Een samenvatting waarin duidelijk wordt uitgelegd hoeLodewijk XIV Frankrijk bestuurde, welke kritiek de Verlichtingsfilosofen hadden op de absolute heersers en welke ideeën zij hadden over politiek en bestuur, hoe de Franse bevolking aan de vooravond van de Franse Revolutie leefde en
hoe de Fran...
GROEN GEMARKEERDE DELEN ZIJN HET BELANGRIJKST
Hoofdstuk 4
Verlichting en Revolutie
Tijd van regenten en vorsten, 1600 – 1700
Tijd van pruiken en revoluties, 1700 – 1800
Liberté, égalité, fraternité, oftewel vrijheid, gelijkheid en broederschap.
4.1 Lodewijk XIV, een absoluut heerser
Hoe bestuurde Lodewijk XIV Frankrijk?
Het bewind van Lodewijk XIV begon moeizaam, er was een opstand van de adel. Toen hij na de dood van
kardinaal Mazarin alleen ging regeren, besloot hij om Parijs te verlaten en ging in Versailles wonen. De adel was
verplicht daar heen te komen als ze een gunst van de koning wilde hebben. Lodewijk stelde zichzelf in het
middelpunt en liet zich de Zonnekoning noemen. Zijn minister van financiën, Colbert, deed erg zijn best om de
inkomsten uit de belastingen te verhogen. Dat deed hij door fabricage van buitenlandse producten te bevorderen,
hoge invoerrechten te vragen en het benoemen van opzichters, die streng moesten toezien op een doelmatige
belastinginning. Als absolute heerser was Lodewijk nog niet tevreden. Hij wilde ook dat er in zijn land maar één
geloof was en vervolgde de Hugenoten, die vervolgens massaal op de vlucht sloegen. Ook voerde hij veel
oorlogen. Aan het eind van zijn leven liet hij een enorme schuld achter.
\
Een Moeizame start
Januari 1649 stond Frankrijk er slecht voor.
Lodewijk was elf jaar oud en vijf jaar koning.
Zijn moeder, Anna van Oostenrijk, regeerde in zijn naam als regentes.
Ze vertrouwde op de eerste minister kardinaal Mazarin. Adviseerde in staatzaken.
Frankrijk in oorlog met Spanje.
Duur staatskas was leeg dus minister van financiën wilde belastingen verhogen.
Parlement van Parijs, hoogste gerechtshof van de stad, wilde daar niets van weten.
Er braken opstanden uit en de troon van Lodewijk was in gevaar.
Lodewijk en zijn moeder ontvluchtte de stad.
(Het was ijskoud en het paleis waar zij hun toevlucht moesten zoeken was niet verwarmd, er
waren zelfs geen echt bedden. Lodewijk lag die nacht bibberend in een veldbedje terwijl zijn
moeder en Mazarin Parijs lieten belegeren.)
Uiteindelijk gelukt om verdeeldheid te zaaien onder de opstandelingen en zo weer de macht in handen.
Toen Lodewijk vijftien was werd hij in de kathedraal van Reims officieel tot koning gekroond.
Na de dood van Mazarin (1661) ging Lodewijk alleen regeren.
Ministers voerden voortaan alleen uit wat de koning wilde.
Lodewijk was bang voor de hoge adel. Zouden ze zich niet opnieuw tegen zijn macht gaan verzetten?
De adel onder duim
Lodewijk was er vast van overtuigd geraakt dat de hoge adel niet te vertrouwen was.
Hij liet in Versailles een nieuw paleis bouwen.
In 1682 was het klaar. grote feesten, jachtpartijen en officiële bijeenkomsten georganiseerd waar de
adel verplicht was bij te zijn.
Iedereen die iets van de koning wilde, moest aanwezig zijn bij de feesten.
Af en toe deelde koning gunsten uit: aanwezig zijn bij het ontwaken en opstaan van de koning.
In het paleis en de bijgebouwen woonden uiteindelijk 1200 adellijke gezinnen en 4800 bedienden.
Lodewijk kon de adel zo goed in de gaten houden.
Mensen die zich niet aan de regels van de koning hielden, liepen het risico een ‘lettre de cachet’ te
krijgen. Een brief met het koninklijke zegel waarmee je zonder pardon in de gevangenis werd gegooid.
De eerste die dit overkwam was de rijke minister van financiën, Fouquet in 1661.
Hij had gewaagd zijn paleis aan de koning aan te bieden om te gebruiken als feestzaal.
Dat was volgens de koning een belediging, en zag Fouquet als een grote concurrent.
, Hij liet hem opsluiten, pikte zijn bezittingen in en organiseerde vervolgens een ruiterfeest waaraan het
volk van Parijs zich kon vergapen.
Voortaan liet hij zich de Zonnekoning noemen.
Hij liet al zijn paleizen, meubels en koetsen met zonnen versieren.
Grip op de handel
De belangrijkste minister van de koning, minister van financiën Colbert, was niet van adel maar van
burgerlijke afkomst.
Colbert dacht na over de vraag hoe hij de staatskas kon spekken en Frankrijk nog groter en machtiger
kon maken.
Hij wilde twee dingen bereiken:
o De Fransen moesten meer verdienen belastingopbrengst omhoog.
o Het innen van belastingen verbeteren belastinginners minder geld in eigen zakken stoppen, meer
geld naar staatskas.
Colbert was een hardwerkende maar ook gewiekste man.
Zijn eerste doel probeerde hij te bereiken door de handel te bevorderen en de import uit het buitenland
juist te belemmeren.
Hij richtte staatsfabrieken op en haalde de benodigde ambachtslieden:
o Glasblazers uit Italië.
o Papiermakers uit Nederland.
o Goudsmeden uit Duitsland.
Zo kan men voortaan in Frankrijk zelf maken.
De invoer uit het buitenland werd juist heel duur, omdat Colbert hoge invoerbelastingen liet heffen.
Hij gaf opdracht kanalen te laten graven, zodat het transport van de goederen binnen Frankrijk beter
verliep.
Het tweede doel bereikte hij door een betere organisatie.
Geestelijkheid en adel betaalden geen belasting.
Rijke mensen kochten daarom adellijke titels, zodat ook zij geen belasting hoefde te betalen.
Colbert verbood die handel in adellijke titels en controleerde de titels die recht gaven op
belastingvrijstelling.
Hij benoemde dertig opzichters, die elk in een deel van Frankrijk streng toezicht hielden op de
belastinginning.
Zij kregen de bijnaam ‘de dertig tirannen’
Het beleid van Colbert was succesvol.
De koning was alleen zo vervelend de inkomsten weer uit te geven.
Hij luisterde niet naar advies.
De gewone burgers betaalden de rekening, omdat de geestelijkheid en de adel nog altijd geen belasting
hoefden te betalen.
Eén wet, één geloof, één vorst.
In 1685 verklaarde de koning het Edict van Nantes ongeldig.
Document dat koning Hendrik IV in 1598 had uitgevaardigd.
Document zorgde voor een eind aan de godsdienstoorlogen in Frankrijk.
Hugenoten waren Franse protestanten.
Hugenoten verkregen eigen versterkte steden, scholen en kerken en vormden een soort staat binnen de
staat.
Lodewijk XIV nam die rechten weer af.
Voor mensen als Migault werd de toestand onhoudbaar.
Migault moest zijn bijbaan als notaris opgeven, want hij was Hugenoot.
Ze kregen te maken met gedwongen inkwartiering van soldaten, die de huizen van de Hugenoten kapot
maakten en leegplunderden.
De koning probeerden ze onderdanen te maken en ze mochten het land niet verlaten.
De meeste bekeerden zich tot het katholicisme.
Jean Migault bekeerde zich niet en vluchtte naar Amsterdam.
Hij reisde door naar Duitsland, waar hij een schoolmeester werd.
Er vluchten nog 200.000 Hugenoten het land uit. De grootste Europese migratie in die tijd.
Lodewijk was op het toppunt van zijn macht.
Hij had bereikt dat er in Frankrijk één koning was die zijn burgers wetten voorschreef en er maar één
geloof toestond
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller oliviastrijbis8. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.04. You're not tied to anything after your purchase.
