepalingen (Boek 1 Sr) goeddeels van toepassing op strafwetgeving buiten
Wetboek van Strafrecht
‘tenzij de wet anders bepaalt: wet=wet in formele zin.
Slechts wetgever in formele zin mag misdrijven creëren (volgens a contrario art. 154 lid 3
Gemeentewet)
A contrario: (vanuit het tegenovergestelde) is een argumentatievorm waarbij een
stelling wordt verdedigd door de stelling om te keren (er de negatie van te plaatsen)
en dan te argumenteren dat deze negatie zeker niet juist is. voorbeeld: jan houdt van
els. Als dat niet zo was, dan was hij nooit met haar getrouwd.
Interpretatiemethoden
HR Tongzoen 1 (NJ 1998/781) als illustratie:
Verkrachting (art. 242 Sr): handelingen die (mede) bestaan uit seksueel binnendringen
lichaam
Afgedwongen tongzoen: is dat verkrachting?
HR gebruikt:
- Grammaticale interpretatiemethode
1. Bij de grammaticale interpretatiemethode wordt er door de rechter exact
naar de letter van de wet gekeken. De rechter kijkt hierbij naar de algemene
betekenis van de woorden in een wettekst, dit meestal volgens een gangbaar
woordenboek. Vaak kijkt men naar het normale spraakgebruik van een
woord.
- Wetshistorische interpretatiemethode
1. Methode waarbij men bij het interpreteren van een rechtsregel een beroep
doet op de bedoeling van de wetgever ten tijde van de totstandkoming van
de wet.
- Teleologische interpretatiemethode
1. Methode waarbij men bij het interpreteren van een rechtsregel uitgaat van
het doel, de strekking of ratio van de regel.
Resultaat: extensieve interpretatie
1. Ruim, opgerekt uitleggen of interpreteren.
In HR Tongzoen 2 (2013) gaat de Hoge Raad om: waarom is een afgedwongen tongzoen
verkrachting?
Analogieverbod: Verbod aan de strafrechter opgelegd, om feiten die niet zwart op wit strafbaar zijn
gesteld, toch onder een strafbaar feit te brengen.
Jurisprudentie:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller halzamili92. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.43. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
48298 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now