Samenvatting Fundamentele Wijsbegeerte 1ste BA Rechten KUL
21 views 0 purchase
Course
Fundamentele Wijsbegeerte
Institution
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Hiermee heb ik een 15/20 gehaald, zowel op het proefexamen als op het examen in januari. Het bevat al mijn notities van tijdens de les, de ppts en natuurlijk het handboek zelf. Dit leren = meer dan voldoende
o Allegorie = bepaald concept duidelijk maken adhv zintuigen
Iets van buitenaf nodig om uit grot te worden bevrijd
=> werkelijkheid ontdekken: binnen de grot is er dus
een schaduwwereld
o Filosofie vertrekt vanuit de verwondering
Waarom? Daarom VS de blik van het kind (genot
vinden)
Voorwerp van verwondering = alles
Zizek: ‘ We zijn niet geboren in realiteit, maar in
symbolische orde’ => wereld is vooraf geordende
structuur => 2de natuur wordt voorwerp kritische
zelfreflectie. Realiteit komt op bepaalde momenten
wel nog naar boven: valt niet samen met symbolische
orde
1.2 Filosofie & ideologie
o Filosofie
Argumentatie
Stelling poneren
Wil wetenschap zijn
= denk – werk
Verwondering blijft: ruimte voor kritiek & vragen
o Ideologie
Geheel van definitieve zaken
Houdt zich vast aan status quo
1.3 De historiciteit van de filosofie
o Afhankelijk van spatio- temporele context: vragen &
antwoorden veranderen voortdurend in tijd &
ruimte-> ze zijn een uitdrukking van een tijdsgeest
, o Filosofie = wezenlijk historisch (Hegel)
o Interpretatie is ook historisch bepaald
o Historisch object én subject: geen objectieve maatstaf
-> diegene die zelf interpreteert (= subject) is ook
historisch bepaald, anders ligt alles al vast
Betekenis veranderd per tijdsgeest
Deel 1: de lotgevallen van filosofische rationaliteit
o Wereldbeelden
Specifiek per tijd / cultuur
Bestaanshorizon waarin we zijn geworpen
Voor ons gekozen
Slechts gedeeltelijk experimenteren
Veranderlijk: NIET door bewuste keuzes, maar door
geleidelijke ontwikkelingen: revoluties, breuken, avant-
garde,..
H1: Wijsbegeerte binnen de antieke bestaanshorizon
(Oudheid)
A. Het ontstaan van de wijsgerige rationaliteit
1. Van mythos naar logos
o Mythos; mythe
Verhaal (goden: centrale rol, niet – kritisch)
Normatief & legitimerend
Grondleggende gebeurtenis met verklarende waarde
o Logos: rede / uit-leg -> nieuw verklaringsprincipe
o Overgang door cultuurshok
Contact met vreemde volkeren (koloniën -> handel)
Kritiek op mythe: verhaal moet worden geïnterpreteerd!
Schriftelijke cultuur: Homerus & Ilias op schrift gesteld
Mythos -> mytho – logie -> logos
Op zoek naar universele geldigheid,
objectieve inzichtelijkheid & systematische
ordening = logos, een rationele verklaring
‘Griekse wonder’
, Desacralisering van de natuur: Goden wijken uit natuur ->
verklaring wereld in universaliteit van rede te vinden, niet in
kracht van goden
Kennis & kunde los van praktische toepassingen
Theoria ,beschouwing,
onderzoek
2. De natuurfilosofen: het ontstaan van
een kosmologie
o Bestuderen natuur als organisme = phusis: iets dat uit zichzelf groeit
o Kosmos = sieraad, schoonheid en is een rationeel geordende logos
(structuur) -> kosmo-logie
o Materialisme: oerstof (vb Thales: water, Anaximenes: lucht)
Dergelijk oerprincipe belangrijk, de concrete invulling niet
Op grond van logos bepaald hoe iets is (Anaximander)
o Standpunt filosofie tot aan Kant: realisme -> werkelijkheid los van
mensen & zoals ze is. Kant zelf: idealisme -> werkelijkheid op zich is
onbekend
a) Heraclitus = filosoof van het worden
o Aforisme = korte, afgebakende spreuken
o “Alles vloeit, niets is blijvend” -> veranderlijkheid
o Permanente flux
o Materialist : vuur
o Werkelijkheid = wat we waarnemen volgens zintuigen (= zintuiglijke
werkelijkheid) => constant in beweging
o Nog steeds harmonie van kosmos: eenheid der tegengestelden (boog als
metafoor)
Complementair: ‘Geen dag zonder nacht’
Gaan in elkaar over volgens vaste wetten
Tegengesteld op 1 niveau: ‘Goed voor de een, maar slecht
voor de ander’
b) Parmenides = filosoof van het zijn
o Waarheid hangt af van logos, niet van openbaring
Interpratie Russell / Owen: conceptueel
bestaan
Waarover ik kan denken bestaat
, Waarover ik kan spreken (het is niet)
betaat
Parallellie denken - spreken
o Is het of is het niet ?
Het is en het is niet: gaat NIET -> principe van
non- contradictie (dubbelhoofdigen).
Verschillen gebaseerd op zintuigen kan niet =>
Griekse ‘monos’ : slechts 1 ding, het zijnde
Het is en het is onmogelijk dat het niet is
Het is niet en het is noodzakelijk dat het niet is
Logos , geen zintuigen
o ‘Het zijnde is’:
Het zijnde kan niet ontstaan & niet vergaan =>
eeuwig & onvergankelijk
Het zijnde is niet deelbaar: geen gradaties
Het zijnde is onbeweeglijk en begrensd
Het zijnde is volmaakt
Het zijnde moet bolvormig zijn
Blijft doordrongen van materialiteit
c) Kritiek van Aristoteles
o Fysica (natuurfilosofie) = bestuderen van de natuur ->
Parmenides wordt hierbinnen gepresenteerd
o Metafysica = wat de natuur overstijgt -> niet- zintuiglijk en
niet- materieel => zijnsbegrip Parmenides is metafysisch
gegeven
o Andere presocraten (opvolgelingen Parmenides): Zeno ->
dichotomie & Empedocles (pluralisten) & Democritus
(atomisten)
3. Het ontstaan van ethiek
o Kritiek op mythe & desacralisering
o Phusis (natuur) <-> wet (nomos)
Democratische bestuursvormen
Bloedwraak wordt verboden
Rationalisering in politiek : familieclans (phulai)
geografische districten (dèmoi)
Ethisch vacuüm
a) Het relativisme van de sofisten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller warddefoor. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.13. You're not tied to anything after your purchase.
