Maatschappijwetenschappen
Politieke veranderingen in het bindingsvraagstuk
7.2 Analyse: macht en politieke instituties
Macht: Het vermogen om hulpbronnen in te zetten om bepaalde doelstellingen te bereiken en de
handelingsmogelijkheden van anderen te beperken of te vergroten.
Verschillende soorten hulp- of machtsbronnen:
- Affectieve machtsbronnen: invloed op basis van gevoel of emoties (persoonlijk)
- Cognitieve machtsbronnen: invloed op basis van kennis (experts)
- Economische machtsbronnen: Invloed op basis van geld of het bezit van schaarste goederen (grote
bedrijven)
- Politieke machtsbronnen: Invloed van de overheid of politieke machtsdragers
Formele macht: macht die is vastgelegd in regels of wetten
Informele macht: macht die niet officieel is vastgelegd
Mensen hebben macht dankzij:
- Bijzondere kwaliteiten
- Veelheid aan kennis
- Hoort volgens traditie
- Charismatische (aansprekende, populaire) uitstraling
Institutie: regel, norm over hoe mensen zich moeten gedragen in een samenleving. Verwijzen vaak
naar waarden.
Instelling: organisatie die ervoor zorgt dat mensen zich aan die regels houden.
Je kan een brief sturen naar een instelling (school, 2 e kamer), maar niet naar een institutie (onderwijs,
politiek).
Politieke institutie: Complex van mis of meer geformaliseerde regels die het gedrag van mensen en hun
onderlinge relaties rond politieke machtsuitoefening en politieke besluitvorming reguleren (voorspelbaar
maken)
Overheid (hoogste gezag in een land) = politieke institutie
Binnen de politieke institutie ‘doen we het nu eenmaal zo’. Breed geaccepteerde regels.
Ons gedrag wordt voorspelbaar omdat we weten welke regels er zijn.
Sociale institutie: gaat over dagelijks leven (taal, onderwijs, huwelijk)
7.3 Paradigma’s over macht
Functionalisme paradigma Samenleving is als een lichaam, alles heeft een eigen functie
- Macht (manifest: duidelijk, latent: verborgen) speelt een rol in de relatie tussen actoren. Het zit in de
structuur van de samenleving dat macht een rol speelt.
- Macht is functioneel en zorgt voor consensus, orde.
- FP beschouwd het als een gegeven dat mensen elkaar beïnvloeden. Macht is een aanwezig
verschijnsel in samenlevingen.
Tria’s Politica, Charles Montesqieu: schading der machten; wetgevende, uitvoerende en rechterlijke
macht.
- De strijd tussen machthebbers en mindermachtigen staat centraal. Dit leidt tot verschil in bezit.
- “welke actoren trekken aan de touwtjes?”
- Marx verklaart het verschil in macht door de strijd tussen de bezittende klasse (bourgeoisie) en de
bezitloze klasse (proletariaat). (klassenstrijd)
- Charles Wright Mills: Samenleving wordt niet geregeerd door de burgers, maar door een kleine top
elite van politici, economen en militairen. Deze vergroten of beperken de handelingsmogelijkheden
van anderen. (complottheorieën lange Frans)
Sociaalconstructivisme-paradigma Onderzoekt denken en handelen van mensen. Hoe waarderen ze
machtsverhoudingen?
- De betekenis die mensen geven aan macht en machtsverhoudingen.
- Vinden actoren anderen machtig en respecteren ze dat? Of is er alleen macht?
- Bij individuen spelen macht en aanzien vaak duidelijk een rol. Daarbij gaat het er vaak om hoe mensen
een situatie interpreteren.
- William Thomas: een mens gaat zich gedragen naar wat je denkt dat waar is. Als je denkt dat een
ander zijn macht zal gebruiken, zal je je daarnaar gedragen. (Leerling-leraar)
- Onderzoekers kijken met een meer politicologische benadering naar de argumenten. Die argumenten
worden vaak gebaseerd op Ideologieën: Ideeën over de ideale samenleving.
Als politici overleggen zijn ze zich bewust van hun gesprekspartner en zijn status, maar tegelijkertijd
hebben ze hun eigen idealen.
Rationele-actor-paradigma Mensen zijn rationeel-denkende wezens. Individuen wegen kosten en baten af,
streven eigenbelang na.
- Mensen strijden met elkaar om te overleven, omdat er schaarste is van bestaansvoorzieningen in
samenlevingen. Hierdoor ontstaat conflict.
- Oplossing: Leviathan; “monster” creëren dat sterker is dan wie dan ook en dat iedereen tot orde
dwingt. -> de staat.
- Thomas Hobbes: Mensen zijn rationeel en zien daarom in dat het logischer is om een deel van de
vrijheid af te staan aan de staat -> Conflicten worden gereguleerd. De staat dwingt mensen in de
samenleving om zich aan bepaalde regels te houden.
7.4 Ideologie: anarchisme, nazisme en conservatisme
Is zo’n politieke institutie wel wenselijk?
Ideologie: een samenhangend geheel van beginselen en denkbeelden, meestal uitmondend in ideeën over de
meest wenselijke maatschappelijke en politieke verhoudingen.
Stromingen: groepen mensen met éénzelfde ideologie.
Anarchisme en nazisme liggen het meest ver uit elkaar: 1 extreem links, ander extreem rechts. Beide kunnen
kiezen om geweld te gebruiken om hun idealen te bereiken i.p.v. een debat en beide zie je nog beperkt terug
bij mensen. Conservatisme is geen grote stroming in NL, maar speelt wel een grote rol in de wereld.
Anarchisme (= zonder heerschappij)
- Anarchisten willen dan ook geen overheid. Deze heeft namelijk macht en vroeg of laat wordt die
macht misbruikt. Ze zijn dan ook tegen ELKE vorm van macht. (religie, politie, massamedia, grote
bedrijven).
- De afkeer van macht heeft te maken met de wereldbeelden van anarchisten. Ze gaan er vanuit dat
mensen van nature goed, sociaal en gelijkwaardig zijn. Mensen kunnen dit alleen zijn als ze vrij zijn van
welk systeem dan ook. Dit brengt namelijk verschil aan en onderdrukt mensen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ylsevisser. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.
