Inhoud
Hoofdstuk 1: gesprek met de cliënt: de basis van adviseren.................................2
1.1 basismodel communicatie.........................................................................2
1.2 adviesvaardigheden................................................................................... 5
Hoofstuk 2: de cliënt en zijn vraag.........................................................................6
2.1 de intake als basis......................................................................................... 6
2.2 vorm van de intake....................................................................................... 7
Hoofdstuk 3: de jurist en zijn advies.......................................................................8
3.1 de intake als basis..................................................................................... 8
3.2 model van adviseren................................................................................. 8
3.3 een goed advies........................................................................................ 9
3.4 het adviesgesprek......................................................................................... 9
3.5 een derde inschakelen en verwijzen........................................................10
Hoofdstuk 4: de jurist als adviseur.......................................................................10
4.1 de persoon van de adviseur........................................................................10
4.2 stijlen van adviseren................................................................................ 11
4.3 stijlen van beïnvloeding...........................................................................11
Hoofdstuk 5: hobbels op het pad..........................................................................12
5.1 slecht nieuws........................................................................................... 12
5.2 belemmeringen bij de cliënt....................................................................12
5.3 belemmeringen bij de adviseur...............................................................13
Hoofdstuk 6: vormen van adviseren.....................................................................14
6.1 vorm van adviseren..................................................................................... 14
6.2 opbouw schriftelijk advies...........................................................................15
6.3 opbouw van de presentatie.........................................................................15
1
,Samenvatting juridische adviesvaardigheden
Bert La poutré, eerste druk, gehele boek (hoofdstuk 1 t/m 6), ISBN
978 90 01 54126 2
Hoofdstuk 1: gesprek met de cliënt: de basis van
adviseren
1.1 basismodel communicatie
Zender Boodschap Ontvanger
Communicatie zijn alle boodschappen tussen minstens 2 mensen (zender en
ontvanger). Heel simpel is dit ook wat er gebeurt als een advies plaats vindt. De
jurist geeft een boodschap, het advies, de ontvanger pakt de boodschap op.
Er kan veel sprake zijn van gestoorde communicatie bijvoorbeeld wanneer het
advies niet duidelijk is of door sterke emoties van de klant.
UITGANGSPUNTEN COMMUNICATIE
De uitgangspunten zijn bedoeld om communicatie met cliënten zo goed mogelijk
te laten verlopen. De adviseur kan met kennis storingen herkennen, oorzaken
opsporen en het gesprek ongestoord laten vervolgen.
Belangrijkste uitgangspunten bij communicatie tussen adviseurs en cliënten:
1. Het is onmogelijk niet te communiceren;
2. Communicatie bevat altijd een inhouds- en betrekkingsaspect;
3. Het karakter van de betrekkingen is afhankelijk van de interpretatie;
4. Mensen communiceren zowel analoog als digitaal;
5. Elke communicatie is ofwel symmetrisch ofwel complementair.
HET IS ONMOGELIJK NIET TE COMMUNICEREN
De cliënt vraagt meestal om hulp van de adviseur. hierdoor luistert hij ook
aandachtig wanneer het advies wordt uitgesproken. Maar ook al zou de cliënt
ongeïnteresseerd en afgeleid zijn, zou er alsnog communicatie plaats vinden. De
adviseur kan de communicatie bevorderen door zich goed bewust te zijn van de
boodschappen die hij zelf uit zendt en door te kijken naar de communicatieve
boodschappen van de cliënt. Het kan bijvoorbeeld helpen om aan het begin van
het gesprek verwachtingen uit te spreken, om ervoor te zorgen dat deze overeen
komen.
COMMUNICATIE BEVAT ALTIJD EEN INHOUDS- EN BETREKKINGSASPECT
Inhoudsaspect van communicatie: de inhoud van het advies, dit is toch waar het
voor de cliënt vaak om draait. De juridisch adviseur heeft zaken uitgezocht en
legt uit hoe het zit op basis van zijn kennis die in de praktijk en tijdens de studie
is opgedaan.
Betrekkingsaspect: hierbij gaat het om de manier waarop je de boodschap over
brengt aan de cliënt. Hierbij zijn gespreksvaardigheden in het beding:
1. Is de adviseur overtuigend?
2. Kan hij goed luisteren?
3. Kan hij duidelijk krijgen wat de cliënt precies wil?
2
, 4. Reageert de adviseur juist op signalen van cliënten?
5. Kunnen we de adviseur vertrouwen?
Tijdens het eerste gesprek wil de adviseur zoveel mogelijk informatie
verzamelen. Het betrekkingsaspect bepaald of de cliënt wel of niet het gesprek
accepteert. Enkel is zelfvertrouwen en overtuiging alleen niet genoeg, de inhoud
van het advies moet ook goed zijn. Er moet dus een afstemming zijn tussen de
inhoud en de betrekking.
Als het gesprek niet naar tevredenheid verloopt door een van de
gesprekspartners, kan er nog naar de betrekkingsaspecten gekeken worden.
Komt een adviseur bijvoorbeeld straight to the point terwijl de cliënt nog even tijd
wilde om na te denken?
Door het betrekkingsaspect voelt de cliënt zich begrepen en zal hij het advies
makkelijker accepteren. Van te voren kan de adviseur zich voorbereiden: neem ik
de rol aan van expert of luisteraar? In het eerste gesprek is het gepast om zoveel
mogelijk vragen te stellen ( duidelijkheid scheppen over probleem).
Als je merkt dat de cliënt ineens ongeïnteresseerd lijkt dan voldoe je
waarschijnlijk niet aan bepaalde verwachtingen. Het is belangrijk dat je dan
nagaat wat er bij de cliënt speelt. Als dit duidelijk is kan de adviseur bepaalde
dingen aanpassen en het gesprek alsnog voort zetten.
Als je ziet dat de cliënt ergens heel erg mee zit kun je bijvoorbeeld eerst de cliënt
even het hart laten luchten en dan pas ingaan op de inhoud.
HET KARAKTER VAN DE BETREKKINGEN IS AFHANKELIJK VAN DE INTERPRETATIE
Mensen hebben behoefte aan structuur zodat er duidelijkheid ontstaat over de
volgorde waarin communicatie plaats vindt. Op de actie (een vraag stellen) komt
een reactie (antwoord), dit leidt weer tot een volgende actie en antwoord.
Zolang beide gesprekspartners dezelfde structuur hanteren (hun communicatie
op dezelfde wijze interpreteren) verloopt een gesprek meestal goed. Als de
storing in de communicatie opgespoord en benoemd wordt, kan de communicatie
vaak weer beter verlopen.
MENSEN COMMUNICEREN ZOWEL ANALOOG ALS DIGITAAL
Digitale communicatie bestaat uit de inhoud van de gesproken tekst, ook wel
verbale communicatie genoemd. Analoge communicatie is alle communicatie
buiten de gesproken tekst (non-verbale communicatie).
Meestal ligt bij een advies de focus op de digitale communicatie. Ondanks dit
moet de adviseur zich toch bewust zijn van wat hij uitstraalt. Het is onmogelijk
om niet analoog te communiceren, maar is beperkt te beïnvloeden.
Communicatie is congruent wanneer de analoge en digitale communicatie in
balans zijn en er balans bestaat tussen het inhoud- en betrekkingsaspect.
Je kunt incongruente communicatie negeren als het zinnig is om eerst op de
inhoud in te gaan. Er kan dan aan het einde van het gesprek nagegaan worden of
de cliënt alles begrepen heeft.
Als storingen zich herhalen is het verstandig om in te grijpen en te vragen of de
cliënt alles nog wel begrijpt. Of je geeft aan dat je het idee hebt dat de cliënt
ergens anders is met zijn gedachten. Of je trekt het naar jezelf: ‘volgens mij
overlaad ik u met te veel informatie.’
3
,Analoge communicatie is veel sterker dan de inhoud van de tekst. Als je je
bijvoorbeeld ergert dan verstoort dit de inhoud wanneer je het laat merken. Vaak
is dit onbewust, maar het kan er wel toe leiden dat je ongeloofwaardig over komt.
ELKE COMMUNICATIE IS OFWEL COMPLEMENTAIR OFWEL SYMMETRISCH
Het betrekkingsniveau betreft de verhouding tussen de gesprekspartners en een
belangrijk element hiervan is de vraag hoe deze interactie plaats vindt. Er is een
onderscheid te maken tussen complementaire en symmetrische communicatie
het gaat er hierbij om wie van de gesprekspartners de loop en de verhoudingen
in het gesprek bepaald.
Complementaire relatiedefinitie: de een komt in actie, en de ander reageert
hierop op een passende manier. Vraag -> antwoord.
Symmetrische relatiedefinitie: de reactie is niet passend, althans niet zoals de
ander zou wensen. Vraag -> tegenvraag.
De relatie tussen de cliënt en een adviseur is grotendeels complementair. De
adviseur heeft namelijk kennis die de cliënt wil weten.
Er is altijd een terugkoppeling van feedback: communicatie is geen
eenrichtingsverkeer.
Zender boodschap en feedback- ontvanger.
DOELEN VAN COMMUNICATIE
De zender en ontvanger kunnen verschillende doelen hebben, wat een gesprek
kan verstoren. Er is pas sprake van evenwichtige communicatie als de doelen van
zender en ontvanger overeenkomen. Doelen van een adviseur zijn vaak
instrueren, overtuigen en motiveren. Voor de cliënt is het primaire doel meestal
kennis opdoen.
Informeren versus kennis opdoen
Meest voorkomende koppel bij juridisch adviseren: de adviseur geef informatie
m.b.t. de vragen waar de cliënt antwoord op wenst.
Instrueren en vaardigheden verwerven
Hierbij is er ook sprake van een twee-eenheid. Een instructie van de adviseur
leidt ertoe dat de cliënt weet wat hij moet doen. De adviseur is wederom de
expert.
Motiveren en een besluit nemen iets te doen of te laten
De adviseur probeert de cliënt over te halen om zijn advies op te volgen. De
cliënt wilde bijvoorbeeld weten of een medewerker wel of niet ontslagen kon
worden en de adviseur geeft aan dat dit niet kan.
Overtuigen en een mening vormen
Adviseur probeert de cliënt te overtuigen van de wenselijkheid van een bepaald
standpunt. Bijvoorbeeld: je kunt de medewerker wel ontslaan, maar het is niet
wenselijk, omdat…
Gevoelens opwekken en geraakt worden
Als de adviseur gevoelens opwekt en de cliënt wordt geraakt, dan is er sprake
van evenwicht in communicatiedoelen. Dit zal zich niet vaak voordoen.
4
, De cliënt heeft echter niet als enige doel informatie opdoen, vaak wil hij ook
weten of hij iets wel of niet moete doen, wat de volgende stappen zijn en
aangeven wat het beste is voor het bedrijf.
Om communicatie goed te laten verlopen is het van belang dat beide partijen
continue nagaan of er sprake is van storingen. Nagaan of je het goed begrepen
hebt bijvoorbeeld.
De communicatiemuur: een handvat voor het voorkomen van misverstanden, een
vijftal uitspraken die makkelijk verkeerd opgevat kunnen worden.
1.2 adviesvaardigheden
Juridisch advies is voornamelijk mondeling, soms een schriftelijk stuk dat eraan
vooraf gaat. Hierom zijn gespreksvaardigheden van belang. Zowel in de rol van
zender als ontvanger. Als je geen goede ontvanger bent, kun je ook niet de juiste
informatie verzamelen.
1.3.1 DE ONTVANGER: MET AANDACHT LUISTEREN
Gesprekspartners wisselen regelmatig van positie. De volgende vaardigheden zijn
voor een adviseur in de ontvangrol van belang:
ACTIEF LUISTEREN
Luisteren is niet een passieve bezigheid. Je kunt namelijk niet met je gedachten
ergens anders zijn, maar moet aandachtig luisteren. Je volgt de gesprekspartner
in zijn verhaal, onderscheidt hoofd- en bijzaken en laat merken dat je het volgt en
begrijpt.
Je reageert met kleine signalen op de cliënt: knikken, ‘Hm hm’, aankijken etc.
vragen die kunnen helpen zijn:
- welke houding kan ik aannemen zodat ik comfortabel zit en de cliënt kan
zien dat ik tot zijn beschikking ben;
- druk ik d.m.v. oogcontact belangstelling uit en wanneer kan ik beter
wegkijken;
- hindert het de cliënt dat ik aantekeningen maak?
- Helpt het als ik een instemmend geluid produceer?
Doe waar je je prettig bij voelt. Als aantekeningen maken niet natuurlijk voelt,
doe dit dan niet.
Actief luisteren is niet alleen verbaal, maar ook non-verbaal. De adviseur neemt
de tijd om daadwerkelijk te luisteren naar wat er wordt verteld.
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elsedeboer1993. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.