De politie kan in Nederland niet alle gepleegde misdaden registreren, omdat er dus onder andere niet altijd aangifte wordt gedaan. In dit essay wordt de aangifte- en meldingsbereidheid onderzocht. Inzicht in aangifte is van belang omdat verschillen in aangiftebereidheid leiden tot een incompleet be...
1. Inleiding
Het beheersen van criminaliteit is een van de belangrijkste plichten van de overheid. Van
belang is dan ook dat misdrijven onder de aandacht van het strafrechtelijk systeem komen. De
beslissing van het slachtoffer om aangifte te doen bij de politie is hierbij cruciaal. Slachtoffers
zijn alleen niet altijd bereid om misdaad te melden of aangifte te doen. Van 2009 tot 2019 is
de door de politie en Koninklijke Marechaussee geregistreerde criminaliteit met 35 procent
afgenomen. Dat blijkt uit het Criminaliteit en Rechtshandhaving rapport uit 2019 van het
WODC, het Centraal Bureau voor de Statistiek (hierna: CBS) en de Raad voor de
Rechtspraak. Het feit dat de geregistreerde criminaliteit afneemt hoeft niet te betekenen dat er
daadwerkelijk minder misdaad is. Er zijn immers veel factoren die van invloed zijn op
dergelijke misdaadcijfers, denk aan dark numbers, lage aangiftebereidheid, lage pakkans etc.1
2. Opbouw
De politie kan in Nederland niet alle gepleegde misdaden registreren, omdat er dus onder
andere niet altijd aangifte wordt gedaan. In dit essay wordt de aangifte- en
meldingsbereidheid onderzocht. Inzicht in aangifte is van belang omdat verschillen in
aangiftebereidheid leiden tot een incompleet beeld van de werkelijkheid.2 De
onderzoeksvraag luidt als volgt: In hoeverre beïnvloedt de aangifte- en meldingsbereidheid de
betrouwbaarheid van de geregistreerde criminaliteit?
Allereerst wordt de methode die wordt gebruikt in dit onderzoek uitgelegd. Vervolgens wordt
ingegaan op het gedrag van slachtoffers bij de keuze om al dan niet aangifte te doen. Hierna
komt de bespreking van de aangifte- en meldingsbereidheid (in 2019) aan bod. In paragraaf 6
en 7 worden respectievelijk de redenen en factoren besproken die een rol spelen bij het afzien
van aangifte. In paragraaf 8 wordt uiteengezet wat het probleem is van niet-melden van
misdaad. Ten slotte volgt de formulering op de antwoordstelling.
3. Methodologie en definities
Om iets te kunnen zeggen over de betrouwbaarheid van criminaliteitscijfers, is vooral
relevante wetenschappelijke literatuur bestudeerd. Als zoekmachines zijn vooral Google
Scholar, Navigator en Researchgate gebruikt. Zoekwoorden als ‘betrouwbaarheid
criminaliteitscijfers’, ‘determinanten aangiftebereidheid’ en ‘aangiftegedrag’ zijn behulpzaam
geweest in het literatuuronderzoek.
1
Bulten, Sancties 2017/1, p. 3.
2
Goudriaan, Wittebrood & Nieuwbeerta, Tijdschrift voor Veiligheid en Veiligheidszorg 2005, p. 28.
, In dit essay is ook gekeken naar politiestatistieken. Dit zijn de door de politie geregistreerde
misdrijven, geraadpleegd van het CBS. De cijfers over melding en aangifte zijn gebaseerd op
de Veiligheidsmonitor 2019. Het doel was aanvankelijk om onder andere de aangifte- en
meldingsbereidheid per delict te bekijken en op basis daarvan een conclusie te trekken. Deze
data zijn echter niet gevonden voor 2019.
Bij geregistreerde misdrijven gaat het om misdrijven, door de politie vastgelegd in een
proces-verbaal van aangifte of in een ambtshalve opgemaakt proces-verbaal.3
Met de betrouwbaarheid wordt gedoeld op voldoende volledigheid en juistheid bij het
registratieproces van de criminaliteitscijfers.
4. Aangiftegedrag
Slachtoffers van criminaliteit kunnen verschillende doelen nastreven nadat ze een gebeurtenis
als crimineel delict hebben ervaren. Zo willen ze hun stress en ongenoegen verminderen, hun
kwetsbaarheid voor toekomstig slachtofferschap verkleinen en proberen ze de (materiële)
situatie te herstellen tot die voorafgaand aan het delict. Om deze doelen te bereiken, hebben
slachtoffers grofweg vier keuzes. Ze kunnen allereerst besluiten niets te doen, als het delict
bijvoorbeeld niet zo ernstig was. Een tweede mogelijkheid is proberen – zonder de dader te
benaderen – de ontvreemde goederen terug te krijgen en/of een schadevergoeding ontvangen.
Ten derde kunnen slachtoffers zonder hulp van buitenaf een oplossing zoeken, bijvoorbeeld
het nemen van extra veiligheidsmaatregelen. Ten slotte kunnen de slachtoffers aangifte doen
bij de politie. Hierbij hopen ze dat de politie de ontvreemde goederen kan achterhalen, een
schadevergoeding kan regelen en/of de dader kan opsporen en deze kan laten vervolgen.4
5. Aangifte- en meldingsbereidheid in cijfers
Veel burgers zijn zich niet altijd bewust van het onderscheid tussen aangifte en melding. Bij
een melding zou alleen informatie worden doorgegeven aan de politie, terwijl het bij een
aangifte zou gaan om een verzoek tot vervolging.5 Een melding kan uiteindelijk uitmonden in
een aangifte met het doel van strafvervolging, maar dit hoeft niet noodzakelijkerwijs te
gebeuren.6 Van alle door burgers in Nederland ondervonden delicten werd 32% in 2019 door
of namens de slachtoffers bij de politie gemeld. In 2012 was dit nog 38%. In 23% van de 32%
3
Kamerstukken II 2020/21, 35 830 VI, nr. 7, p. 13.
4
Goudriaan, Wittebrood & Nieuwbeerta, Mens en Maatschappij 2004, p. 290.
5
Salet, Kremers & Terpstra, PROCES 2020.
6
Scheurs, Tijdschrift voor Veiligheid 2020, p. 9.
1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maryanahambarsumian. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.09. You're not tied to anything after your purchase.
