Hier mijn samenvatting voor hoofdstuk 1: De tijd van jagers en boeren.
Kijk vooral ook naar mijn andere samenvattingen voor het boek Oriëntatie op geschiedenis.
De tijd van jagers en boeren
1.1 Jagers en verzamelaars
Eerste mens staan bekend als homo sapiens, deze is geëvolueerd uit eerdere soorten. Dit soort mens
bestaat ongeveer 200.000 jaar. Historici houden zich alleen bezig met homo sapiens, niet met
neanderthalers. Geschiedenis gaat namelijk over de ontwikkeling van de menselijke cultuur.
De geschiedenis van de moderne mens begint met een broedermoord op een verwant mensentype.
Vrijwel zeker heeft er echter ook vermenging plaatsgevonden tussen mensen van de soort homo
sapiens en mensen van de soort neanderthaler. Waardoor in mensen van tegenwoordig ook enige
neanderthaler-DNA aanwezig is.
De periode waar geen geschreven bronnen over bestaan is de prehistorie. (Voorgeschiedenis).
Prehistorie wordt onderverdeeld in tijdsperiodes: Steentijd, bronstijd en ijzertijd. Ook de steentijd
kan onderverdeeld worden in 3 periodes:
1 Paleolithicum (oude steentijd): De periode van jagers en verzamelaars
2 Mesolithicum (de middensteentijd): De overgangstijd tussen jagers en verzamelaars naar
de landbouwcultuur
3 Neolithicum (nieuwe steentijd): De tijd van de landbouw
De eerste landbouwculturen ontstonden rond 10.000 jaar v.C. in het Midden-Oosten. In Nederland
rond 5300 v.C. De laatste ijstijd duurde van 60.000 jaar geleden tot ongeveer 12.000 jaar geleden.
De gevolgen van deze klimaatverandering waren groot. Verandering in landschap, dieren trokken
weg en de zeespiegel steeg.
Uit vondsten is duidelijk geworden dat de oudste moderne mensen de jacht op groot wild
beheersten. De jacht op groot wild vereist grote capaciteiten op het gebied van planning en
coördinatie. Drijfjacht was een methode, dieren werden naar een bepaald gebied gedreven waar zij
opgewacht en gejaagd worden. .
De jagers-verzamelaar leidden een zwervend bestaan. Dat betekent dat ze kennis moesten hebben
van het gebied waar ze zich bevonden. Een besef van tijd en wisseling van seizoenen was hierbij van
groot belang, omdat activiteiten moesten worden gepland. Pas toen de ijstijd vanaf 13,000 v.C.
afliep was er ook in Noordwest-Europa sprake van een permanente bewoning.
De moderne mens heeft 5 keer zoveel hersenvolume als op grond van zijn lichaamsgewicht mag
worden verwacht. Omdat wij niet alleen planten maar ook vlees eten is ons spijsverteringskanaal
verkort, hierdoor hebben onze hersenen meer kans gehad om te groeien. Het koken van voedsel
heeft er ook aan meegeholpen, gekookt voedsel is namelijk eenvoudiger te verteren.
De jagers-verzamelaars maakten ook dingen die geen praktische functie hadden, maar waaraan
blijkbaar een symbolische betekenis werd toegekend. Dit konden bijvoorbeeld grotschilderingen zijn.
Prehistorische kunstuitingen zijn op zijn hoogst 30.000 jaar oud.
Aanwijzingen van geloofsovertuigingen kunnen we vinden in de talrijke overblijfselen van
begravingen die van prehistorische mensen zijn aangetroffen. De homo sapiens begonnen op een
zeker moment zijn doden te begraven. Opmerkelijk is dat niet iedereen zorgvuldig werd begraven;
alleen met belangrijke doden gebeurde dat. Nog duidelijker wordt dit als aan de dode bepaalde
dingen werden meegegeven, bijvoorbeeld sieraden. Hiermee wordt de indruk gewekt dat de
mensen geloofden dat dode die dingen ‘nog nodig had’ in het hiernamaals.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller chielsijm. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.22. You're not tied to anything after your purchase.
