Sociologie
Thema 1: De sociologische benadering (kapstok van thema’s)
De sociologische verbeelding (bv: invloed kapsel, lichaamsbeharing)
- Zoeken naar verklaringen in sociale omgeving, van allerlei sociale vragen
- Gebeurtenissen die leven van mensen typeren worden bekeken vanuit ruimere geheel
waarbinnen mensen met elkaar samenleven
Sociale relaties:
- Bepalen biografieën van mensen
- Zijn zelf het resultaat van een historisch proces
- Geheel = samenleving
De sociologische verbeelding in 3 stappen
1. De biografie
o W beïnvloed door sociale omgeving
2. De sociale omgeving
o Maatschappij gaat jouw omgeving en jou beïnvloeden
3. Historische ontwikkeling
- Schoon vinden van een kapsel lijkt individueel, maar blijkt dat iedereen die mooi vindt en 10
jaar later niemand dat kapsel nog mooi vindt.
- Belangrijk om ‘waarom’ vragen te stellen
- Emancipatie vrouwen, emancipatie minderheden, globalisering,
Aanverwante disciplines
Aspectualiteit van wetenschap:
Elke wetenschap probeert vanuit eigen invalshoek sociale werkelijkheid te verklaren.
Psychologie
- Richt focus op individu, daar waar sociologie zijn focus richt op interactieprocessen tussen
individuen
- Het referentiekader: psychologie is het interne functioneren, psyche en mentale processen,
daar waar sociologie meer klemtonen legt vanuit sociale omgeving
Sociale psychologie
- Bestudeert hoe individuen denken, voelen, zich gedragen in relatie tot anderen en hoe
gedachten, gevoelens en gedragingen van mensen beïnvloed worden door anderen
- Bestudeert effecten van groepskenmerken op individuele handelen (verloop van
socialisatieprocessen, impact massamedia via primaire groepen,..)
- Bestudeert attitudes
Culturele antropologie
- Komt voort uit etnologie met accent op studie van 1 cultuur
- Zoekt nu meer naar verschillen en gelijkenissen tussen culturen
- Maakt hierbij gebruik van kwalitatief onderzoek (veldwerk – participerende observatie)
Sociobiologie
, - Komt op midden jaren 1970
- Voortrekker: Edward O. WILSON
- Uitgangspunt: sociaal gedrag heeft een biologische basis en kan verklaard worden in termen
van biologische principes
- Een biosociale benadering stelt de wisselwerking biologische en sociale processen centraal
Thema 2: Het terrein van de Sociologie
Inleiding
- Sociaal handelen
o Niet het handelen van mensen op zich staat centraal, maar handelen van mensen in
relatie tot elkaar
- Naast versch inhoudelijke benaderingswijzen ook versch methodologische
benaderingswijzen
De historische achtergrond van de sociologie
Ontstaan sociologie
- De sociologie is sinds 150 jaar een zelfstandige wetenschappelijke discipline
- Nochtans is denken over samenleving eeuwenoud
- Hoe komt het dat sociologie zich pas zo laat ontwikkelde?
o sociologie is een empirische wetenschap (op ervaring gebaseerd)
o samenleving onderging in die periode ingrijpende veranderingen die om aandacht
vroegen
Evolutie sociologie
3 maatschappelijke evoluties lagen aan basis van ontstaan van sociologie als zelfstandige
wetenschap:
- Verlichting: rationaliteit, denken in termen van maatschappelijke regelingen, aandacht voor
de werking van sociale structuren, culturen en wetmatigheden.
o Mens staat centraal
- Industriële revolutie: overgang naar een samenleving met meer sociale differentiatie
o Stoommachines heel belangrijk
o Bepaalde steden: fabrieken
Mensen in loondienst
S ’avonds: ander sociaal leven
- Franse revolutie: burgers krijgen rechten
Grondleggers van de sociologie
- Auguste COMTE
- Karl MARX
- Emile DURKHEIM
- Max WEBER
- Geen vrouwen, mochten toen nog niet studeren
Definitie sociologie
Sociologie is…
- … wetenschap die begaan is met systematische studie van:
, o interacties tussen personen en/of sociale eenheden
o wijze waarop het verloop van deze sociale interactie wordt
bepaald door de omgeving en resulteert in ontwikkeling van omgeving
vaste patronen
o gevolgen daarvan voor het menselijk gedrag
- verband tss interactie, omgeving, gedrag
- wijze waarop mensen elkaar beïnvloeden wordt bepaald door context
sociale
of omgeving waarbinnen interactie plaatsvindt gedrag
interactie
o interactie tss mensen bepaald menselijk gedrag
Gedrag
- = result van betrokkenh van mensen op elkaar
- W bestudeerd in zijn objectief en subjectief waarneembare dimensie
o Obj: bepaalde aspecten van gedrag kunnen door iedereen betrokken bij het gedrag
worden waargenomen
o Subj:
Interne component van gedrag, wordt slechts door 1 partij waargenomen
Motivatie component
Ultieme drijfveren van het handelen die aanzetten, motiveren, tot
gedrag
Emotionele component
Innerlijke gevoelens van angst en onrust, schaamte of schuld
Cognitieve component
Beelden die we vormen van werkelijkheid
Reflexieve component
Beeld dat je zelf vormt
- Als betekenisvol, herkenbaar en voorspelbaar
o Gedrag gaat bep patronen vormen
- Het sociaal handelen van mensen
o Gericht op object
o Handelen richten op het huidige, vroegere en toekomstige handelen
Handel is sociaal: wanneer actor bij plannen van handel rekening houdt met
anderen
o Sociologie onderscheidt zich van andere sociale wetensch
o Sociologie geeft geen verklaringen voor gedrag op individueel niveau
o WEBER: 4 types van sociaal handelen
Instrumenteel-rationeel handelen:
Er w een afweging gemaakt welke middelen het best geschikt zijn om
doel te bereiken
Waarde-rationeel handelen:
Bewust geloof in waarde volheid van handeling centraal staat, iets
doen dat je waardevol vindt
Handeling is op zichzelf waardevol en niet het te realiseren doel
Affectief handelen:
Handelen wordt gedreven door gevoelens, gedrag vanuit gevoelens
Ongecontroleerde reactie op bepaalde stimulus
Traditioneel handelen:
, Waarbij gewoonte aan basis ligt, handelen uit gewoonte
LATER ook reflexief handelen (Giddens)
Tegengestelde van traditioneel handelen
Breekt continue lijn tss heden en verleden
Nadenken over richting die hij wenst uit te gaan
- Meestal tussenvorm, combinaties
Interactie
- Voorwaarde: communicatie
o 1 richtingsverkeer
- Wederzijdse beïnvloeding of actie en reactie
- Verwijst naar manier waarop sociaal handelen verloopt (zichtbaar aspect)
- Wijst op betrokkenheid van handelingen op elkaar
- Wisselwerking tss personen of groepen
o Afwisseling actie en reactie
- Coördinatie van interactie 2 groepen
o Conjunctieve basisvorm
Interactie voort uit het feit dat interacterende partijen het eens zijn met
elkaar over wat van het wederzijdse gedrag verw w
o Disjunctieve basisvorm
Niet eens zijn met elkaar en staat die dissensus tss persoon centraal
5 basisvormen van interactie
1. Conformiteit of aanpassing
Interactievorm waarbij partijen zich aanpassen aan elkaars rolverwachtingen of aan
normatieve verwachtingen in groep.
Compromis sluiten
Doel: harmonie nastreven
2 elementen:
- Wederzijds akkoord over interactiesituatie
- Akkoord over hoe overdracht zal verlopen
- Conform gedrag = tegengestelde van deviant of afwijkend gedrag
Bv: Experiment van ASH
2. Uitwisseling of ruil
Materieel (geld, voorwp) / immaterieel (vriendschap, aandacht)
Actoren afhankelijk van elkaar
Interactie steunt op wederzijdse kost en profijt
- Kost moet proportioneel zijn aan winst
Eco ruil / onderhandelende ruil
- Op voorhand onderhandelt of afspraken maken omtrent kost en winst
Sociale ruil / wederkerige ruil
- Verpl w niet duidelijk begrensd en w tegenprestatie evenmin op voorhand
duidelijk bep
Bv: De smurfen
3. Samenwerking
Interactie gericht op verwezenlijken van een gemeenschappelijk doel
Samenwerking doet zich voor vanaf het moment dat een situatie normen impliceert
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lenadewyner. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.