Uitgangspunten/beginselen
Uitoefening van openbaar gezag waarmee eenzijdig de rechtspositie van burgers/bedrijven
wordt vastgesteld (ingrijpende bevoegdheden, mogelijkheid om vrijheden te beperken)
- Democratie
o Vormgeving overheidsgezag via democratisch proces (op alle niveaus)
- Legaliteitsvereiste
o Wettelijke grondslag (herleidbaar tot wet in formele zin)
o Begrenzing bevoegdheid
- Specialiteitsvereiste
o Bevoegdheid dient een speciaal (concreet geformuleerd) doel
- Rechtszekerheid
o Duidelijkheid, eenduidigheid en berekenbaarheid
o Beleidsvrijheid en flexibiliteit
- Machtenscheiding en rechterlijke controle
o Checks and balances
o Onafhankelijke (bestuurs-)rechtspraak
Hiërarchie en gelede normstelling
- Gelede normstelling:
o Burgers/bedrijven hebben vaak te maken met normstelling op meerdere niveaus
tegelijk
o Verticale en horizontale gelede normstelling
o Voorbeeld: het bouwen van een huis (een bouwwerk)
Mogelijk vergunningplichten o.g.v. art 2.1 lid 1 sub a Wabo (maar zie ook
Bor en Awb)
Art. 2.10 Wabo bepaalt dat bouwplan moet voldoen aan o.a.
bestemmingsplan (Wro, Bro), en Bouwbesluit en bouwverordening (Ww)
- Verticale hiërarchie:
o Internationaal/EU-recht
o Grondwet
o Wet in formele zin
o Koninklijk besluit (amvb)
o Ministeriële regeling
o Provinciale verordening
o Gemeentelijke/waterschapsverordening
o Beschikking (bv. vergunningsvoorschriften)
Algemeen bestuursrecht en bijzondere delen
- Algemeen bestuursrecht (Awb)
- Bijzondere delen (voorbeelden):
o Ambtenarenrecht
o Belastingrecht
o Economisch/financieel bestuursrecht
o Omgevingsrecht
o Openbare orderecht
o Socialezekerheidsrecht
o Vreemdelingenrecht
- Relatie algemeen/bijzonder
o Algemeen: dwingend, regelend, aanvullend of facultatief
o Bijzonder gaat voor algemeen (op horizontal niveau)
De algemene wet bestuursrecht
- Art. 107 lid 2 Gw: ‘De wet stelt algemene regels van bestuursrecht vast.’
, - Inwerkingtreding op 1 januari 1994 (volgende ‘tranches’ in 1998 en 2009); voorheen
een sterk versnipperde verzameling bestuursrechtelijke wetten
- Doel: eenheid, systematisering en vereenvoudiging van inhoudelijke en procedurele
bestuursrechtelijke normen
- Structuur: trechtering van ‘algemeen naar bijzonder’ (clusters)
Drie kernbegrippen
- Van wezenlijk belang voor de toepassing en begrip van het bestuursrecht in de volle
breedte
- Bepalend voor de vraag:
o Welke normen van toepassing zijn op welk type overheidsgedragingen, en
o Voor wie tegen welke gedragingen bestuursrechtelijke rechtsbescherming open
staat
o Bevoegdheid bestuursrechter en ontvankelijkheid eiser
- Bestuursorgaan (art. 1:1 Awb)
- Belanghebbende (art. 1:2 Awb)
- Besluit (art. 1:3 Awb)
Besluiten (art. 1:3 Awb)
- “Een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan, inhoudende en publiekrechtelijke
rechtshandeling”
- Onderscheidt zich van pirvaatrechtelijke rechtshandelingen en feitelijke handelingen
- Onderscheid: besluiten van algemene strekking (bas) en beschikkingen
- Regels van hst. 3 en 4 Awb (deels) van toepassing (art. 3:1 Awb)
- Beroep tegen besluiten bij de bestuursrechter (art. 8:1 Awb, maar óók art. 8:2 t/m 8:5
+ bijlage Awb!) ‘appellabele besluiten’ (beperkte) bevoegdheid bestuursrechter
burgerlijke rechter = restrechter
Bestuursorgaan (art. 1:1 Awb)
- Alleen bestuursorganen kunnen ‘besluiten’ nemen (zie besluitbegrip)
- A- en B-organen (openbaar gezag, wettelijke taken en bevoegdheden; legaliteitseis)
- Wettelijke uitzonderingen (art. 1:1 lid 2 Awb) dus géén besluiten
- Uitzondering in jurisprudentie: géén wettelijke taken, toch bestuursorgaan
o Financieel vereiste (‘in overwegende mate…’, 2/3)
o Inhoudelijk vereiste (‘in beslissende mate…’)
o ABRvS 17 September 2014, Stichting bevordering kwaliteit leefomgeving
Schiphol
- Verklaring: toch ‘besluiten’ (beschikkingen), dus bestuursrechtelijke normen van
toepassing en bestuursrechtelijke rechtsbescherming
Belanghebbende (art. 8:1 Awb)
- Van wezenlijk belang voor toegang tot de bestuursrechter (ontvankelijkheid) alleen
belanghebbende kan beroep instellen tegen besluiten
- Belanghebbende ALS = “Degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit betrokken
is”
- Normadressaat en derdebelanghebbenden (‘OPERA’)
- Algemene en collectieve belangenbehartiging (art. 1:2 lid 3 Awb)
- Nadere invulling in jurisprudentie:
o ‘Gevolgen van enige betekenis’ (ABRvS 23 augustus 2017, Mestbasin en ABRvS
20 juni 2018, Minicamping Heksenketel)
o Streng vs soepel (ABRvS 1 oktober 2008, Stg. Openbare Ruimte en ABRvS 26
januari 2011, Belangenvereniging Indische buurt)
o Eens belanghebbend, altijd belanghebbend? (ABRvS 19 december 2014, MOB)
o Concurrent belanghebbende? (ABRvS 20 juni 2018, Minicamping Heksenketel)
o Afgeleid belang (CRvB 5 maart 2019, Intrekking Pgb)
KENNISCLIP – BELANGHEBBENDE
Belanghebbende
, - Definitie art. 1:2 Awb: degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken
OPERA:
- Objectief: ‘niet louter in de subjectieve belevingswereld’
o Objectief belang blijft uit de feiten
o Woon- en werkomgeving
o Geld
- Persoonlijk:
o Voldoende onderscheid van de amorfe massa
o Adressant: degene die bovenaan besluit staat
o Gevolgen van enige betekenis
o Concurrent (zelfde marktsegment en zelfde verspreidingsgebied)
o Anders: ‘Zwarte Piet’-uitspraak ABRvS
- Eigen:
o Eigen belang heb je als het besluit primair om jou draait
o Gehandicaptenparkeerkaart
o Toevoeging (rechtsbijstand)
- Rechtstreeks
o Directe relatie tussen jou en feitelijke gevolgen
o Contractuele relatie
o Anders: fundamentele rechten
- Actueel:
o Het speelt NU
o Niet bij onzekere toekomstige gebeurtenis
Derde en eerste lid
- ‘Mede’ rechtspersonen kunnen ook binnenkomen via het eerste lid
Collectieve belangen
- Vereniging komt op voor belangen van haar leden
- Bundeling van belangen
- Soepele rechtspraak: we gaan ervan uit tenzij tegendeel blijkt
Algemene belangen
- Stichting of vereniging komt op voor natuur, ecologie, samenleving etc.
- Dus ‘concurrent’ van het bestuursorgaan dat ook altijd algemeen belang behartigt
- Strenge rechtspraak zowel bij doelen als bij werkzaamheden (is het geen
‘procedeerclub’)
KENNISCLIP – BESTUURSORGAAN
Bestuursorgaan
- Art. 1:1 Awb:
o Lid 1: onder bestuursorgaan wordt verstaan:
A: orgaan van rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld, of
B: een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed
- A-organen: rechtspersonen krachtens publiekrecht ingesteld, dus bij wet
o Art. 2:1 BW: staat, provincie, gemeente, waterschap
o Andere wetten (bijv. Wet suwi)
o LET OP: orgaan en lichaam!!
- B-organen: enig openbaar gezag bekleed
o Specifieke overheidstaak, vaak te herkennen aan ‘eenzijdigheid’: hij bepaalt wat
jouw rechten en plichten zijn
o Bij wet opgedragen taak: APK-keuring, auto’s keuren (WVW)
o Zonder wettelijke basis (bij uitzondering): gefinancierd en ‘spelregels’ bepalen:
stichting doet wat op overheid lijkt, maar is meer overheid dan privaat
- Uitzonderingen art. 1:1 lid 2 Awb: wetgever wil niet dat het onder valt
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ploondeul. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.01. You're not tied to anything after your purchase.