Summary
Samenvatting Celbiologie Partim Embryologie
- Course
- Institution
Samenvatting van 80 pagina's voor het vak Celbiologie Partim Embryologie aan de UA (/)
[Show more]
Seller
Followmatthijspourbaix
Content preview
Matthijs PourbaixEMBRYOLOGIE
Matthijs Pourbaix
,SAMENVATTING EMBRYOLOGIE
Les 1
Definitie: beschrijvende studie van het ontstaan en ontwikkeling van een organisme
Humane embryologie*: studie van de ontwikkeling van de mens
1. Gametogenese: vorming zaad-en eicel
2. Embryonale structuren: organen die gevormd worden uit embryonale stamcellen
3. Extra-embryonale structuren: organen die blastocyste en later embryo verbinden met
buitenwereld (trofoblast, dooierzak, placenta, navelstreng) à belang bij voeding
EMBRYOLOGIE IN DE GENEESKUNDE
“Hulp”wetenschap om de normale en afwijkende anatomie beter te begrijpen
1. Embryologie kan de soms complexe ligging van anatomische structuren verklaren.
2. Embryologie kan verklaren waar en wanneer aangeboren afwijkingen ontstaan. (vb.
Kind met schisis)
3. Kennis van embryologie heeft geleid tot nieuwe fertilisatie technieken: intra-uteriene
inseminatie, in vitro fertilisatie (IVF), intracytoplasmatische sperma injectie (ICSI),...
4. Therapeutische toepassingen: stamcellen
STAMCELLEN
= cellen met capaciteit om te differentiëren tot verschillende celtypes in respons tot
specifieke omgevingsfactoren
• Embryonale weefsels:
1. Embryonale stamcellen (ES cellen): cellen van de inner mass van de blastula
(pluripotent of totipotent). Deze geven aanleiding tot alle orgaansystemen. Gebruik
meer omstreden omdat je voor het gebruik ervan embryo’s gebruikt(ethisch?)
2. Primordiale kiemcellen (embryonale kiemcellen): primordiale geslachtscellen. Dienen
voor de aanleg van geslachtscellen, voorloper van zaad/eicel.
• Volwassen weefsels:
1. Adulte stamcellen (bijv. Hematopoietische stamcellen): soort reservecellen in
bepaalde orgaansystemen, wanneer er behoefte aan is, kunnen ze aanleiding geven
tot nieuwe cellen (bijv. Satelietcellen in spieren)
2. Induced pluripotent stemcells (IPS cellen): via stamceltechnologie geïnduceerde
stamcellen uit. vanuit om het even welke lichaamscel terug stamcellen creëren en die
later laten differentiëren naar specifiek orgaansysteem.
a. Bv huidbiopsie, hierin zitten fibroblasten. Deze fibroblasten kunnen we gaan
kweken. Mix van 3 transcriptiefactoren die toevoegt aan fibroblasten, gaan cel
herprogrammeren naar stamcel. Deze kan differentiëren naar eender welke
andere cel.
INDELING HUMANE ONTWIKKELING**
1
,Prenatale periode: voor de geboorte
• Foetale of bevruchtingsleeftijd (fertilisation age): 38 weken van conceptie tot geboorte
• Gynaecologische of zwangerschapsleeftijd (gestational or menstrual age): 40 weken
vanaf de eerste dag van laatste menstruatie tot geboorte
Periodes van prenatale ontwikkeling:
• “Embryonale” periode: eerste 8 weken waarin alle majeure organen aangelegd
worden. Het volledige embryo is aangelegd, alle structuren zijn aanwezig.
• “Foetale” periode: volgende 30 weken waarin organen groeien en complexer worden
• Grootte vh embryo wordt gemeten van de kruin tot aan het staartbeen
• Lengte: Eerste 5 maanden gewoon kwadraat. Nadien vermenigvuldigen met 5
• Gewicht neemt toe van 20 g einde 3e maand tot ong 3 kg bij geboorte
Examen:
• Elke dag van de eerste week
• Verdere ontwikkeling +- elke week weten welk orgaansysteem ontwikkelt
• Eerste 3 weken wel meer in detail
TERMEN
• Proliferatie: vernieuwen door deling, van 1 moedercel naar 2 dochtercellen die gelijkaardig
zijn in functie met de moedercel
• Differentiatie: veranderingen die optreden in cellen, leidend tot een specifieke vorm en
functie (toenemende specialisatie). Dochtercel niet helemaal identiek aan moedercel
• “-blast”: cellen die nog niet terminaal gedifferentieerd zijn; progenitor or voorlopercel
o voor moedercel wordt vaak ‘blast’ gebruikt: kan zich nog differentieren tot
dochtercellen met verschillende functies
• “primordium”: eerst herkenbare aanleg voor een later orgaan/weefsel of orgaandeel;
bestaat uit primordiale cellen.
• Zygote: bevruchte eicel
• Embryo: ontwikkelende mens tot einde week 8
• Foetus: ontwikkelende mens vanaf 8 weken
2
, • Conceptus: (Lat conceptio) alle afgeleiden van de zygote, dus embryonaal en extra-
embryonaal (deel van placenta, vruchtvliezen)
GAMETOGENESE*
= ontwikkeling van het spermatozoön (Gr. spermatos,zaad en zoon, dier) en de oöcyte (Gr ovum, ei) Gameten
(Gr gamete, vrouw; gametes, echtgenoot)
veranderingen met het oog op bevruchting, 2 celprocessen noodzakelijk
1. Meiotische of rijpingsdeling: reductie van 46 naar 23 chromosomen.
2. Vormverandering
a. Zaadcel verliest cytoplasma en krijgt kop(+acrosoom), hals, staart
b. Eicel wordt steeds groter met toename cytoplasmaà eicel heeft voedende functie
FASE GAMETOGENESE
1. Ontwikkeling en migratie van primordiale kiemcellen
a. Primordiale kiemcellen: voorlopers van geslachtscellen, moeten migreren naar teelbal of
ovarium
2. Toename in aantal kiemcellen door mitose
3. Reductie chromosomen in meiose
4. Structurele en functionele rijping
Gemeenschappelijke stappen bij mannen en vrouwen
GESLACHTSSPECIFIEKE GAMETOGENESE**
spermatogenese Oögenese
Migratie van geslachtelijke stamcel
Mitose: spermatogoniën Mitose: oögonia
Meiose: spermatiden Meiose: oöcyten
Spermiogenese: spermatozoïde Oögenese: finale differentiatie van secundaire
oöcyten
GEMEENSCHAPPELIJKE GAMETOGENESE*
Primordial germ cells(PGCs) of geslachtelijke stamcellen ontwikkelen zich rond de derde/vierde week in de
definitieve dooierzak.
Einde vierde/begin vijfde week migreren PGCs naar testis en ovaria waar ze zich ontwikkelen tot oögoniën en
spermatogoniën (afhankelijk van aanwezigheid Y-chomosoom)
MEIOSE*
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller matthijspourbaix. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now