Motiverende gespreksvoering voor sociaalagogisch werk
Dit is een samenvatting van het boek Motiverende Gespreksvoering van Michaela van der Veen & Frank Goijarts. Het document bevat een samenvatting van het gehele boek.
Hoofdstuk 1 - Motiverende gespreksvoering: een
introductie
Doel – eigen motivatie van client proberen te vergroten door het verkennen verminderen van hun
tegenstrijdige gevoelens (ambivalentie) over verandering, zodat er bij de client een groter
commitment ontstaat om verandering te realiseren.
Motivatie is een combinatie van
- Willen – bereidheid
- Kunnen – vermogen om te veranderen
- Klaar zijn – gereedheid
Motiverende gespreksvoering (MG) wortelt in de humanistisch georiënteerde hulpverlening die
uitgaat van een innerlijke drang tot groei en positieve zelfontwikkeling van mensen.
MG ondersteunt verandering door het creëren van drie voorwaarden voor verandering:
1) MG vermindert weerstand opbouwen goede samenwerkingsrelatie staat centraal
2) MG vergroot het belang van veranderen discrepantie (door de client waargenomen
verschil in overeenstemming tussen huidige gedrag en zijn doelen. Het verschil fungeert als
innerlijke drijfveer.)
3) MG lokt verandertaal uit
MG sluit aan bij de actuele ontwikkelingen en werkmethoden in het veld. MG past bijvoorbeeld
uitstekend in de trend die cliënten probeert aan te zetten tot meer zelfsturing. MG ziet cliënten niet
als tekortschietend maar als competent. Cliënten zijn zelf in staat om te veranderen, mits ze voorzien
worden van informatie en goed begeleid worden in het proces.
MG is flexibel en goed in te passen in andere aanpakken, zo kan het goed gebruikt worden als
(probleem verhelderende) voorfase, om de motivatie voor een andere aanpak te vergroten. Ook
wordt MG toegepast als ‘inweekmiddel’ om mensen te motiveren een eerste stap te zetten richting
hulpverlening.
MG is effectief als cliënten verandering afhouden en/of bij weerstand. MG past in vrijwel alle settings
waar het tot de opdracht van de professional behoort om vorm te geven aan gedragsinterventies.
Het kan worden toegepast bij individuen en in (gezins)systemen.
Wanneer past MG niet:
- Wanneer de professional zelf een duidelijk doel of belang heeft bij de uitkomst, bijvoorbeeld
bij de beoordeling en het besluit van een uithuisplaatsing
- Wanneer er sprake is van een (acute) crisissituatie waarin je als professional de
verantwoordelijkheid moet overnemen omdat de ander daar niet te in staat is
Hoofdstuk 2 - Theorie en achtergronden
MG is een cliënt- en doelgerichte communicatiestijl die de eigen motivatie van cliënten probeert te
vergroten door het verkennen en verminderen van hun tegenstrijdige gevoelens (ambivalentie) over
verandering, zodat er bij de cliënt een groter commitment ontstaat om verandering te realiseren.
1
,MG is een methode van gesprekken voeren die voortkomt uit de therapeutische praktijk in de
verslavingszorg. MG is ontstaan uit de behoefte om cliënten beter te kunnen ondersteunen in actieve
deelname aan hun eigen hulpverlening.
Hoewel de theorievorming rond deze gespreksmethodiek nog in ontwikkeling is, worden
onderstaande theorieën in relatie gebracht met MG:
- De cliëntgerichte gespreksmethode
- De zelfdeterminatietheorie
- De self-efficancy
- De reactantietheorie
- De cognitieve dissonantie
- De zelfperceptietheorie
MG en de cliëntgerichte gespreksmethode (CG)
De CG is ontwikkeld door Carl Rogers en is gebaseerd op een humanistische benadering. Het
uitgangspunt is dat mensen een innerlijke drang hebben om zich te ontwikkelen. Deze drang kan
botsen met de omstandigheden en de omgeving waarin zij verkeren en het resultaat van hun
ontwikkeling is daarvan afhankelijk. De wijze waarop je naar jezelf en je omgeving kijkt wordt
beïnvloed door de manier waarop je betekenis geeft aan ervaringen die je opdoet.
Het verschil tussen de CG en MG is dat de eerste non-directief is: de professional stuurt niet en
ondersteunt de cliënt slechts in het onderzoeken en maken van eigen keuzes. MG is daarentegen een
doelgerichte methode: de begeleiding heeft een bepaald doel en de vragen en reacties van de
professional ondersteunen dit doel.
MG en de zelfdeterminatietheorie
Self Determintation Theory wordt gezien als een goede basis voor MG. In deze theorie wordt een
definitie gegeven van wat optimale motivatie is en hoe deze bereikt kan worden (of juist ondermijnd.
SDT heeft ook een humanistische basis. Uitgangspunt is dat mensen beschikken over psychologische
basisbehoeften.
1) Behoefte aan autonomie
2) Behoefte aan competentie
3) Behoefte aan verbondenheid
Deze verschillende behoeftes ontwikkelen zich het beste in onderlinge samenhang. Er is dus sprake
van onderlinge afhankelijkheid.
Een geïntegreerde, harmonieuze ontwikkeling van een persoon is pas mogelijk als zijn gedrag,
overtuigingen en houding overeenkomen met zijn eigen kernwaarden.
MG is gericht op het versterken van de eigen motivatie voor verandering.
Binnen de SDT worden 6 verschillende vormen van motivatie onderscheiden:
1) Amotivatie: het ontbreken van motivatie
2) Extrinsiek: externe motivatie (motivatie van buitenaf, vorm van motivatie die nooit als eigen
gezien zal worden. Het kan enig positief effect hebben op gedrag maar dat effect is van korte
duur en er is controle van een beoordelaar voor nodig)
3) Extrinsiek: introjectie van motivatie gebaseerd op het streven naar versterken van je
eigenwaarde. Gevoel te moeten voldoen aan verwachtingen van anderen
4) Extrinsiek: autonome motivatie die voortkomt uit identificatie je ziet in en accepteert dat
bepaald gedrag belangrijk is om bepaalde, door jezelf gewenste, resultaten te kunnen
behalen. En het gevoel dat je zelf deze verandering in gang zou kunnen zetten.
2
, 5) Extrinsiek: autonome geïntegreerde motivatie gedrag dat nodig is om je doel te behalen
hoef je niet als prettig te ervaren. Je wil gedragsverandering zelf. Autonome motivatie
6) Intrinsieke autonome motivatie gemotiveerd voor iets dat je leuk of prettig vind
Hoe stimuleert MG autonomie?
- Geen druk uitoefenen
- Met de weerstand meerollen
- Uitgaan van het perspectief en de kijk op de wereld van de cliënt helpen om de client zijn
eigen kijk op de zaak onder woorden te brengen.
- Zo veel mogelijk keuzemogelijkheden benoemen binnen de beperkingen van de context.
Altijd de client zoveel mogelijk ruimte geven over het wat en hoe van de verandering
- SDT voegt hieraan toe: uitleg geven bij situaties waarin geen keuze mogelijk is
bijvoorbeeld bij ‘opgedrongen hulpverlening’, of grenzen stellen bij kinderen
Hoe stimuleert MG verbondenheid?
- Empathie uitdrukken
- Expoleren van gedachten en zaken die de client bezighouden
- Begrip tonen voor de positie waarin de client verkeert
Hoe stimuleert Mg competentie?
Door structuur en richting te bieden en door het vertrouwen te versterken dat verandering mogelijk
is. Voorwaarden zijn:
- Realistische doelen stellen
- Duidelijke en neutrale informatie bieden over de doelen, waardoor de ander heldere en
realistische verwachtingen heeft over wat gedragsverandering voor hem zou kunnen
betekenen, zowel wat het gevraagde gedrag betreft als de resultaten die ermee bereikt
kunnen worden
- Positieve feedback over de voortgang
- Ondersteuning van self-efficacy, ofwel waargenomen eigen competentie
MG en self-efficacy
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller GeraB. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.51. You're not tied to anything after your purchase.
