Summary
Samenvatting Klinische Neuropsychologie
- Course
- Institution
Omvat alle theorie: slides + notities
[Show more]
1 review
By: fattema1 • 6 months ago
Seller
Follow
luna_bastaens
Reviews received
Content preview
Klinische neuropsychologie – HOCHOC 1 – historische inleiding en situering
Situering
o Neuropsychologie: discipline die de relatie tussen hersenen en gedrag bestudeert
o Wikipedia: “Neuropsychologie is de psychologie die zich bezighoudt met de functies van het
brein en de relatie daarvan met gedrag”. (onderzoek bij laesiepatiënten, mensen en dieren)
Dubbele relatie want bv. letsel zorgt dat er bepaald gedrag te veel of te weinig is maar ook
omgekeerde is waar want stellen van gedrag of net niet zorgt ervoor dat bepaalde dingen in de
hersenen gebeuren à beroep op de plasticiteit van onze hersenen, onze hersenen zijn beïnvloedbaar.
Bij eenzame ouderen zorgt het hebben van contact voor betere associatiebanen dus we zien dat
gedragingen een invloed hebben op ons brein.
Neuropsychologie:
1. als wetenschapsgebied die een oplossing tracht te vinden voor theoretische vraagstukken (bv.
lokalisatievraagstuk) à onderdeel van de (cognitieve) neurowetenschappen
2. als klinische toepassing die tracht om het cognitief functioneren op een systematische manier te
onderzoeken en te beschrijven (<testinstrumentarium) à zelfstandige discipline
vroeger: neurologen en psychiaters
nu: KLINISCH NEUROPSYCHOLOGEN : iemand die zich in de gezondheidszorg bezighoudt met
diagnostiek en therapie met cognitieve problemen.
Goede neuropsycholoog: sterk op zowel theoretisch vlak als op praktisch toegepast vlak
Kennis en inzicht in cognitieve functies en ziektebeelden = noodzakelijk
(Stereotiep (incorrect!) beeld: neuropsycholoog is een diagnosticus die enkel “testjes” afneemt)
Klinisch neuropsycholoog: erkend beroep?
Op 16.02.2011 verscheen het KB dat bepaalt dat vanaf 1 april neurologen, psychiaters en geriaters
een RIZIV-nomencla-tuur-nummer (ter waarde van K90) kunnen gebruiken voor een
'Neuropsychologisch onderzoek met evaluatie van de cogni-tieve functies bij een patiënt met
vermoeden van beginnende dementie'. De technische uitvoering van dat onderzoek mag worden
toevertrouwd aan een gekwalificeerd helper met speciale kennis in de neuropsychologie die
samenwerkt als gekwalificeerde helper.
“De verstrekking 477573 behelst het uitvoeren van een gevalideerd en omstandig (minimum duurtijd
van 45 minuten) neuropsychologisch onderzoek van de belangrijkste cognitieve functies welke in een
dementieel syndroom (volgens DSM-IV) zijn aangetast: het geheugen, de taalvaardigheid, de
visuospatiale vaardigheden en de aandachts-en uitvoeringsfuncties.”
Situering
o Cognitieve functies en stoornissen:
- visuele waarneming (vb. prosopagnosie)
1
,- ruimtelijke cognitie (vb. neglect)
- geheugen (vb. amnestische stoornis)
- taal (vb. afasie)
- aandacht en executieve functies (vb. dysexecutief syndroom)
- emotie en sociale cognitie (vb. problemen met theory of mind)
- actie en motoriek (vb. apraxie)
o Ziektebeelden
- Multiple Sclerose (MS)
- Cerebro Vasculair Accident (CVA)
- Traumatisch hersenletsel (TBI)
- Schizofrenie
- Epilepsie
- Ontwikkelingsstoornissen (ADHD, ASS, …)
- Dementie
Historische inleiding – Oudheid
o Craniotomie: openen van de schedel
o Geen teksten over deze ingrepen enkel het materiaal en de teruggevonden schedels
De tumi (linkse) die hier afgebeeld staat moet zeer effectief
geweest zijn; want er zijn hersenschedels gevonden met
verschillende gaten die elk op een nader tijdstip zijn
aangebracht; dus de mensen overleefden het!
raar gedrag à bezeten door slechte Goden à schedelboringen
Historische inleiding – (Oude) Egypte
Eerste studies van de hersenen
o 3000 à 2500 v Ch: Ebers papyrus (zie foto
hieronder voor deze ‘papierrollen’/medische
casussen)
o priester Imhotep (pionier in het begrijpen van hoe
de hersenen werken)
o Edwin Smith Surgical Papyrus (vertaald in 1930!)
o geen magische, maar wetenschappelijke kijk op
geneeskunde
o 48 medische casussen (incontinentie,
hoofdtraumata, …) werden uitvoerig beschreven
(eerste keer dat het woord “brain” werd gebruikt)
o Voorbeeld uit de tekst “bij palpatie van de hersenen kan de patiënt schudden” → epilepsie
o hersenletsels hebben effect op meerdere delen van het lichaam (ogen, ledematen,…)
o effecten van letsels aan het ruggemerg (incontinentie)
o MAAR: Egyptenaren: het hart is “the seat of the soul”
2
,Historische inleiding - Arabische wereld
- Tussen Tigris en Eufraat: geneeskunde = wettelijk beschermd beroep (grote beschavingen in Assyrië
en babylon)
- Maar: geen beschikbare info; kleiplaten zijn verdwenen
Historische inleiding - Grieken en Romeinen
Onderscheidden 3 zielen:
1. om te overleven via voedselopname (cfr. planten)
2. om te kunnen interageren met de omgeving (cfr. dieren)
3. om een onderscheid te kunnen maken tussen goed en kwaad = hogere ordeziel (cfr. mensen)
hogere ordeziel = sturend mechanisme
Volgens Plato en Hippocrates zit deze 3de ziel in de hersenen
<-> en dus niet in het hart volgens o.a. Aristoteles
Historische inleiding – Grieken
Debat: Where is the seat of the soul?
o Aristoteles: cardiocentric view: hart is het belangrijkste (hersenen: koelsysteem) hart als plaats
van de ziel volgens hem
o Hippocrates: cephalocentric view: het brein controleert alle waarnemingen en bewegingen
(controlaterale spasmen) sturingsmechanisme in de hersenen maar waar dan in de hersenen?
Aristoteles:
o persoonlijkheid en karakter is belangrijk (individuele verschillen)
o fysiognomie: de vorm van iemands gelaat (lichaam) is een reflectie van iemands karakter (cfr.
gezellige dikkerd) bepaalde PH-kenmerken afleiden uit iemand’s gelaat bv. aan een mooi iemand
gaan we automatisch positieve kenmerken aan associeren.
Gebruikt door de dominee Lavatar Johann: vooral gelezen door dominees voor wie mensenkennis
belangrijk is (later Gall geïnspireerd)
Hippocrates:
Algemeen geneeskundig principe:
Het menselijk lichaam bestaat uit 4 soorten lichaamssappen: slijm, bloed, gele en zwarte gal
Fysieke en mentale toestand (persoonlijkheid/temperament) en ziekteverschijnselen werden
verklaard door het gehalte aan de verschillende sappen
Een onbalans zou kunnen verholpen worden door een dieet wanneer de vier lichaamssappen niet
in balans zijn
Voorbeeld:
o teveel aan slijm (flegma): kalm temperament apathisch
o teveel aan bloed (sanguine): optimistisch, gepassioneerd temperament
o teveel aan gele gal (cholerisch): prikkelbaar, opvliegend temperament
3
, o teveel aan zwarte gal (melancholie): melancholisch, depressief temperament
Historische inleiding - Grieken en Romeinen
Rome: Galen of Pergamon (Claudius Galenus): anatomische studies van hersenzenuwen (gladiatoren
en dieren): het brein is het reservoir van pneuma (vocht = animal spirits). Pneuma zit in de ventrikels
(holtes in ons brein) en gaat door zenuwen (buizen) van de hersenen naar de spieren
o zijn werk = bijbel (tot in de Renaissance) werd aanzien als bijbel in die tijd tot aan de
Renaissance gingen ze kritisch nadenken
o de 4 lichaamssappen (van Hippocrates) worden verbonden met de natuurelementen →
lichaam is een samenspel van:
o water (flegma, slijm)
o lucht (sanguine, bloed)
o vuur (cholerische, gele gal)
o aarde (melancholische, zwarte gal)
Historische inleiding - Celtheorie (ventriculaire lokalisatie hypothese)
waar bevind de ziel zich dan in de hersenen?
Filosofen onderzochten de anatomische structuur van de hersenen:
o er zijn holtes (cfr. cellen, de huidige hersenventrikels) waarin de ziel/geest zit
o de geest heeft verschillende functies ondergebracht in de faculteiten denken en oordelen
(imaginatie, fantasie, aandacht, geheugen)
o Eerste cel: sensus communis: info komt binnen vanuit verschillende zintuigen +
integratie
o Tweede cel: het beeld of de inkomende info wordt geïnterpreteerd
o Derde cel: memoria: het beeld wordt opgeslagen
GRONDSLAG van de COGNITIEVE PSYCHOLOGIE waarneming vooral in de eerste cel, de cognitieve
functie geheugen komt in de drie cellen naar voren.
De drie verschillende cellen schematisch
voorgesteld
Belangrijke kenmerken:
o het gaat om een algemeen systeem van informatieverwerking (geen aparte functies)
hersenen werken als één geheel samen à moeten we de hersenen dan zien als lokalisatie of
werken hersenen nu als één geheel samen dus lokalisatie vs. holisme
o het gaat om een opvatting over de geest die voor iedereen geldt (geen individuele verschillen)
Historische inleiding - Renaissance
Renaissance:
zelf weer kritisch en zelfstandig denken en observeren ideeën van Claudius Galenus kritisch gaan
bekijken
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller luna_bastaens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.69. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now