Summary
Samenvatting Gerodontologie en Maatschappelijke Relevantie
- Course
- Institution
Deze samenvatting is gebaseerd op de slides en colleges
[Show more]
Seller
Follow
THKleuven1
Reviews received
Content preview
GERODONTOLOGIESAMENVATTING
1 INLEIDING
Gezondheid
- = Volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn
• NIET alleen de afwezigheid van ziekte
- Opleidingsniveau heeft impact op levens- en gezondheidsverwachting
• Hoe lager de opleiding, hoe lager de verwachting
Veroudering
- Aantal ouderen zal in toekomst toenemen " meer inzetten op goede
mondgezondheid van oudere pt
• #gezonde levensjaren neemt toe, maar #zieke levensjaren neemt traag af "
verlenging totale levensduur
- Verouderingsproces
• Door optreden van spontane en irreversibele veranderingen
o Lichaamssamenstelling
§ $ Spier- en vetvrije massa
§ Vetmassa neemt toe met leeftijd
§ Sarcopenie (zie hieronder)
• Primair proces
o Door genetische factoren
o Kenmerken
§ Maximale levensduur van ≠diersoorten
§ Familiaal voorkomen van hoge leeftijden
§ Genetische afwijkingen " versnelde veroudering
§ Bv. door verlies lengte van telomeren, DNA-schade
• Secundair proces
o Door andere factoren (met invloed op genetische factoren)
o Onveranderlijke factoren
§ Geboortegewicht en -seizoen
§ Educatieniveau
o Hoe lager, hoe lager de levens- en gezondheidsverwachting
o Indien geen diploma " vanaf 45+ levensverwachting in slecht ervaren
gezondheid
o Indien hoger onderwijs " vanaf 65+ levensverwachting in slecht
ervaren gezondheid
§ Inkomen
o Veranderlijke factoren
§ Leefgewoonten (fysieke activiteit, gezonde voeding)
§ Ziekten
o Zijn afh van leeftijd en geslacht
Kwetsbare ouderen
- Trends
• Tanden worden langer behouden
o " Uitdaging dagelijkse zorg
• Minder tandenloosheid
• Zorgnood daalt niet
- Levensverwachting
• Neemt toe " absoluut aantal tandelozen neemt NIET af
1
,- Profiel geriatrische pt
• >75j
• Geriatrische reuzen/atypische klinische beelden
o = Aandoeningen of condities die vaak voorkomen bij ouderen die zorg nodig
hebben
o Immobiliteit
§ = Sarcopenie
o Spiermassaverlies "$ mobiliteit "$ activiteiten in dagelijks leven
"$autonomie en # kwetsbaarheid
§ Oorzaak
o # Bloedspiegel ontstekingsmediatoren
o $ Hormonale stimulatie
o $ Anabole eiwitopname
o $ Fysieke activiteit
o Ondervoeding
o Instabiliteit
o Intellectuele achteruitgang
o Incontinentie
• Beperkte homeostase
o Door
§ $ Reserve en weerstand tov stressoren
• Actieve polypathologie
o Hoe minder reserve, hoe groter de kans op chronische aandoeningen en
multipathologie
• Verstoorde farmacokinetica
o # Vet en spier
o $Water
o # Vrije fractie eiwitbinding, plasmaspiegels
o $ GFR " accumulatie van medicatie
o # Toxiciteit en bijwerkingen
o Interacties medicatie
o Hypoalbuminemie
• Gevaar voor deficiënte voeding
o Minder energiebehoefte/eetlust
o Comorbiditeit
o Slecht gebit, dysfagie, depressie, kanker
o Gewichtsverlies
o Deficiëntie eiwit, vitamines, vetten …
• Neiging tot inactiviteit en bedlegerigheid
• Psychosociale problemen
o Dementie, depressie en delier (3 D’s)
o Vereenzaming en zelfstandigheid
• Frailty
o = Teer, broos, niet sterk, kwetsbaar
o Klinische betekenis
§ Zwakker, dunner, lichter dan normaal
§ Gemakkelijk te kwetsen, ziek, sterven
§ Vatbaarder voor ziekten
§ …
o Modellen
§ Functioneel model
o Domeinen
· Fysisch functioneren
· Cognitief functioneren
2
, · Functioneren op gebied van voeding
· Functioneren van de zintuigen
o Indien verlies van ≥2 domeinen " verlies in functie " frailty
§ Biologisch model
o Bevat
· Uitputting
· Handgrip
· Tragere stap
· Minder actief
· Niet-moedwillig gewichtsverlies
§ Frailty trajectory model
o Bij een frail persoon zal het langzaam bergaf gaan tot aan overlijden
o Sense of nonsense?
§ Sense
o Predictor voor
· Mortaliteit
◊ Hoe meer frail, hoe sneller overlijden
· Functionele achteruitgang
· Hospitalisatie
o Kenmerken
· Preventie mogelijk
· Hulp bij het nemen van klinische beslissingen
§ Nonsense
o Te veel definities
o Geen echte ziekte
o Geen uniform syndroom
o Geen pathofysiologisch model
o Geen bruikbaar meetinstrument
o Meetbaar via zorgafhankelijkheid/zorggraad
§ Manieren
o Katz-schaal
· Ruwe maat " pt kan mentaal nog in orde zijn, maar fysiek niet (of
omgekeerd)
· Criteria
◊ Zelfredzaamheid bij kleden, wassen, eten, toilet, verplaatsing
◊ (des)oriëntatie in tijd en ruimte
· Indeling
◊ O: geen/weinig hulp
◊ A, B, C: meer zorgbehoefte
◊ Cd: afhankelijk, dement
o Resident Assessment instrument (RAI)
· Evaluatie van ≠ parameters
· Inschatten zorgnood
· Plannen van zorg
Mondzorg
- Belang mondgezondheid
• Biofilm
o " Cariës, parodontale aandoeningen, stomatitis
• Aspiratie pneumonie
o Door vreemd materiaal in bronchiën en alveoli
o Verhoogde kans bij ouderen, door
§ Verminderde immuniteit, dysfagie, hartaanval
o Verlaagd door goede mh
3
, § " Kortere sliklatentietijd, verbeterde hoestreflex, verminderde potentiele
respiratoire pathogenen en verminderde mortaliteit
• Infectie
o Indien parodontitis " bacteriemie " # pro-inflammatoire reacties, afweer, pro-
thrombotische reacties en dyslipidemie " # atherosclerotische lesies " cv-
problemen en risico op erectie stoornissen
o Diabetes mellitus " rf voor gingivitis en parodontitis
§ $ glycemische controle " # parodontitis " # risico op diabetes
gerelateerde problemen
• Kauwfunctie
o Kan verminderd zijn door tandverlies
o Edentate pt hebben een verminderde voedselinname en zachter voedsel
o Uiterlijk van tanden bepaald persoonlijkheidsoordeel
§ = Psychosociaal functioneren
§ Geeft evt. sociale isolatie en depressie
§ Indien verzorgde tanden " interlligenter
o Kauwen
§ Stimuleert cognitie
§ Stimuleert corticale bloedflow
§ Activeert somatosensorische corticale gebieden
§ Verhoogd zuurstofgehalte in prefrontale cortex en hippocampus
• QoL
o Hoge bmi geeft bij ouderen een beschermende functie
- Doel
• Preventie infectie/pathologie
• Kauwfunctie
• Focus op functie en levenskwaliteit
- Knelpunten
• Ontoereikend bewustzijn van belang goede mh en problematiek
• Ontoereikende dagelijkse mondzorg
• Ontoereikende toegankelijkheid tot professionele mondzorg
o Drempels ervaren door TA
§ Complexiteit pt
§ Moeilijke communicatie
§ Moeilijkheidsgraad mondzorg
§ Arbeids- en tijdsintensief
§ Geen verloning voor benodigde extra tijd
• Nood aan reguliere, specifieke en gespecialiseerde mondzorg
o Bv. eigen TA voor controle en doorverwijzing naar specialist
Geriatrische evaluatie
- = Comprehensive geriatic assessment (CGA)
- Doel
• Evaluatie van mogelijkheid tot uitvoeren activiteiten noodzakelijk voor het welzijn
van ouderen
• Domeinen
o Biologisch, psychologisch en sociaal/financieel
• Basis voor
o Zorgvuldige probleemanalyse
o Formuleren van diagnosen/aandachtspunten
o Opstellen van zorgplan
o Prognose
- Niveau’s van detectie/assessment
• 1e
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller THKleuven1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.92. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
71498 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now