Summary
samenvatting medische ethiek, deontologie en recht - onderdeel recht
- Course
- Institution
Deze samenvatting is geschreven op basis van de lessen en powerpoints van professor Lierman
[Show more]
Seller
Follow
THKstudente
Content preview
Medisch rechtInhoudstafel
Hoofdstuk 1 : Rechtsbronnen in gezondheidszorg
1. Recht en gezondheidszorg
o Toestroom aan wetgeving
Claimcultuur in gezondheidszorg
Toename wetenschappelijke aandacht
o Samenspel vele (niet-)rechtsstatelijke actoren
2. Medisch recht in gelaagde rechtsorde
o Complexe realiteit van gelaagde rechtsorde
Bevoegdheid verdelende regels gezondheidszorg
3. Gezondheidsrechtenbescherming en gezondheidszorg
Hoofdstuk 2 : Juridisch kader beroepsuitoefening van tandartsen
1. Toegang en uitoefeningsvoorwaarden : WUG
o Toegang en uitoefeningsvoorwaarden : WUG
Wet Uitoefening Gezondheidszorgberoepen (WUG)
Wettelijke voorwaarden om gezondheidszorgberoep uitoefenen
Bijzondere beroepstitels (afzonderlijke erkenningscommissie)
Kwaliteitswet
Intrekking of schorsing visum door provinciale geneeskundige commissie
Toekomst : toezicht door nieuwe Toezichtscommissie (1/7/2022)
o Misdrijf onwettige uitoefening geneeskunde
Misdrijf onwettige uitoefening geneeskunde
Misdrijf onwettige uitoefening tandheelkunde
2. Uitoefening niet-conventionele praktijken
o Lange lijdensweg
o Eerste uitvoeringsbesluiten
o Plichten beoefenaars
3. Statuut ziekenhuisarts
o Statuut ziekenhuisarts
Hoofdstuk 3 : Rechten en plichten patiënten
1. Wet patiëntenrechten
o Definities en toepassingsgebied
o Rechten patiënt
1. Recht op kwaliteitsvolle dienstverlening
2. Recht op vrije keuze van beroepsoefenaar
3. Recht op gezondheidstoestand informatie en geïnformeerde toestemming
Recht op gezondheidstoestand informatie
Recht op geïnformeerde toestemming
4. Rechten met betrekking tot patiëntendossier
5. Recht op bescherming van persoonlijke levenssfeer en intimiteit
6. Klachtenrecht bij bevoegde ombudsfunctie
7. Medewerkingsplicht van patiënt
8. Vertegewoordigingsregeling
Vertegenwoordiging minderjarigen
Vertegenwoordiging beschermde meerderjarige
Vertegenwoordiging feitelijk onbekwame meerderjarige
Hoofdstuk 4 : Kwaliteit van gezondheidszorg
1. Diagnostische en therapeutische vrijheid
2. Recht op honorarium of forfaitaire bezoldiging
3. Recht om reclame te maken
4. Medisch beroepsgeheim
o Medisch beroepsgeheim
o Constitutieve bestanddelen van schendig van beroepsgeheim
o Gronden die schending beroepsgeheim uitsluiten
o Delen gezondheidsgegevens in gezondheidszorg
5. Continuïteit van gezondheidszorg en wachtdienst
6. Verwijzingsplicht voor alle beoefenaars van WUG-beroep
,
, 1
Samenvatting
Hoofdstuk 1 : Rechtsbronnen in gezondheidszorg
Handboek gezondheidsrecht : p 3-41
FACULATATIEF
- Recht en gezondheidszorg
o Toestroom wetgeving, rechtspraak en rechtsleer
o Samenspel rechtsstatelijke en niet-rechtsstatelijke actoren
- Medisch recht in gelaagde rechtsorde
o Bevoegdheidsverdelende regels gezondheidszorg
o Toegenomen belang EU-gezondheidsbeleid
o Grondrechtenbescherming en gezondheidszorg
Recht en gezondheidszorg
Toestroom aan wetgeving
- Verhouding recht en gezondheid : lange geschiedenis (toegang artsenberoep, epidemies, …)
- Aanvankelijk toepassing algemene regels Grondwet, Burgerlijk wetboek, Strafrecht, administratief recht
- Oorzaken toegenomen juridisering
o Wijzigende maatschappelijke opvattingen, zoals inzake abortus en euthanasie, patiëntenrechten, …
o Snelle technologische vooruitgang: medisch begeleide voortplanting, onderzoek op embryos …
o Europese doorwerking: medische experimenten, organen, hulpmiddelen, geneesmiddelen, menselijke
weefsels, …
Claimcultuur in gezondheidszorg
- Strafrechtelijke aansprakelijkheid arts
o Onopzettelijke slagen en verwondingen, schending beroepsgeheim, schuldig hulpverzuim,
schriftvervalsing, ....
- Burgerrechtelijke aansprakelijkheid arts
o Contractueel of buitencontractueel (van belang voor verjaring)
o Voorwaarden: fout, schade en causaal verband
o Bewijsmoeilijkheden en dure en tijdrovende procedure – Problemen op verzekeringsvlak
- Wet medische ongevallen van 31 maart 2010:
o Subjectief recht op integrale vergoeding ingeval van MOZA
o Geen aansprakelijkheidsimmuniteit voor artsen!
o Nieuwe advies- en vergoedingsprocedure voor Fonds (keuze)
Toename wetenschappelijke aandacht
- Ongeziene opmars doctoraatsonderzoeken aan Belgische universiteiten in gezondheidsdomein
- Toegenomen aantal en omvang vakspecifieke handboeken
o Recent Handboek Gezondheidsrecht : 2 volumes > 1600 pagina’s
o Verdubbeling omvang handboek H. Nys, Geneeskunde, recht en medisch handelen (ivm 1ste editie 1991)
- Internationale en nationale tijdschriften gezondheidsrecht
- Belang grensoverstijgende en multi- of zelfs transdisciplinaire onderzoeksgroepen en -netwerken
Samenspel vele (niet) rechtsstatelijke actoren
- Deontologische raden/ praktijkrichtlijnen en protocols
- Advies-, overleg-, controleorganen op alle bestuursniveaus
o Federaal: Raadgevend Comité Bio-ethiek, Commissie Rechten van de patiënt, Nationale paritaire
commissie geneesherenziekenhuizen, Akkoorden en overeenkomstencommissies (RIZIV), Controle en
Evaluatiecommissie (euthanasie), Commissie voor medisch en wetenschappelijk onderzoek op embryo’s
in vitro …
o Vlaams niveau: Vlaamse adviesraad Erkenning van Verzorgingsvoorzieningen (VAR), Koninklijke Vlaamse
Academie
o EU niveau: agentschappen (EMA, ECDC, …) en wetenschappelijke comités
, 2
Medisch recht in gelaagde rechtsorde
Complexe realiteit van gelaagde rechtsorde
- Bevoegdheidsverdelende regels tussen federale en deelstatelijke niveau
- Supranationale ontwikkelingen
o Doorwerking EU-recht in medisch recht
o Grondrechtenbescherming op supranationaal (EU Handvest, EVRM) en nationaal niveau (Grondwet)
- Veelheid aan rechters: van “la bouche qui prononce la loi” naar “les bouches qui prononcent le droit”
o Naast interne rechtscolleges (gewone rechter, Raad van State, Grondwettelijk Hof)
o Belangrijke invloed supranationale rechtscolleges (Hof van Justitie, EHRM)
Bevoegdheidsverdelende regels gezondheidszorg
- Persoonsgebonden bevoegdheden omvatten diverse aspecten van gezondheidsbeleid (art. 5 §1 I BWHI 1980)
o 1° Beleid betreffende zorgenverstrekking in en buiten verplegingsinrichtingen (+reeks uitzonderingen)
o 2° Geestelijke gezondheidszorg in verplegingsinrichtingen buiten ziekenhuizen
o 3° Oudereninstellingen
o 4° Geïsoleerde diensten voor behandeling en revalidatie
o 5° Long term care revalidatie
o 6° Eerstelijnsgezondheidszorg en ondersteuning gezondheidszorgberoepen van eerste lijn
o 7° Gezondheidszorgberoepen (met uitzonderingen)
o 8° Gezondheidsopvoeding, activiteiten, diensten en initiatieven inzake preventieve gezondheidszorg
- 6de staatshervorming – meer Vlaamse bevoegdheden
o Meer homogene bevoegdheden voor ouderenzorg, geestelijke en eerstelijnsgezondheidszorg
o Grotere inspraak ziekenhuisbeleid: erkenningsnormen
<-> organieke wetgeving: basiskenmerken = Ziekenhuiswet?!
<-> programmatie (mogelijkheid van bilaterale overeenkomsten)
<-> impact op federale budgetten (uitz.: bilateraal akkoord)
<-> financiering van ziekenhuizen (met uitzonderingen)
o Erkenning gezondheidszorgberoepen o.b.v. federale voorwaarden & subquota
gezondheidszorgberoepen
o Belang samenwerkingsakkoorden
- Federale bevoegdheden gezondheidszorg
o Crisisbeleid (acute pandemie)
o Interpersoonlijke solidariteit (voogdij RIZIV)
o Dringende geneeskundige hulpverlening
o Organieke regelgeving en programmatie
o Financiering ziekenhuizen (uitz.: A1, A3 van BFM en regels m.b.t. vastleggen en verrekening BFM)
o Uitoefening van de geneeskunde
o Grondwettelijk Hof/ afdeling wetgeving RvS wachten complexe taak
- Invloed EU-recht op gezondheidszorg (28 lidstaten)
o Primaire wetgeving: Verdrag betreffende de EU (VEU), Werkingsverdrag (VWEU), EU-Handvest
o Secundaire wetgeving: verordeningen, richtlijnen, besluiten (art. 288 VWEU)
Verordening: algemene strekking, verbindend in al haar onderdelen en is rechtstreeks
toepasselijk in elke lidstaat
Medische hulpmiddelenwetgeving
Klinische proeven met geneesmiddelen voor menselijk gebruik
Gegevensbescherming
Richtlijn: verbindend tav te bereiken resultaat ; lidstaten hebben bevoegdheid om vorm en
middelen te kiezen
Geneesmiddelen wetgeving
Menselijke weefsels en cellen
Wederzijdse erkenning beroepskwalificaties
Kwaliteits- en veiligheidsnormen voor menselijke organen, bestemd voor
transplantatie
Patiëntenrechten bij grensoverschrijdende zorg
Besluit: verbindend in alle onderdelen tav adressanten
o Constitutionele principes EU-recht
Voorrang EU-recht (HvJ 15/7/1964, nr. 6/64, Costa t. Enel)
Directe werking (HvJ 5/2/1963, nr. 26/62, Van Gend & Loos)
, 3
Gezondheidsrechtenbescherming en gezondheidszorg
- Grondrechten in Belgische Grondwet
o Sociale grondrechten versus klassieke grondrechten (doe- versus afweerrechten)
o Sociaal grondrecht op bescherming gezondheid en geneeskundige bijstand (23, 3de lid, 2° Gw)
o Gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel, vrijheid van persoon, eerbiediging privé- en gezinsleven, …
=> Grondwettelijk Hof toetst formele wetgeving aan grondrechten
- Inhaalbeweging door EU: Handvest
o Ondertekend in Nice op 7 december 2000
o Verdrag van Lissabon (art. 6 VEU):
Zelfde bindende kracht als verdragen
Unie zal toetreden tot EVRM (mits unanieme goedkeuring)
Menselijke waardigheid, integriteit, rechten van kind, eerbiediging privéleven, bescherming
persoonsgegevens, …
o EU Grondrechtenbescherming niet nieuw
Trage start (eigendomsrecht)
Grondrechten maken deel uit van EU-rechtsbeginselen
=> Hof van Justitie toetst Europese wetgeving en nationale omzettingswetgeving aan mensenrechten
- Raad van Europa: EVRM en protocols
o Supranationaal karakter: klachten & toezicht door EHRM
o Recht op leven, alsook op lichamelijke en geestelijke integriteit
o Recht op privéleven (art. 8 EVRM) omvat alle aspecten van fysieke/psychische integriteit
o Recht te huwen of gezin stichten
o Grondrechten gedetineerden bij medische (dwang)behandeling (art. 3 EVRM)
- Internationale verdragen en verklaringen maar beperkte afdwingbaarheid
o Tal van internationale verdragen en verklaringen:
Raad van Europa: Verdrag inzake Mensenrechten en Biogeneeskunde (Oviedo, 4 april 1997)
Verenigde Naties: Universele Verklaring Rechten Mens (1948); BUPO- en ECOSOC- verdragen
(1966), Rechten van het kind (1989) en personen met een handicap (2006)
Unesco: menselijk genoom (1997), genetische data (2003), …
WGO: Verklaring van Alma Ata (1978) en Amsterdam (1994)
o Doorgaans enkel onrechtstreekse invloed
Uitzondering : BUPO-verdrag (directe werking)
Verordening 536/2014/EU: klinische proeven uitgevoerd overeenkomst Verklaring van
Helsinki (World Medical Association)
, 4
Hoofdstuk 2 : Juridisch kader beroepsuitoefening van tandartsen
Toegang en uitoefeningsvoorwaarden : WUG
Handboek : p 175-211 (toegang en uitoefeningvoorwaarden) ; p 213-228 (tandarts)
Toegang en uitoefeningvoorwaarden : WUG
Wet Uitoefening gezondheidszorgberoepen (WUG)
- = Gecoördineerde wet (10 mei 2015) betreffende uitoefening gezondheidszorgberoepen (WUG) (oud KB nr. 78
van 10/11/1967)
- Aanvankelijk : enkel (tand)artsen, vroedvrouwen - bevoegd om zelfstandig (deel van) geneeskunde beoefenen
- Recent uitgebreid met klinisch psychologen en -orthopedagogen
- Paramedici: geneeskundige handelingen onder verantwoordelijkheid arts, naast technische hulpprestaties (bij KB)
o Mondhygiënisten geregeld bij KB 28/03/2018
- Gaandeweg aparte regeling WUG voor verpleegkundige (1974), kinesitherapeut (1995), vroedvrouw (2006)
o Medische handelingen : onder verantwoordelijkheid arts (uitz: verworven rechten voor bestaande
beoefenaars psychotherapie - wet 10/7/2016)
o Niet-medische handelingen
- Ondersteunende beroepen in WUG: zorgkundige (2001), hulpverlener-ambulancier (2008), ondersteunende
geestelijke gezondheidszorgberoepen (2016)
Wettelijke voorwaarden om gezondheidszorgberoep uitoefenen
- Titel (diploma, opleidingstitel of erkenning) (art. 3)
- Visum van diploma (intrekking bij ongeschiktheid of als straf) (art. 25)
- Indien van toepassing: inschrijving bij beroepsorde (art. 25 WUG)
Bijzondere beroepstitels (afzonderlijke erkenningscommissies)
- Algemeen tandarts (MB 29/3/2002)
- Tandarts-specialist orthodontie (MB 28/5/2001)
- Tandarts-specialist parodontologie (MB 27/7/2001)
Kwaliteitswet
Bekwaamheid en visum : artikel 8-10 Kwaliteitswet (1/1/2022)
- Beoefenaar verstrekt enkel gezondheidszorg waarvoor nodige aantoonbare bekwaamheid en ervaring beschikt
- In portfolio nodige gegevens bijhouden (bij voorkeur elektronisch) waaruit dit blijkt
- Verwijzing naar andere ter zake bevoegde beoefenaar bij overschrijden grenzen van eigen bekwaamheid
- Vermelding doorverwijzing in patiëntendossier
- Beoefenaar mag enkel gezondheidszorg verstrekken met visum dat bekwaamheid tot uitoefening beroep
reflecteert
- Visum uitgereikt door DG Gezondheidszorg (Koning : nadere regels bepalen voor aanvragen en uitreiken visum)
Intrekking of schorsing visum door provinciale geneeskundige commissie
- Administratieve maatregel : fysieke of psychische ongeschiktheid om zonder risico uitoefening van beroep voort
te zetten (art. 119, §1, 2° b WUG)
- Bewarende maatregel: in afwachting deskundigenadvies – als arts zich onttrekt aan deskundigenadvies of bij
fysieke of psychische ongeschiktheid en vrees voor ernstige gevolgen (art. 119, §1, 2° b WUG)
- Straf : uit strafregister blijkt dat gerechtelijk verleden beoefenaar niet strookt met uitoefening beroep en blijkt dat
men veroordeeld is voor feiten voldoende relevant voor beroepsuitoefening (art. 119, §1, 2° h WUG)
- Schorsing visum bij ernstige en eensluidende aanwijzingen waaruit blijkt dat beroepsuitoefening voor zware
gevolgen voor patiënten of volksgezondheid doet vrezen (art. 119, §1, 2° i WUG)
- Bevoegdheid tot opleggen beperkende voorwaarden i.p.v. intrekking/ schorsing
Toekomst : toezicht door nieuwe Toezichtscommissie (1/7/2022)
- Federale Commissie voor toezicht op praktijkvoering in gezondheidszorg (bij DG Gezondheidszorg)
- Toezicht fysieke en psychische geschiktheid + naleving bepalingen wet en uitvoeringsbesluiten
- Door systematisch toezicht of ad hoc toezicht (n.a.v. klacht of op eigen initiatief)
- Concrete toezicht door gezondheidsinspecteurs
- Beslissing Minister na advies Toezichtscommissie (intrekking of schorsing visum of verbeterplan)
- Uitzonderlijk maatregel door directeur-generaal (onmiddellijke voorlopige schorsing)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller THKstudente. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.27. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78998 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now