Summary
Samenvatting Taalnormering van het Nederlands hoofdstuk 2
- Course
- Institution
Een samenvatting van alles dat ik heb gezien in dit vak.
[Show more]
Seller
Follow
Vle
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 2: normen, taalnormen en (taal)variatie2.1 Standaardtaal en norm
2.1.1 Algemeen
- In elke levende taal is er variatie maar er zijn grenzen aan die variatie en die grenzen worden
vastgelegd in taalnormen.
- Norm: een toestand die voor een categorie van personen of zaken de gewone is en waarnaar
zij zich kunnen of moeten richten.
- Wat normaal is (realiteit), wat normaal zou moeten zijn (ideale realiteit)
- Normen zijn nodig bij sociale interactie en variatie, ze bepalen hoe je je in een bepaalde
situatie en gemeenschap moet gedragen of handelen.
- Normen zijn vaak de tussenschakels tussen concreet gedrag aan de ene kant en waarden
(bv. privacy, gezondheid, vrije meningsuiting) aan de andere kant.
2.1.2 Verschil tussen een norm, gewoonte en een voorschrift
- Norm: ““De toestand die voor een categorie van personen of zaken de gewone is of
waarnaar zij zich kunnen of moeten richten.” (Van Dale)
o Wat normaal is (realiteit).
o Wat normaal zou moeten zijn (ideale realiteit).
- Gewoonte: net als bij een norm is er een verwachting van regelmatigheid, maar een
gewoonte verdwijnt wanneer van de regelmatigheid wordt afgeweken en een norm niet.
- Voorschrift: net als bij een norm kan een voorschrift aanleiding geven tot kritiek, correctie en
sanctie, maar een norm geldt voor iedereen (ook de uitvaardiger van de norm) en een
voorschrift geldt enkel voor de ontvanger van het voorschrift (en niet de uitvaardiger). Bij
een norm komt de dwang van binnenuit en is die wederkerig. Bij een voorschrift is er sprake
van externe, niet-wederkerige dwang.
-
2.1.3 Soorten normen
- Dwingende sociale normen: wetten en morele normen, juridische bestraffing
vb. “Gij zult niet doden.”
- Zwakke sociale normen: geen juridische bestraffing mogelijk, maar wel andere bestraffing,
correctie, terechtwijzing, hierbij behoren ook taalnormen.
Vb. voor in een rij staan, voor op een perron wachten…
- Technische normen: bepalen hoe een product of proces eruit moet zien.
vb. grootte A4-blad
, 2.1.4 Sociale normen
- Normen bieden houvast, we weten hoe we ons moeten gedragen en wat we kunnen
verwachten van anderen. Het zorgt ervoor dat we gedragingen van anderen herkennen en
interpreteren, anders zou het wat chaotisch worden.
- Zelf volgen we ook de normen omdat het een leidraad vormt bij het eigen handelen.
- Normen zijn in wezen dus conservatief. Mensen willen zich vasthouden aan normen omdat
ze zekerheid verschaffen. Als iemand zich anders gedraagt dan de norm dan schept dit
onzekerheid, men kan dat als bedriegend ervaren, geïrriteerd raken of in het slechtste geval
leidt het tot oriëntatieverlies omdat je niet meer weet waar je aan toe bent.
- Daardoor krijgen wijzelf verwachtingen over wat anderen verwachten
(Erwartenserwartungen)
- Door ons te gedragen volgens de normen, tonen we dat we de normen belangrijk vinden en
ze respecteren, daardoor blijven ze bestaan.
- Sommigen hebben er een affectieve band mee omdat ze ons volledige sociale verkeer
regelen. Dit kan ervoor zorgen dat er emotionele reacties komen wanneer iemand onze
norm niet naleeft. Het schenden van een norm kan opgevat worden als een persoonlijke
belediging aangezien we het kunnen ervaren als deel van onszelf.
- Wanneer iemand een norm niet naleeft kan die dus bestraft worden.
o Dit kan op verschillende manieren gebeuren. Kritiek, correctie, sanctie. Van deze
aanmerkingen van anderen kunnen we eigenlijk zeggen dat het sociale controle is.
o Door die bestraffing worden normen in stand gehouden.
o Bij verontschuldiging toont de persoon aan dat hij de norm toch respecteert.
- Sociale normen zijn context- en groepsgebonden: ze variëren per situatie en groep, doordat
ze variëren bepalen ze dus de groepsidentiteit mee.
- Ze zijn veranderlijk (meestal traag), ze zijn dus conservatief.
- Er zijn drie houdingen t.o.v. sociale normen:
o Cognitief: je kent ze en accepteert ze, maar je handelt er niet naar.
o Conatief: je hebt ze geïnternaliseerd (= deel van je identiteit) en je handelt ernaar.
o Affectief: je hebt er een emotionele band mee.
- Die drie houdingen zijn (implicationeel) met elkaar verbonden:
o Je kunt enkel een conatieve houding hebben als je ook een cognitieve houding hebt.
o Je kunt enkel een affectieve houding hebben als je ook een conatieve en cognitieve
houding hebt.
2.1.5 Ontstaan van sociale normen
- Normen ontstaan door nieuwe situaties waar een nieuwe norm voor nodig is of
veranderingen in de manier van omgaan met elkaar.
- Ook kunnen ze veranderen of ontstaan wanneer voldoende mensen vinden dat er een norm
ontbreekt of dat de norm die al bestaat geen doel heeft.
- Ze komen niet plots tot stand, het is een moeizaam proces met verschillende stadia. Deze zal
bv niet zomaar worden overgenomen en aanvaard. Met andere woorden de normbepaler
kan niet zomaar de norm uitvaardigen, die zal dan niet zomaar worden overgenomen door
de rest van de groep, de normsubjecten.
- Normen moeten gedurende een lange tijd verdedigd en verspreid worden om algemeen
aanvaard te worden, ook is het noodzakelijk dat er officiële vertegenwoordigers de norm
volgen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Vle. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.47. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now