Class notes
Uitgebreide (college) aantekeningen
- Course
- Institution
- Book
In dit document staan alle colleges volledig en uitgebreid uitgewerkt wat voor een overzichtelijk geheel zorgt
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
More summaries for
-
Inzage O&P: tentamenvragen + antwoorden en behaalde scores per vraag
-
College aantekeningen O&P
-
Summary Articles Sensemaking in Organizations (SIO)
Seller
Follow
roosvanderplas
Content preview
Organisatietheorie aantekeningenWerkgroepen, hoorcolleges en eventueel eigen aanvullingen.
Tentamen: donderdag 23 december 2021, 9:00-12:00 – locatie: online.
Herkansing, tentamen: vrijdag 27 januari 2022, 13:00-16:00 – locatie: online.
1. Organisaties als rationale systemen I Weber (bureaucratie), Taylor (scientific
management), Braverman (kritiek Taylor),
Lipsky (street-level bureaucracy)
2. Organisaties als sociale systemen I Homans (Hawthorne-experimenten),
Bramel & Friend (Kritiek op Hawthorne),
McGregor (Theory X & Y), Graham
(Kaizening)
3. Organisaties als rationele systemen II Burns & Stalker (contigentiebenadering),
Mintzberg (configuraties)
4. Organisaties als open systemen Pfeffer & Salancik (resource-dependency),
Dimaggio & Powell (isomorfisme), Carrol &
Hannan (organisatie-ecologie)
5. Organisaties en coördinatie Williamson (transactiekostenbenadering),
Perrow (markten en hiërarchieën), Powell
(netwerkorganisaties)
6. Organisaties als sociale systemen II Dalton (conflicten staf vs lijn), Jackall
(hiërarchie in organisaties), Michels
(oligarchisering), Kanter (mannen en
vrouwen in organisaties)
7. Organisaties als rationele systemen II Allison (rationaliteit en besluitvorming),
rationele besluitvorming en nudging
Week 1
Hoorcollege 1
Organisaties als rationele systemen I: de ‘klassieken’
Met Weber maakten we al kennis in de cursus Openbaar Bestuur en
Bestuurswetenschap, waar we vooral ingingen op zijn beschouwingen over
bureaucratie. Hier besteden we met name aandacht aan het verband tussen
bureaucratisering en rationalisering, namelijk de manier waarop de rationalisering
zich manifesteert op het niveau van organisaties: de opkomst en dominantie van de
bureaucratie.
Taylor was, anders dan Weber, een ‘man van de praktijk’, die zich echter ten doel
had gesteld een ‘wetenschappelijke manier van organiseren’ te ontwikkelen. De
‘Tayloristische’ organisatie stond en staat voor een efficiënte hiërarchische
organisatie met een maximale arbeidsverdeling.
1
,De ideeën van zowel Weber als Taylor zijn tot op de dag van vandaag invloedrijk op
de manier waarop organisaties zijn ingericht, zowel in de publieke als in de private
sector. Hun ideeën zijn echter niet onomstreden en zijn vanuit verschillende hoeken
bekritiseerd.
Braverman gaf een normatieve kritiek op het Taylorisme, dat hij als louter voordelig
voor het management en kapitaal beschouwde en als een manier om
arbeidskrachten uit te buiten.
Lipsky’s kritiek op Webers bureaucratiebeginsel was niet zozeer normatief maar
meer van praktische aard. Volgens Lipsky was de bureaucratische inrichting van
organisaties onrealistisch gezien de grote beleidsvrijheid die ambtenaren genieten.
− Organisaties al rationele systemen.
− Organisaties als sociale systemen.
− Organisaties als open systemen.
• ‘Goedaardige visie (Benign visie).
• Kritische visie.
Wat zijn organisaties?
1. Bewust opgerichte groep met een bepaald doel of doelen.
2. ‘Overleeft’ in de regel de individuele leden van de organisaties.
3. In meer of mindere mate geformaliseerd in regels en hiërarchie.
Verklarende vraag: hoe kan de organisatiestructuur verklaard worden aan de hand
van (a.) de aard van de werkzaamheden of (b.) de kenmerken van de omgeving?
Prescriptieve vraag: hoe kan een organisatie zo effectief mogelijk worden ingericht?
Rol van theorie:
• Lens door middel waarvan je kunt voor- of beschrijven of verklaren.
• Hetzelfde verschijnsel vanuit verschillende perspectieven verklaard,
bijvoorbeeld de opkomst van de bureaucratie.
Volgens Weber kwam de opkomst van de bureaucratie doordat de bureaucratie de
meest rationele vorm van organisatie-inrichting was.
Volgens DiMaggio en Powell is de opkomst van de bureaucratie een gevolg van
interne ‘modegevoeligheid’ van ambtenaren.
Weber – bureaucratie:
• Bureaucratie als organisatievorm:
− Centralisatie en formalisering.
− ‘Sine tra et studio’.
− Onzekerheidsreductie.
− Ideaaltype.
− Autoriteit berust op rationeel-legaal gezag.
• Vormen van gezag:
− Traditioneel → gezag omdat het nou eenmaal zo was (koning).
− Charismatisch → op basis van persoonlijkheidskenmerken.
− Rationeel-legaal → positie is vastgelegd in de wet.
2
, Rationeel-legale autoriteit:
1. De wijze waarop het werk moet worden uitgevoerd is vastgelegd in vaste, min
of meer uitputtende regels.
2. Binnen hun werkverband zijn ambtenaren alleen onderworpen aan het gezag
van de organisatie leiding.
3. Ambtenaren werken in een hiërarchische organisatiestructuur.
4. Ambtenaren worden geworven op basis van hun competenties en er is sprake
van vrije selectie.
5. De uitvoering van het werk berust op schriftelijke stukken.
Bureaucratie en democratie:
• Enerzijds past de bureaucratie bij de democratie → gelijkheid voor de wet en
gelijke behandeling, toepassing van regels, rekrutering van ambtenaren op
basis van deskundigheid.
• Anderzijds kan de bureaucratie op gespannen voet staan met de democratie
→ usurpatie door niet gekozen maar benoemde deskundige ambtenaren
(vierde macht-problematiek).
Lipsky → street-level bureaucratie:
• Kritiek op het rationele perspectief van Weber.
• Beleid is wat ambtenaren doen, niet hoe het op papier staat.
• Centraal staat de street-level bureaucrat → die staat in direct contact met
burgers en heeft aanzienlijke mate van discretie.
Werkcondities van de street-level bureaucrats:
• Onwillige en onvrijwillige cliënten.
• Vage, ambigue en conflicterende doelen.
• Tekorten aan hulpbronnen.
‘Coping’ mechanismen:
• Hulpbronnen rantsoeneren op basis van:
− Creaming → beste eruit halen.
− Vooroordelen.
− Morele oordelen.
• Cliënten controleren:
− Ongelijke machtsrelatie versterken.
− Cliënten isoleren.
− Rechten als gunsten presenteren.
Fredrick Winslow Taylor → prescriptief Scientific Management:
• Rationalisering.
• De arbeidskracht volgens Taylor:
− Is liever lui dan moe en uitsluitend te motiveren door beloningen en straffen
→ extrinsieke motivatie.
− Werkt samen met zijn collega’s om zo min mogelijk werk te verrichten →
soldiering.
− Weet veel meer over het productieproces dan zijn baas → principaal-agent
probleem.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller roosvanderplas. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.61. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now