Class notes
gastcollege Politicologie André Alen: staatshervorming.
- Course
- Institution
Het gastcollege gegeven in het vak politicologie van de 1ste bachelor Rechten aan Ugent.
[Show more]
1 review
By: lunadesimpelaere • 2 year ago
Seller
Follow
Rechten2003
Reviews received
Content preview
GASTCOLLEGE POLITICOLOGIE ANDRÉALEN: STAATSHERVORMING
DE EVOLUTIE VAN EEN UNITAIRE NAAR EEN FEDERALE STAAT
1. 1831: een gedecentraliseerde eenheidsstaat
- De Belgische Grondwet 7 februari 1831 product van Franstalige burgerij. De
Belgische revolutionairen grepen terug naar theorieën van de Franse revolutie.
- Belgische staat tot stand gekomen als Franstalige staat.
- Gelijkheidswetten van 1898: hier werd Nederlands en Frans op voet van gelijkheid
geplaats op vlak van bekendmaking van wetten.
- 1893 verruiming stemrecht: elke Vlaamse man heeft evenveel stemrecht als Franse
man.
2. 1970: de Vlaamse eisen (vier taalgebieden én drie gemeenschappen)
- 4 taalgebieden (dia 8) en 3 gemeenschappen (dia 9).
3. 1970: de Franstalige eisen (drie gewesten én waarborgen ter bescherming van hun numerieke
minderheid)
- Regeringsverklaring Spaak kwamen 2 bezorgdheden tot uiting: (1) economische
achteruitgang van Wallonië (2) Franstalige minderheid moet beschermd worden in
federale instellingen.
- (dia 10)
4. Vergelijking van deze waarborgen in de “grendelgrondwet” met een “confederale”
besluitvorming-Begrip “confederalisme”
- Bijzondere meerderheidswetten waar 2 voudige meerderheid vereist is.
(Nederlandse en Franstalige taalgroep die samen een 2/3 de meerderheid moeten
geven.
- Wetgeving die geen bijzondere meerderheidswetten zijn alarmebelprocedure in
Grondwet = 3/4de van de leden van een taalgroep in de Kamer of Senaat kunnen een
motie lanceren dat bepalingen schadelijk zijn voor de taalgemeenschappen
wetgevingsprocedure wordt geschorst. Dit wordt niet vaak toegepast.
- Federale ministerraad waar evenveel Nederlandstalige als Franstalige ministers zijn.
confederatie = statenbond: verschillende soevereine staten, die bij verdrag overeenkomen om
bepaalde aangelegenheden gezamenlijk te regelen zonder dat de confederale organen zeggenschap
hebben tegenover de burgers van die staten. Hier zijn niet veel voorbeelden van en ook vaak uiteen
gevallen. Sommige zijn uitgegroeid tot een federatie bv. Amerika.
5. 1993: België is een “federale Staat” (artikel 1 van de Grondwet)
- Kunnen de gemeenschappen en gewesten vergeleken worden met deelstaten in
andere federale staten? Ja, 3 wetten van federalisme: (1) autonomie en dit is hier
het geval, (2) participatie (3) samenwerking, ook dit hebben we meer dan genoeg.
, - 1970: 1e staatshervorming, 1980: 2 e staatshervorming, 1988: 3e staatshervorming,
1993: 4e staatshervorming en voornaamste, 2001: 5 e staatshervorming zonder
grondwetsherziening, 2014: 6e staatshervorming naar aanleiding van Brussel-Halle-
Vilvoorde.
DE ATYPISCHE AARD VAN HET BELGISCHE FEDERALISME
1. Een bipolair of tweeledig federalisme
- Nederlandstaligen en Franstaligen komt voor in federale instellingen en ook pariteit
in hogere rechtscolleges.
- Ook politieke partijen helemaal gesplits intern mechanisme van
compromisvorming verloren gegaan.
- Ook splitsing in de massamedia wie kijkt hier naar de RTBF? Wie leest Franstalige
kranten?
- Is tweeledigheid dan een gevaar? Ja, niet veel landen die geslaagd zijn met een
tweeledig federalisme.
2. Een centrifugaal of middelpuntvliedend federalisme
- Centripetaal of middelpuntzoekend is de normele wijze.
- Bij ons heeft men bepaalde bevoegdheden op limitatieve wijze moeten toekennen
aan de gemeenschappen en de gewesten = centrifugaal federalisme.
- Gemeenschappen en gewesten blijven meer en meer bevoegdheden vragen.
2 grote handicaps.
DE COMPLEXITEIT VAN HET BELGISCHE FEDERALISME
1. De gemeenschappen en de gewesten vallen niet samen
2. Een asymmetrische bevoegdheidsuitoefening: een tweeledig gemeenschapmodel versus een
drieledig gewestmodel
- 2-ledigheid beklemtonen: Vlaamse en Franse gemeenschappen kunnen niet enkel
hun eigen bevoegdheden uitoefenen maar ook die van het Waalse gexest onder de
voorxaarde van een bijzondere meerderheidswet zorgde voor een zogezegde
fusie van Vlaamse gemeenschap en gewest.
- Wallonië kiest voor een 3-ledig model: Franse gemeenschap kan bevoegdheid
overdragen aan gewestelijke instellingen voor zover er een 3-voudig akkoord is.
- Duitstalige gemeenschap kan in akkoord met Waals gewest bevoegdheden van het
Waals gewest in het Duitstalig gebied uit te oefenen.
3. De Brusselse instellingen: een institutioneel kluwen
4. De bevoegdheidsverdeling tussen de federale overheid, de gemeenschappen en de gewesten
- Art 4, 5, 6 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der
instellingen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Rechten2003. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.51. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78998 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now