Summary
Summary Inleiding Tot Economisch Recht (DOH12a)
- Course
- Institution
samenvatting inleiding tot het economisch recht
[Show more]
Seller
Follow
floorleandra
Content preview
Boek I. recht en rechtstaatHoofdstuk 1 het begrip recht
Inleiding
wat is recht?
Recht = de door een overheid georganiseerde ordening van uiterlijk menselijk gedrag in de samenleving
Kenmerken rechtsregels:
Geheel van normen: wat mag, moet, verboden is
Beheerst slechts het uitwendige gedrag
Maatschappelijk fenomeen: rechtsregels ontstaan en gelden in een bepaalde samenleving op een
bepaald, historisch ogenblik
Uitgevaardigd door een bevoegd persoon (nationale, supranationale of een internationale instantie)
Handhaving en sancties
Onderscheid met andere normsystemen
Hiërarchie binnen de rechtsregels
Rechtsysteem: het geheel van de in een bepaalde maatschappij geldende rechtsregels
Objectief en subjectief recht
Objectief recht (‘law’)
Het geheel van regels dat uiterlijke gedragingen van in maatschappelijk verband levende mensen
regelt en waarvan de naleving wordt afgedwongen door de overheid
Een gegeven dat op een bepaald moment aan het individu verschijnt
Regelt menselijk gedrag en legt algemeen verbindende gedragsregels
Subjectief recht (‘right’)
Standpunt individu
Door (objectief) recht beschermde aanspraken op andermans gedrag
Juridische verplichtingen van een persoon
Enkele begrippen in het objectief recht
Positief recht
Positief of vigerend recht = verwijst naar het recht dat op een bepaald tijdstip en op eeen bepaalde plaats
geldt.
Gemeen recht en bijzonder recht
Het kan voorkomen dat verschillende rechtsregels op één en dezelfde situatie tegelijkertijd van toepassing zijn -
> probleem als beide regelingen conflicteren
Algemene regel (‘het gemeen recht’)
Bijzonder geval (‘het bijzonder recht) => bijzondere regel heeft voorrang op de algemene regel
Formeel en materieel recht
,Materieel recht: omvat de eigenlijke gedragdsvoorschriften (het deel van het recht waar de regeld inhoudelijk
worden bepaald)
Formeel of procedueel recht: regelt hoe rechtsregels via gerechtelijke weg kunnen worden afgedwongen
(bepaalt de procedure die van toepassing is bij niet-naleving van het materiële recht)
Aanvullend recht, (gewoon) dwingend recht en recht van openbare
orde
Aanvullend recht
Regels die van toepassing zijn indien partijen niets anders zijn overeengekomen
Zorgen ervoor, wanneer personen een overeenkomst sluiten, ze niet alle details zelf hoeven uit te
werken
In codex: ‘behoudens andersluidende overeenkomsten…’
Dwingend recht
Beschermen zuiver particuliere belangen
Rechtsregels die onvoorwaardelijk bindend zijn en waar partijen dus niet van kunnen afwijken door
andersluidende afspraken
In codex: ‘ongeacht andersluidende bedingen’, ‘op straffe van nietigheid’, ‘andersluidende bedingen
worden voor niet-geschreven gehouden’
Recht van openbare orde
Regels die in het privaatrecht de juridische grondslagen vastleggen waarop ethische, economische en
sociale orde van de maatschappij rust
Beschermen het algemeen belang en overstijgen dus het louter particuliere belang
Aanvullend recht Dwingend recht Dwingend recht van
openbare orde
Doel Aanvullen lacunes in Bescherming private Bescherming algemeen
afspraken tussen belangen belang
partijen
Afstand van recht Steeds mogelijk Nadat het recht Niet mogelijk
verworven is
Sanctie op niet-naleving Geen sanctie Relatieve nietigheid Absolute nietigheid
Hoofdstuk 2: de indelingen van het objectief recht
Publiek- en privaatrecht
Publiekrecht: regels die de organisatie en de werking van de overheidsinstellingen betreffen en die de
verhoudingen tussen de burgers en de overheid beheersen. (dwingend recht)
Grondwettelijk recht: handelt over de normen die in een fundamentele akte van de Staat werden
vestgelegd.
Administratief recht: omvat regels die de organisatie en de werking van de bestuurlijke overheid
regelen & regelt de verhouding tussen rechtssubjecten en het bestuur of tussen bestuursinstanties
onderling
, Strafrecht: omvat de regels die bepalen onder welke voorwaarden, aan wettelijk omschreven
gedragingen, strafrechtelijke sancties verbonden zijn
Strafprocesrecht: omvat de regels betreffende het verloop van de opsporing, de vervolging, het
gerechterlijk onderzoek en de berechting van misdrijven
Fiscaal recht: omvat de regels dewelke bepalen wat de verplichte bijdrage is, die door de overheid
wordt opgelegd aan haar rechtssubjecten
Gerechtelijk privaatrecht: bevat de regels die van toepassing zijn voor de burgerlijke rechtbanken
Privaatrecht: regelt de relaties tussen de burgers onderling (aanvullend recht)
Burgerlijk recht: regelt de verhoudingen tussen private personen in het algemeen
o Vermogensrecht: goederenrecht (heeft betrekking op zakelijke rechten) &
verbintenissenrecht (heeft betrekking op persoonlijke rechten)
o Personen- en familierecht: bepaald de staat van de personen en de familiale verhoudingen
o Familiaal recht: regelt de vermogensrechtelijke gevolgen van familiale verhoudingen
Ondernemingsrecht: geheel van privaatrechtelijke en publieekrechtelijke regels die de economische
verhoudingen op de markt regelen of die bijzondere relevantie hebben voor het ondernemingsleven
Vennootschapsrecht (deel van ondernemingsrecht): het recht dat van toepassing is op
vennotschappen en verenigingen
Gemengde rechtstakken (publiek en privaatrecht)
Economisch recht
Sociaal recht
Hoofdstuk 3 de rechtstaat
Algemeen
Rechtstaat: uitvaardigen, toepassen en doen naleven van rechtsregels in een bepaalde Staat volgens door
rechtsregels beheerste procedures verloopt.
Democratie
Deelname van het volk aan de machtsuitoefening
Fundamentele rechten en vrijheden, vastgelegd in de grondwet
Scheiding der machten
3 organen:
Wetgevende macht (art. 36 GW)
Uitvoerende macht (art. 37 GW)
Rechterlijke macht (art. 40 GW)
Bedoeling scheiding der machten:
Te grote machtsconcentraties vermijden
Systeem van wederzijdse controle voorzien
, Hoofdstuk 4 de bronnen van het recht
Formele bronnen van recht: niet de inhoud maar wel de herkomst van de regel is immers bepalend om aan een
regel het karakter van een rechtsregel te geven.
De wet
De wet (in materiële zin) -> bindend
Materiële wet: elke algemene rechtsregel met een onpersoonlijk karakter (heeft de regel een algemeen
onpersoonlijk karakter)
Formele wet: beslissing van de wetgevende macht (van wie gaat de wet uit?)
Gewoonterecht
Gewoonterecht: gevestigde gebruiken die door de rechtsonderhorigen als bindende rechtsregels worden
beschouwd. (bindend)
De algemene rechtsbeginselen
Algemene rechtsbeginselen: ongeschreven fundamentele normen (bindend)
Rechtspraak
De rechtspraak: omvat het geheel van uitspraken van rechtscolleges waarbij rechtsgeschillen worden beslecht.
(gezaghebbend)
De rechtsleer
De rechtsleer of doctrine: geheel van (wetenschappelijke) teksten over het recht. (gezaghebbend)
Hiërarchie van de rechtsbronnen
1. Internationaal recht (bv. De rechten van de mens)
2. Supranationaal recht (bv. Regels EU)
3. Nationaal recht
Grondwet
Formele wetten (federaal/ deelstaten)
Koninklijke, regerings- en ministreriële besluiten (federaal/ deelstaten)
Gewoonte
Rechtspraak/ rechtsleer
Hoofdstuk 5 oorsprong van wetgeving
Federale wetgeving
Grondwet
De grondwet: geheel van rechtsregels die een bijzonder gezag genieten en die in een plechtige tekst zijn
gebundeld waarvan de goedkeuring en wijziging aan strakkere regels is gebonden dan bij gewone wetten.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller floorleandra. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.08. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now