Summary
Samenvatting Memo geschiedenis 4/5/6 vwo H5: Veranderend mens- en wereldbeeld
- Course
- Level
- Book
Samenvatting van H5 Veranderend mens- en wereldbeeld, MEMO Geschiedenis bovenbouw 4/5/6 vwo.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
roosvdgraaf
Reviews received
Content preview
Geschiedenis Memo 4/5/6 vwoHoofdstuk 5 Veranderend mens- en wereldbeeld
Tijd van ontdekkers en hervormers
Kenmerkende aspecten:
18. Het begin van de Europese overzeese expansie
19. Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een
nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
20. De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid
21. De protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot
gevolg had.
Paragraaf 5.1 De renaissance
De renaissance betekent letterlijk de ‘wedergeboorte’, en gaat om de wedergeboorte van de
klassieke (Grieks-romeinse) cultuur. Kenmerkend voor de renaissance is de
mentaliteitsverandering; de verandering van het mensbeeld en het wereldbeeld.
Periode: +/- 1300 - 1600 n.C.
Groot contrast met de middeleeuwen: in de middeleeuwen stond God centraal. In de
renaissance veranderde dit en kwam de mens centraal te staan.
In de middeleeuwen was het motto ‘memento mori’, ‘gedenk te sterven’. In de renaissance
werd dit ‘carpe diem’, ‘pluk de dag’.
Renaissance:
Individu/ mens centraal.
Wedergeboorte van de klassieke cultuur Grieken en romeinen
Steeds meer interesse in het leven op aarde zelf, en de precieze werking van natuur
en samenleving. De ideale mens ofwel het ideaalbeeld was de homo universale, de
universele mens. Dit was iemand die zich volledig ontplooide. [Leonardo da Vinci.]
‘Carpe Diem’, het hier en nu.
Humanisme: de cultuur van geleerden uit de tijd van de renaissance die zich sterk
oriënteerden op de literatuur, kunst en geschiedenis uit de klassieke oudheid. Humanisten
hadden kritiek op kerkse Latijnse vertalingen van de oorspronkelijke Griekse Bijbelteksten,
en ook op geestelijken. Zij handelden namelijk niet volgens Christus’ idealen. Voorbeeld
humanist: Erasmus.
Literatuur en kunst
Naast geestelijken kwamen er nu ook niet-geestelijke schrijvers, en dus ook niet-religieuze
onderwerpen: er ontstond literatuur in landstalen (naast Latijn).
Tijdens de middeleeuwen beeldden ambachtslieden alleen godsdienstige onderwerpen uit.
Deze waren vooral symbolisch; het natuurgetrouwe was toen niet zo belangrijk. Maar tijdens
de renaissance kwam er veel meer aandacht voor het natuurgetrouwe: het werk moest het
échte leven weerspiegelen. Men ging werken met perspectief, licht en schaduw,
natuurgetrouwe kleuren, verbeterde anatomie en emoties.
Let op: er was geen scherpe breuk tussen de twee mentaliteiten. Het was een geleidelijke
verspreiding. Mensen dachten niet ‘middeleeuws’ of ‘renaissancistisch’. Ze hadden interesse
in de klassieke cultuur, maar bleven in God geloven!
, Geboorte van Venus. Kenmerkend voor renaissance, waarom?
Politiek
Voorheen handelde de vorst naar ‘gods plan’. Nu werd de politiek meer in belang van de
gemeenschap/welzijn van de staat gesteld.
- Machiavellisme: politieke leer waarin het belang van de staat boven de individuele burgers
wordt gesteld, en waarin de vorst een sterke machtspolitiek moet bedrijven om het lot naar
zijn hand te zetten. Het doel heiligt alle middelen.
Hoe kon deze grote verandering in het denken over de mens en de wereld
ontstaan?
Door handel en nijverheid ontstond in Italiaanse stadstaten een rijke culturele elite die
hun rijkdom wilde tonen → zij gaven opdrachten aan kunstenaars. Zij wilden hun
kunstwerken in de oude klassieke stijl. (Ze werden namelijk letterlijk omringd door
overblijfselen uit de klassieke periode.) Gevolg: culturele bloei en vernieuwing.
Overblijfselen uit de Oudheid werden gevonden/ kwamen weer boven water.
Hernieuwde interesse. En Arabische vertalingen van de oude Grieken werden gretig
vertaald door de Italianen.
Verspreiding van nieuwe denkbeelden door de uitvinding van de boekdrukkunst. (ca.
1450)
Noord- Europa: vanaf 1500.
Humanisten kijken kritisch tegen de Latijnse Bijbelvertalingen aan, streven meer naar
persoonlijk geloof. Kritiek op gedrag geestelijken (niet volgens Christus’ idealen).
Humanisten (Erasmus bvb) vonden dat de kerk moest veranderen maar niét uiteenvallen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller roosvdgraaf. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.13. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
50843 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now