Eindopdracht statistische modelbouw
Probleemstelling
Lezen is een belangrijk onderdeel van het onderwijscurriculum. Het lezen van zowel
schoolboeken als leesboeken kent vele voordelen. Het ontwikkelen van een goede
leesvaardigheid in het basisonderwijs heeft een positief effect op de schoolloopbaan in het
voortgezet onderwijs (Boland, 1991). Daarbij heeft het lezen van boeken een positief effect
op de mentale gezondheid. (Clark, Teravainen-Goff & National Literacy Trust., 2018).
De laatste jaren scoren Nederlandse jongeren steeds slechter op taal, zo blijkt uit het
jaarlijkse rapport Staat van het Onderwijs van de Onderwijsinspectie (2019) en uit een
onderzoek van het Programme for International Student Assessment (PISA) (2020). PISA is
een internationaal onderzoek waarin de prestaties van jongeren van 15 jaar worden gemeten.
Het betreft prestaties op het gebied van lezen, wiskunde en natuurwetenschappen. Ondanks
dat de leesvaardigheid over het algemeen in meerdere landen dalend is, is de daling in
Nederland relatief sterk. Voor een rectificatie moet er worden onderzocht wat de mogelijke
voorspellers kunnen zijn voor de taalvaardigheid. Deze voorspellers kunnen zowel
risicofactoren als beschermende factoren zijn. Met behulp van deze voorspellers kan worden
onderzocht in hoeverre er de laatste jaren verandering is opgetreden in deze factoren, wat
voor de daling kan hebben gezorgd.
Dyslexie is een complex taalprobleem waarbij er sprake is van een lage
leesvaardigheid wat resulteert in een laag vocabulaire (Kalsoom, Mulahid & Zulfgar., 2020).
Deze lage leesvaardigheid en laag vocabulaire hebben een negatieve invloed op het niveau
van taalvaardigheid van het kind. De verwachting is dat het hebben van dyslexie resulteert in
een lager rapportcijfer Nederlands dan wanneer desbetreffende diagnose ontbreekt. Een
mogelijke voorspeller voor het niveau taalvaardigheid zal dan het al dan niet hebben van
dyslexie kunnen zijn.
Voor kinderen met een andere etniciteit is het vaststellen van een eventuele diagnose
dyslexie moeilijker. Allochtone kinderen kunnen last hebben van zowel een taalachterstand
als dyslexie. Het hebben van deze taalachterstand kan de signalen voor dyslexie te niet doen.
(Verpalen & van de Vijver., 2015). De beoordelingsbias die vervolgens ontstaat is in
tegenstelling met de opvatting van de neurocognitieve basis voor dyslexie. Verpalen en van
de Vijver benoemen in hun onderzoek dat deze beoordelingsbias de opsporing van dyslexie in
de wegstaat. Uit hun onderzoek is gebleken dat dyslectische kinderen een langzamere
leesontwikkeling vertonen dan hun niet dyslectische leeftijdsgenoten, ongeacht hun culturele
achtergrond. Omdat er wordt verwacht dat deze beoordelingsbias regelmatig voorkomt, wordt
er verwacht dat het verband tussen het al dan niet hebben van dyslexie en het cijfer op het
Nederlands rapport anders is voor allochtone dan autochtone kinderen, ofwel dat er sprake is
van een interactie-effect.
Naast dyslexie en etniciteit zijn het opleidingsniveau van de ouders en de tevredenheid
van het kind in de klas mogelijk ook belangrijke voorspellers voor het cijfer Nederlands op
het rapport. Uit onderzoek van Clark, Poulton & National Literacy Trust (2011) is gebleken
dat ouders met een hoger opleidingsniveau niet alleen meer boeken lezen, maar ook meer
boeken in huis hebben. Daarbij hebben zij ook vaker een positievere attitude hebben
tegenover lezen dan laagopgeleide ouders (Stephens et al., 2015). Het hebben van meer
boeken in huis stimuleert kinderen om meer te lezen en kan zorgen voor een hogere
leesvaardigheid van het kind (Evans et al., 2010).
Daarbij kan ook de tevredenheid van het kind met de klas mogelijk een belangrijke
indicator zijn voor het cijfer Nederlands op rapport. Zo blijkt uit het onderzoek van Gökalp
(2020) dat het subjectieve welzijn van het kind de academische prestaties beïnvloedt.
1
, Wanneer er sprake is van een hoger subjectief welzijn, zullen er ook hogere academische
prestaties worden behaald. Het is dus belangrijk om te meten hoe de tevredenheid van het
kind in de klas is omdat dit de prestaties kan beïnvloeden.
Figuur 1a toont het conceptuele model van deze studie zonder interactie-effect en Figuur 1b
toont het conceptuele model met interacties.
Opleidingsniveau moeder Opleidingsniveau moeder
Opleidingsniveau vader Opleidingsniveau vader
Cijfer Nederlands Cijfer Nederlands
laatste rapport Rapportcijfer tevredenheid laatste rapport
Rapportcijfer tevredenheid
kind met huidige klas kind met huidige klas
Dyslexie Dyslexie
Etniciteit
Etniciteit
(a) (b)
Figuur 1. Conceptueel zonder interacties (a) en met interacties (b)
Dit brengt ons tot de volgende onderzoeksvragen: Wat is het effect van het opleidingsniveau
van zowel moeder als vader, de tevredenheid van het kind met de huidige klas, het al dan niet
hebben van dyslexie en de etniciteit op het cijfer Nederlands op het laatste rapport? En is er
een interactie-effect tussen de etniciteit en het al dan niet hebben van dyslexie op het cijfer
Nederlands laatste rapport? De statistische modellen worden hieronder weergegeven:
Model zonder interacties
Cijfer Nederlands laatste rapport = ß1 * opleidingsniveau moeder + ß2 * opleidingsniveau
vader + ß3 * rapportcijfer tevredenheid kind met huidige klas + ß4 * dyslexie + ß5 etniciteit
Model met interacties
Cijfer Nederlands laatste rapport = ß1 * opleidingsniveau moeder + ß2 * opleidingsniveau
vader + ß3 * rapportcijfer tevredenheid kind met huidige klas + ß4 * dyslexie + ß5 *dyslexie *
etniciteit
In beide modellen is het cijfer Nederlands op het laatste rapport de afhankelijke variabele.
Deze variabele is samen met de variabele rapportcijfer tevredenheid kind met huidige klas
kwantitatief. Het opleidingsniveau van de vader en moeder, dyslexie en etniciteit zijn
categorische variabelen.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mkruiter. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.45. You're not tied to anything after your purchase.