Voor het vak Cariologie van de opleiding Mondzorgkunde aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, heb ik een samenvatting gemaakt van alle kennisclips. Dit vak werd gegeven in periode 3 van mijn propedeusejaar (20/21), door dhr. B. Loomans, dhr. H. von den Hoff en mw. M.C. Huysmans.
Voor het tenta...
2 FEBRUARI 2021
MONDZORGKUNDE PROPEDEUSE
Lieke van Vliet
,Inhoud
H1 Biochemie van gebitselementen en speeksel................................................................... 4
1.1 Speeksel en buffers................................................................................................. 4
Functies van het speeksel .............................................................................................. 4
Uitspoelen door speeksel ............................................................................................... 4
Anorganische componenten in speeksel ........................................................................ 5
Fosfaat buffer ................................................................................................................. 5
Bicarbonaat buffer .......................................................................................................... 5
Eiwit buffers.................................................................................................................... 6
Speekseleiwitten die voorkomen in de mond .................................................................. 6
De pellikel....................................................................................................................... 7
Fluoride in speeksel ....................................................................................................... 7
1.1 Demineralisatie en remineralisatie........................................................................... 8
Hydroxyapatiet ............................................................................................................... 8
Oplosbaarheid van zouten .............................................................................................. 8
Oplosbaarheid van hydroxyapatiet ................................................................................. 9
Oplossen van hydroxyapatiet in een zuur milieu ............................................................10
De ionenactiviteit in speeksel ........................................................................................11
Verzadiging en flow rate ................................................................................................11
Demineralisatie (cariës) .................................................................................................11
Remineralisatie .............................................................................................................11
Aantekeningen van het vragenuurtje n.a.v. kennisclips biochemie .......................................12
H2 Microbiologie en biofilm ..................................................................................................13
2.1 Ontwikkeling van de biofilm .........................................................................................13
Epitheelcellen met coccen .............................................................................................13
Micro-Habitats ...............................................................................................................13
Biofilm vorming ..............................................................................................................14
Hechting aan de pellicle ................................................................................................14
Verandering bacteriën biofilm ........................................................................................15
Kolonisatieweerstand ....................................................................................................15
Voedselketen ................................................................................................................15
2.2 De cariogene biofilm ...................................................................................................16
Mutans op de tand.........................................................................................................16
Cariogene eigenschappen .............................................................................................16
Ontwikkeling van cariës .................................................................................................16
Risico cariës verminderen door gebruik chloorhexidine .................................................17
H3 Pathologie en Etiologie ...................................................................................................18
1
, 3.1 Pathologie van het cariësproces .................................................................................18
Predilectieplaatsen ........................................................................................................18
Ecologische plaquehypothese .......................................................................................19
Dynamisch proces in de tandplaque ..............................................................................19
Disbalans ......................................................................................................................19
3.2 Demineralisatie en remineralisatie ..............................................................................19
Demineralisatie .............................................................................................................19
Remineralisatie .............................................................................................................20
3.3 Glazuurlaesies ............................................................................................................20
Witte vleklaesie .............................................................................................................20
Typische sub-surface laesie ..........................................................................................20
Erosieve zuuraanval ......................................................................................................21
Remineralisatie op laesieniveau ....................................................................................21
3.4 Cariëslaesies in dentine ..............................................................................................22
Sclerose tubuli...............................................................................................................22
Laesieprogressie in het dentine .....................................................................................22
Laesieprogressie diep tot in dentine ..............................................................................23
Wortelcariës ..................................................................................................................23
Remineralisatie en arrest...............................................................................................23
3.5 Algemene etiologie van het cariësproces ....................................................................24
Definitie van cariës als ziekte ........................................................................................24
The action is in the biofilm .............................................................................................24
Ecologische plaquehypothese .......................................................................................24
Etiologie ........................................................................................................................24
Etiologie en de genetische factor ...................................................................................25
3.6 Etiologie suiker ...........................................................................................................26
Centrale proximale rol ...................................................................................................26
Geschiedenis 1930........................................................................................................26
Conclusie uit alle onderzoeken ......................................................................................27
H4 Gebitsslijtage ..................................................................................................................28
Het doel van de diagnostiek bij gebitsslijtage ....................................................................28
Traditionele indeling gebitsslijtage ....................................................................................28
‘Etiologie-onafhankelijke’ indeling .....................................................................................28
Etiologie of tooth wear ......................................................................................................29
Mechanische slijtage.........................................................................................................30
Bewustwording door door te vragen..................................................................................30
Chemische processen ......................................................................................................31
2
, Rol van een erosieve aanval .............................................................................................31
Reflux (GOR) ....................................................................................................................31
GORD symptomen ........................................................................................................31
Specifieke vragen GORD ..............................................................................................32
Modificerende factoren .....................................................................................................32
Ernstige- en pathologische gebitsslijtage ..........................................................................32
Flowchart ..........................................................................................................................33
Fenotypes .........................................................................................................................34
Conclusies ........................................................................................................................36
H5 Epidemiologie .................................................................................................................37
5.1 Het meten van cariëservaring .....................................................................................37
Enkele begrippen uit de cariësepidemiologie ....................................................................37
Belangrijk voor vergelijking getallen...............................................................................38
Beperkingen DMF-index ...................................................................................................39
Behandelbehoefte .............................................................................................................39
Verzorgingsgraad .............................................................................................................40
H6 Globaal: diagnostiek en preventie ...................................................................................41
Tentamenvragen voorbeeld ..................................................................................................44
3
,H1 Biochemie van gebitselementen en speeksel
1.1 Speeksel en buffers
Functies van het speeksel
Bescherming elementen:
• Remming van demineralisatie
o Calcium
o Fosfaat
o Mucins (in muceus)?
o Fluoride
• Stimuleren remineralisatie
o Calcium
o Fosfaat
Komt vrij voor in het speeksel maar kan
ook verbonden zijn aan eiwitten.
• Buffers
o Neutraliseren zuren
(biofilm, voedsel, drank)
Er zijn 3 verschillende buffersystemen die het speeksel bufferen bij een verschillende pH:
1. Bicarbonaat
2. Fosfaat
3. Proteïnen
• Wegspoelen
o Zuren en suikers wegspelen met speeksel
• Smeren van weefsels
o Zodat het makkelijk glijd
Antimicrobiële functie
• Microbiële samenstelling
o Antibacteriële componenten
o Antischimmel componenten
o Antivirale componenten
Uitspoelen door speeksel
“Oral Clearance”
- Volume speeksel in de mond 0,8 – 2,0 ml (met eten meer)
- Oppervlakte 200 cm2 = 100 micrometer film speeksel
Belangrijk verschijnsel:
- Relevantie hypofunctie speekselklieren (verminderde speekseltoevoer = Xerostomie)
4
, Anorganische componenten in speeksel
➢ Calcium (Ca)1-2 mmol/l
- Gebonden aan eiwitten
- In vrije vorm?
- Elementair (onmisbaar)?
- Ionen
➢ Fluoride (F)
Onder normale omstandigheden is de fluoride die in het speeksel voorkomt laag.
- Lage concentratie via voedsel / uitscheiden bij speeksel
- Hogere concentratie na poetsen.
Bufferionen:
Buffercomponenten: kunnen zich binden aan H+ ionen waardoor ze niet meer bijdragen
aan de pH.
➢ Fosfaat 2-10 mmol/l
o Afhankelijk van de uitstroomsnelheid
o PO4 3-
o Kan zich binden aan waterstofionen
➢ Carbonaat 3-28 mmol/l
o Afhankelijk van de uitstroomsnelheid
o HCO3 –
Fosfaat buffer
In deze grafiek is het evenwicht te zien van de fosfaat
buffer.
Afhankelijk van de pH (werkt het beste bij pK 7)
Hoge pH alleen PO4 3- , als de pH lager wordt binden er
steeds meer H+ ionen aan de fosfaat.
Neutraliseren van H+ ionen:
HPO4 2- + H+ kan om worden gezet in → H2PO4-
(geneutraliseerd)
Bicarbonaat buffer
Deze buffer ligt iets anders
De H+ ionen binden zich aan de bicarbonaat waar door er
H2CO3 ontstaat. Dit kan d.m.v. het enzym carbonic
anhydrase, omgezet worden in CO2 en H2O.
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller liekevanvliet1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.83. You're not tied to anything after your purchase.
