Samenvatting van het 9de hoofdstuk van Economie Integraal vwo 5
Intertemporele ruil: gezinnen
- jong geleerd, oud gedaan
- Sparen en lenen
- kopen of huren?
- De oudedagsvoorziening
9.1 jong geleerd, oud gedaan
Door middel van sparen en lenen kun je koopkracht ‘ruilen over tijd’.
Als je spaart, stel je consumptie uit.
Als je leent, haal je toekomstig inkomen naar het heden.
In de praktijk is het heel gewoon dat huishoudens tegelijkertijd zowel sparen als lenen.
● Financiële levenscyclus
De financiële levenscyclus is het verloop van sparen en lenen over de periode van iemands
leven en ziet er gemiddeld ongeveer zo uit.
In de kindertijd neemt het spaartegoed aanvankelijk toe, dit komt door voornamelijk door
giften van (groot)ouders. Op latere leeftijd krijgt iemand een bijbaantje, maar er is ook een
grotere drang om te consumeren, het saldo neemt dus af. Als iemand met een loopbaan
begint heeft diegene meestal een schuld. Dit komt door de studieschuld, maar ook door een
gezin, de aankoop van een huis, etc. Vaak wordt het laagste saldo bereikt rond het 40e
levensjaar. Door aflossingen van schulden neemt de totale schuld af, het saldo wordt minder
negatief. Vervolgens gaan de kinderen de deur uit, hier heeft het gemiddelde huishouden
een spaartegoed. Na de pensioengerechtigde leeftijd zullen de spaartegoeden weer
afnemen, omdat pensioenen lager zijn dan het voorheen verdiende inkomen. Het saldo dat
na het overlijden overblijft, is de erfenis.
● Stroom en voorraadgrootheden
Een voorraadgrootheid is een hoeveelheid die je kunt meten op een bepaald tijdstip. Een
stroomgrootheid is een hoeveelheid die je meet per tijdseenheid.
Door: Ilse keuning Blz 1
, ● Human capital
Het woord ‘kapitaal’ kan meerdere betekenissen hebben:
➢ Fysieke kapitaalgoederen → goederen waarmee je andere goederen of diensten kunt
maken (oa. gebouwen, machines, computers, vrachtwagens)
➢ Geldkapitaal → een geldbedrag in eigendom (spaarrekening/ belegging)
➢ Sociaal kapitaal → mate waarin mensen participeren in de samenleving, in formele
en informele netwerken
➢ Human capital → bekwaamheid die het resultaat zijn van onderwijs, opvoeding,
training en ervaring
De investering
Tot en met het voortgezet onderwijs is de investering in human capital goed te overzien. Als
je daarna bijvoorbeeld een studie op een universiteit wilt volgen, komen hier wel bepaalde
kosten bij kijken. Hierdoor kunnen studieschulden ontstaan door leningen.
De opbrengst
Scholing draagt niet alleen bij aan je persoonlijke ontwikkeling, maar betekent vaak ook een
hoger toekomstig inkomen.
Positieve externe effecten van het onderwijs
Het volgen van onderwijs is een investering in jezelf, maar komt ook de hele samenleving
ten goede. Onderwijs heeft positieve externe effecten vooral door het toenemende
kennisniveau in de samenleving.
9.2 Sparen en lenen
● Rente of interest: enkelvoudig en samengesteld
De rente of interest (r) wordt meestal uitgedrukt in een percentage per jaar.
r = 5% betekent in berekening 0,05 (deel van 1)
Enkelvoudige interest is rente over 1 periode
Samengestelde interest is rente over meerdere periodes (rente over rente)
● Nominale en reële rente
Nominale rente is de rente die met de geldgever overeen is gekomen.
Reële rente is de nominale rente gecorrigeerd voor de verandering in het gemiddeld
prijspeil. De formule daarvan is als volgt:
𝑖𝑛𝑑𝑒𝑥 𝑛𝑜𝑚𝑖𝑛𝑎𝑙𝑒 𝑟𝑒𝑛𝑡𝑒
𝑖𝑛𝑑𝑒𝑥 𝑟𝑒ë𝑙𝑒 𝑟𝑒𝑛𝑡𝑒 = 𝑖𝑛𝑑𝑒𝑥 𝑔𝑒𝑚𝑖𝑑𝑑𝑒𝑙𝑑𝑒 𝑝𝑟𝑖𝑗𝑠𝑝𝑒𝑖𝑙 · 100
● Waarom bestaat er rente?
Rente bestaat voornamelijk om 2 redenen:
➢ Beloning voor uitgestelde consumptie.
➢ Beloning voor het dragen van risico, in het geval je geld niet terugkrijgt.
● De rente bestaat niet
Er is niet een rente. Want de rente is van meerdere factoren afhankelijk.
➢ Rente op een termijndeposito is hoger dan op een spaarrekening
➢ Rente van hypotheek is hoger dan spaarrente
➢ Rente van persoonlijke lening is hoger dan rente hypotheek
Een belangrijke maatstaf voor rente is de rente op tienjarige staatsobligaties.
Door: Ilse keuning Blz 2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ilsekeuning. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.55. You're not tied to anything after your purchase.
