RA-2 Samenvatting
RA-2 Samenvatting 1
Pneumonie 2
Q-koorts 9
Farmacotherapie bij luchtweginfecties: penicilline 11
Patiënt acute hoestklachten 12
Endocarditis 14
Kinkhoest 22
Exanthemateuze kinderziekten 23
Vaccinaties 31
Centrale selectie van T en B cellen 38
Neonatale en congenitale infectieziekten 39
Besmettingsbronnen, transmissie, infectie preventie 52
Urineweginfecties 60
SOI 68
KNO anatomie en aandoeningen 84
Antibiotica 97
,Donna van Eijden 2019-2020
Pneumonie
Anatomie long: Tot de onderste luchtwegen behoren alle
onderdelen van de luchtwegen en longen onder de
stembanden (trachea, bronchi en bronchioli). De trachea
vertakt zich in hoofdbronchi, die zich vervolgens vertakken
in longkwabbronchi en segment- bronchi. Bij verdere
vertakking verliezen de bronchi hun kraakbeenringen
(bronchioli) en ze eindigen, nadat ook de spierlaag is
verdwenen, in de longblaasjes (alveoli). Het slijmvlies van
de luchtwegen bevat trilhaarcellen en slijmbekercellen. De
alveoli daarentegen bestaan uit een enkele laag
epitheelcellen zonder trilharen, met daartussen en daarop
de voor de afweer essentiële alveolaire macrofagen. Door
een dunne tussenlaag (interstitium) worden de alveoli
gescheiden van het endotheel van de longcapillairen.
Onder normale omstandigheden zijn de onderste luchtwegen vrij van micro-
organismen. Deze situatie wordt gehandhaafd door de continue activiteit van de trilharen,
die zorgen voor eliminatie van de partikels. Deze worden, gevangen in slijm (mucus), met
hoge snelheid (1–2 cm/minuut) naar de farynx getransporteerd. De meeste partikels groter
dan 5–10 μm worden zo verwijderd; kleinere deeltjes kunnen de bronchi passeren en in de
alveoli doordringen. Dit geldt ook voor druppelkernen (aerosolen), een vorm waarin
sommige luchtwegpathogenen in de alveoli terechtkomen. De deeltjes die toch in de
alveoli terechtkomen, worden door de macrofagen gefagocyteerd en verwijderd. Alveolaire
macrofagen verwerken en presenteren ook gedeelten van pathogenen op hun
oppervlakte, wat leidt tot lymfocytenstimulatie en cytokinesecretie. Ontstaat er toch een
ontsteking, dan vindt vanuit de bloedbaan toestroom plaats van granulocyten en
lymfocyten om pathogenen te verwijderen. Daarnaast bevatten de luchtwegen nog een
aantal beschermende eiwitten ( bronectine, surfactant (1-antitrypsine) en antistoffen van
de klasse van secretoir IgA) die de gastheer beschermen tegen kolonisatie.
Ziekteverwekkers kunnen op een aantal manieren de luchtwegen bereiken.
- De meeste pathogenen, inclusief pneumokokken, behoren tot de orofaryngeale ora en
bereiken de long via (micro) aspiratie. Ieder gezond individu aspireert in zijn slaap. Bij
bijvoorbeeld neurologische aandoeningen treedt dit vaker op en ook op andere
momenten. Opname in een ziekenhuis, alcoholisme, behandeling met antibiotica,
ondervoeding, ouderdom, beademing en voedingssonde(n) leiden bij patiënten
bovendien tot kolonisatie van de farynx met gramnegatieve bacteriën, die in de alveoli
gemakkelijk aanleiding geven tot infecties.
fi fl
, Donna van Eijden 2019-2020
- Bepaalde pathogenen komen via aerosolen in de luchtwegen terecht en kunnen dan
aanleiding geven tot een infectie (Mycobacterium tuberculosis, Legionella pneumophila,
in uenzavirus).
- Invasie van de bovenste luchtwegen en intercellulaire verspreiding naar de onderste
luchtwegen (respiratoir syncytieel virus (RSV), para-in uenzavirus).
- In uenza, virusinfectie, kan ook aanleiding geven tot bronchitis en soms zelfs tot
pneumonie. Vooral bij ouderen kan er na in uenza een (super) infectie optreden met
bacteriën die aanleiding geeft tot pneumonie.
- De long wordt doorstroomd met grote hoeveelheden bloed en een gemakkelijk aan
endotheel hechtende bacterie als Staphylococcus aureus kan, in zeldzame gevallen, op
deze manier naar de longen worden versleept (hematogeen). (IV drug users)
De ziektebeelden van de onderste luchtwegen kunnen worden onderverdeeld in vijf
syndromen:
1. acute bronchitis;
2. kinkhoest;
3. acute bronchiolitis;
4. acute exacerbatie van chronische bronchitis;
5. longontsteking (pneumonie).
Bronchiolitis: Bronchiolitis is een ontsteking van de kleinere en terminale luchtwegen.
Het is een aandoening die vooral bij kleine kinderen tot ongeveer 2 jaar voorkomt. De
incidentie is het grootst in het eerste levensjaar en neemt daarna snel af. De oorzaak van
de jaarlijks in de wintermaanden voorkomende epidemie van bronchiolitis is meestal het
respiratoir syncytieel virus (RSV). Andere verwekkers van bronchiolitis zijn humaan
metapneumovirus (hMPV), para-in uenzavirus, in uenzavirus en adenovirus.
Pneumonie
fl fl fl flfl
, Donna van Eijden 2019-2020
Het aantal patiënten met een pneumonie in de Nederlandse huisartsenpraktijk is 7,5 per
1.000 patiënten per jaar: 125.000 gevallen per jaar. Het merendeel van deze groep wordt
thuis behandeld, maar 35.000 worden in het ziekenhuis opgenomen. Pneumonieën
kunnen verschillend worden ingedeeld: naar verwekker (bacterie, virus), naar aan-/
afwezigheid van een onderliggende aandoening (primaire pneumonie: geen bijkomende
aandoening; secundaire pneumonie: wel een aandoening) en naar de plaats van acquisitie
(thuis: community-acquired; ziekenhuis/verpleeghuis: nosocomiaal).
Risicogroepen:
• Leeftijd: jong en oud
• Alcoholisme
• Roken —> COPD
• Astma
• Immunosuppressie en immunocompromised (asplenie)
• Institutionalisatie
• Dementie
CAP: Pneumokokken
De S. pneumoniae behoren tot de Streptococeae, zijn gram positief
en liggen in duplo. De pneumokok is een belangrijke veroorzaker van
CAP. Het organisme groeit het best op bloedbevattende media.
Pneumokokken hebben diverse antigene structuren. Het kapsel-
antigeen is hiervan het belangrijkst. Aangezien het kapsel het micro-
organisme beschermt tegen fagocytose, is het een virulentiefactor.
Andere virulentiefactoren van de pneumokok zijn een hemolysine
(pneumolysine), dat op de plaat zorgt voor de karakteristieke
alfahemolyse, en neuraminidase: een enzym dat suikerstructuren afbreekt en
waarschijnlijk verantwoordelijk is voor de verspreiding over cellen. Andere factoren zijn
oppervlakteproteïne A en een IgA-protease.
Een pneumokokken-infectie kan in Nederland met penicilline worden behandeld.
Bij ernstig zieke patiënten gebeurt dit intraveneus met penicilline G, thuis vaak met
amoxicilline. Helaas is er wereldwijd (in 2001, 1 % in Nederland) een toename van
pneumokokken met een verminderde gevoeligheid voor penicilline, en zelfs van echte
penicillineresistente pneumokokken. Bij resistentie kunnen luchtweginfecties nog wel met
(hogere doses) penicilline worden behandeld, bij meningitis echter niet. De bij
luchtweginfecties gebruikte macroliden en azaliden (azitromycine) zijn ook
werkzaam tegen pneumokokken. Helaas is ongeveer 10 % van de pneumokokken in
Nederland ongevoelig voor deze middelen. Een voordeel is dat deze middelen, in
tegenstelling tot penicilline, wel werkzaam zijn tegen andere verwekkers van
luchtweginfecties, zoals H. in uenzae, M. pneumoniae en L. pneumophila. Tien procent
fl
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller donnavaneijden. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.27. You're not tied to anything after your purchase.