Samenvatting Sociologie, een inleiding, ISBN: 9789043027892 Sociologie I
4 views 0 purchase
Course
Sociologie I
Institution
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Book
Sociologie, een inleiding
Dit is een samenvatting van het vak Sociologie I gegeven door Bram spruyt en Christophe Vanroelen, proffen op de VUB. De samenvatting bevat alle lessen, powerpoints en het boek. Ook de hoofdstukken die zelf moest studeren dus hoofdstuk 2,7,10. Ik heb hem zelf gemaakt in 2021 en behaalde er een 14 m...
Sociologie I
Deel 1: De sociologie ontdekken
HT1.De sociologische verzuchting
1.1 Wat is sociologie?
● waarom definitie?
→ recente sociale wetenschap
→ vrij onbekend
● probleem definitie vastleggen
→ oppervlakkig, onvolledig, onbegrijpelijk
→ helpen niet om te begrijpen voor mensen die niet vertrouwd zijn
→ vb: Sociologie is de wetenschap van de enigszins stabiele structuren en processen van sociale aard’ (Van Doorn
& Lammers)
→ vb: ‘Sociologie is een vorm van sociaal onderzoek dat verschillende vormen aanneemt’
→ def. is vastleggen, geen discussie nadat men het begrijpt
→ moeilijk sociologie als discipline te definiëren
→ grondleggers, auteurs ook al moeite mee
● Max weber
→ bekende Duitse socioloog
→ ‘Wetenschappelijke manier om het sociale handelen te begrijpen, met de bedoeling op die manier tot een
causale verklaring van de verloop en de effecten van dat handelen te komen.’
→ Twee kanttekeningen bij die def:
1. taak sociologie= psy, antropologie, politicologie
→ niet onlogisch: soc.wet. nu terug meer naar elkaar toegroeien
→ niet exact hetzelfde maar grote gelijkenis
→ bestuderen dezelfde verschijnselen, soortgelijke opvattingen, theorieën, grondleggers, auteurs
2. sociologische verklaring=causaal
→ verklaren: oorzaak-gevolg
→ niet alle sociologen eens
→ Korte, elegante, algemene definitie maar niet iedereen accepteert deze
● sociologische les in die moeilijkheid def te vormen
→ def verschijnsel vast te leggen
→ moeilijker verschijnsel begrijpen
→ sociologie = levendig, vernieuwend
→ leren kennen zonder vooroordelen
● diep verdeelde wetenschap
→ sociologen maar over 1 ding eens: moeilijk definiëren
→ dus op zoek gaan naar de belangrijkste les (=inzicht samenleving)
1.2. Wat de sociologie ons leert
● sociologische les: ‘Alles is contingent, maar daarom nog niet arbitrair’
→ contingent= alles in de samenleving had anders kunnen zijn/ zich anders ontwikkelt in de loop geschiedenis
❖ vb: wijze van verliefd worden, wat we mooi vinden, gedragen, wonen, verplaatsen
→ niet-arbitrair= niet toevallig/anders kunnen zijn maar wel goede redenen waarom het wel zo is geworden
❖ vb: huwelijk Murdock files (Monogamie 20%, Polygamie 80%: polygynie 79,3% en polyandrie 0,3%)
1
, → huwelijk = vanzelfsprekend maar toch nog gevarieerd over cultuur (=contingent)
→ in variatie wel patronen (afhankelijk van economie of erfrecht) =niet-arbitrair
● verspreiding contingentie
→ door sociologie + antropologie (alles vanzelfsprekend ook anders kunnen)
→ via informatie te verzamelen, instrumenten geven om zichzelf en samenleving te kijken
→ ontrustende boodschap, veel onrust opwekt, implicaties omdat
❖ besef wetten en reglementen gemaakt door mensen ipv God en natuur
❖ gevolg: waarom respecteren?
● Howard Becker
→ afwijkend gedrag door samenleving geproduceerd (door besef contingentie)
→ normen en regels om crimineel gedrag te beoordelen van sociale oorsprong
→ vb: wet op verkrachting
→ veel kritiek: onderwerpen van normen en waarden
→ sociologie hier dubbele taak:
1. afwijkend gedrag verklaren
2. verklaren waarom dat gedrag soms afwijkend is en in andere samenlevingen niet
1.3.Contingent maar niet arbitrair
● Rousseau
→ eerste die hierover meer nagedacht heeft
→ vaststelling: regels nodig om samenleven
❖ maar hoe mensen regels respecteren als besef dat zelf makers ervan zijn (=besef contingente)
❖ niet enkel via repressie (=zwakke vorm van machtsuitoefening)
❖ burger religie oprichten: religie enige instelling in gesch die mensen weten,... oplegde zonder
tegenwerking
→ civiele religie
❖ mensen aanzetten wetten/praktijken als belangrijk beschouwen
❖ zelf ook nu al dicht bij burger religie
→ eindtermen: opvoeden tot burgerzin
→ instellingen: scholen
⇛mensen op spontane manier bepaalde beperkingen respecteren zonder te veel repressie
→ herkenbaar in dictaturen: repressie maar ook heldencultus
❖ mensen leider graag zien dan meer plooien voor zijn wensen
● nieuwe vraag: Waarom is contingente niet arbitrair?
→ toch vaste patronen in die variatie
→ vb: samenlevingen met grote ongelijkheid → grote gevangenisbevolking
→ rode draad sociologie: ondanks contingent toch werkt de samenleving
→ geen pasklaar antwoord
→ 3 voorbeelden met die vraag centraal
1.3.1. Verlichting en Tegen-Verlichting
● vroege sociologie om beiden met elkaar te verzoenen
● Verlichting
→ denkstroming in 17e eeuw-Franse revolutie
→ Rousseau, Deckard
→ mensbeeld
2
, ❖ geseculariseerd
❖ religie verwerpen als ordehandhavers (overbodig, hinderlijk)
❖ mensen lot in eigen handen
❖ Rede= werkelijke natuur van de mensen (analyseren, observeren)
❖ via wetenschap Rede grotere plaats in samenleving
❖ zo vooruitgang en geluk bekomen
● Tegen verlichting
→ dezelfde periode
→ mensbeeld
❖ positieve verwerpen
❖ mensen gedreven door passie =slecht
❖ mensen niet vrij laten = tyrannie en slecht
❖ mensen nood aan extern gezag
❖ handelen naar eigen belangen
❖ limieten opleggen
❖ godsdienst en gezag nodig om samenleving op orde te krijgen
⇒ Discussie: Mogen we dat besef van het contingente verspreiden?
● Verlichting: ja, zo samenleving maakbaar en vooruitgang mogelijk
● Tegen-verlichting: nood aan beperkingen anders driften op hol en mensen nooit spontaan aan beperkingen
houden
1.3.2. August Comte
● biografie
→ bedacht term ‘sociologie’
→ eerst sociale fysica (overtuigd natuurwetenschap)
❖ doel: wetenschap creëren die alle positieve kennis bij elkaar bracht
→ verlichting
→bezighouden met beantwoordbare vragen obv observaties, analyse, onderzoek
● theorien en gedachtegang
→alle samenlevingen door dezelfde stadia
1. theologisch: mensen samenleving verklaren via externe kracht
2. metafysica: verklaringen via abstracte begrippen (ziel enz)
3. wetenschappelijke: verschijnselen verklaren door andere verschijnselen (logica van de rede)
→ maatschappelijke orde bekomen
→ repressie niet werken
→ religies de rol niet meer vervullen (te weinig ruimte voor Rede + minder positieve zaken focussen)
→ hoe samenlevingen lot in eigen handen zonder machtsmisbruik
→ gedrag observeren: 2 krachten in keuzes en handelen (vb: sportkeuze)
1. Rede= verstand (tools om beter naar zichzelf te kijken via wetenschap)
2. Emotie= passies (gestuurd door religies)
→ passies halen het op rede
● Religie van de Mensheid
→ oplossing
→ capaciteit om richten op doelen stond centraal
→ ‘L'amour pour principe et l'ordre pour base; le progrès pour but
3
, → feestdagen, heiligen, kalender
→ zot verklaard
→ zijn vragen wel ernstig (Hoe samenleving in eigen handen nemen zonder machtsmisbruik)
1.3.3. Debat tussen Habermas en Luhmann (filosofische vertalingen debat)
● Jürgen Habermas
→ verlichting toejuichen
→ besef contingentie is belangrijk
→ wetenschap
→ bewust van beperkingen die de rede soms opgelegd
❖ wat en waarom moeten mensen iets doen
❖ geen doel kunnen kiezen
❖ vb ministers
→ oplossen?
❖ nood aan kennis die toelaten dat mensen op een redelijke wijzes doelen kiezen
❖ mensen samenbrengen om te discussiëren over maatschappelijke problemen met wetenschappelijke
argumenten
→ open communicatie met enkel redelijke arg zullen redelijke/eerlijke mensen het eens worden
→ ook vandaag populair: deliberatieve vormen van democratie
● Niklas Luhmann
→ geloofd niet in open communicatie
→ zelf redelijke mensen zullen blijven discussiëren
→ volgens hem leren leven met onverstandige keuzes (arbitrair)
→ manieren om mee om te gaan
❖ meerderheidsregels: verkiezingen ‘kiezer heeft gelijk’ maar onzin: zo uit debat geraken
❖ rechtspositivisme: wet procedure doorlopen dus verdient ons respect (bij neer leggen)
⇛ 3 voorbeelden illustreren:
1. worstelen met besef van contingent
2. tonen sociologie onderzoekt manier waarop dat hedendaagse samenlevingen sociale orde mogelijk maakt in
samenleving die ze zelf maken
3. Debat Luhmann-Habermas filosofische vertaling van dat debat (vragen kunnen ook concreter)
1.4. Sociale orde
● vragen
→ hoe in contingente wereld toch gemeenschappelijke regels, waarden en wetten?
→ hoe omgaan met verschillen?
● sociale orde = verwijzing naar de mogelijkheid tot nageleefde regels te komen
→ vb: verkeersregels
→ niet behoud bestaande rechtsregels (samenleving constant in beweging)
→ niet enkel beperkingen maar ook nieuwe mogelijkheden (vb: verkeersregels v.t.)
→ beetje vrijheid geven maar veel voor terug
● hoe sociale orde zien/begrijpen
→ afstand nemen logische dingen, diepere vragen stellen
→ vanzelfsprekende problematiseren
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kianaooms. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.27. You're not tied to anything after your purchase.
