Summary
GZW1024: Samenvatting taken en colleges: gezondheid, voeding en bewegen
- Course
- Institution
Samenvatting van alle taken + colleges
[Show more]
Seller
Follow
GezondheidswetenschappenBGZ2
Content preview
Taak 1: Gezondheid, voeding en bewegen1. Wat is Evolutie (voeding en bewegen)
Evolutie is het veranderen van erfelijke kenmerken over generaties, dat zich afspeelt in
populaties.
Evolutie is ook voornamelijk gericht op het voortbrengen van nieuwe generaties
(voortplanting).
● Mensen zijn de enige soort die gericht zijn op lang, gelukkig leven.
● Natuurlijke selectie vormt aanpassingen die gericht zijn op het vergroten van het
succes van voortplanting. Fitness.
Natuurlijke selectie vindt plaats als:
- Variatie aanwezig is binnen de soort
- De variatie erfelijk is
- Er meerdere nakomelingen zijn.
→ Als dit plaatsvindt, is de selectie niet willekeurig en zal er evolutie plaatsvinden.
Er zijn twee verschillende evolutionaire theorieën:
1. Proximate:
Wat is het.
2. Ultimate:
Waarom is het zoals het is.
Energie wordt gebruikt voor
- Groei
- Onderhoud
- Voortplanting
Jagen en verzamelen bestaat uit 4 elementen:
- Plantaardig voedsel verzamelen
- Jagen voor vlees
- Intensieve samenwerking
- Verwerking van voedsel.
1
,Moderne jagers-verzamelaars legden zo’n 6 km per dag af, voor het vinden, verwerken en
verteerbaar maken van voedsel. Verwerken van voedsel betekent het gereed maken voor
consumptie. Voordeel van eten van planten is dat er met zekerheid gezegd kan worden waar
het te vinden is. Nadeel is dat er veel onverteerbare vezels in zitten en dichtheid van
voedingswaarden erg laag is. Verder hebben planten manieren ontwikkelt om zichzelf te
beschermen. Een van andere voedselbronnen was vlees, dat rijk is aan voedingsstoffen.
- Jagen kost veel tijd
- Onvoorspelbaarder dan planten
- Gevaarlijk, moeilijk
Het begin van vlees eten viel samen met een verdeling van arbeid. Vrouwen verzamelden
en de mannen joegen. Delen van voedsel had voor beide partijen veel voordelen. Verschil
tussen mens en dieren, is dat de mensen hun voedsel deelden buiten hun familie om. Voor
goede samenwerking is er theory of mind, aanvoelen wat de ander denkt, nodig. Voor de
verwerking van voedsel gebruikte de premoderne mens handige werktuigen.
Voor de zoektocht naar voedsel legden mannelijke verzamelaars wel 15 km per dag af. Door
de evolutie heen hebben de jager-verzamelaars langere benen ontwikkelt voor het afleggen
van deze grote afstanden. Verder zijn de ledematen verder ontwikkelt, de huid is minder
blootgesteld aan de directe zon, grotere huidmassa. Door het zweten koelt een mens sneller
af dan een viervoeter. Er zijn ook verschillende veranderingen opgetreden in het lichaam
zodat hardlopen soepeler kan verlopen, voeten, rug, nekligament en de gluteus maximus,
smalle taille en lage, brede schouders.
Denken gebeurt meestal via de hersenen maar kan ook via het spijsverteringskanaal. Een
belangrijke ontwikkeling die plaatsvond was het verkleinen van het spijsverteringskanaal en
het vergroten van de hersenen. Grote hersenen zijn voor een groot deel nodig voor denken,
onthouden en andere cognitieve taken uit te voeren. Hersenen gebruiken zo’n 25% van de
totale energievoorraad. De belangrijkste ontwikkeling is het vermogen om te communiceren,
samen te werken, te denken en te vernieuwen. Het tempo van de culturele evolutie is veel
hoger dan dat van de biologische evolutie. Wat de premoderne mens vooral succesvol
maakt is het grote aanpassingsvermogen.
Toch hebben deze ontwikkelingen niet alleen voor positieve veranderingen gezorgd, door de
industriële revoluties zijn er veel nieuwe ziekten en andere problemen ontstaan. Zoals
infectieziekten en chronische ziekten zoals kanker en hart –en vaatziekten. Daarnaast leidt
het overvloed aan voedsel ertoe dat 2/3 van de Amerikanen overgewicht heeft. Een ander
gevolg is het ontstaan van mismatch-aandoeningen: dit zijn aandoeningen die voortkomen
2
,uit het feit dat ons paleolithische lichaam slecht aan bepaalde vormen van modern gedrag
en hedendaagse omstandigheden is aangepast. Het maakt het moeilijk omdat we nog niet
weten welke factoren in de leefomgeving eraan ten grondslag liggen of er invloed op
hebben. Voorbeelden van mismatch aandoeningen zijn: Acne, Astma, Depressie.
Dysevolutie is de keerzijde van evolutie, een voorbeeld hiervan zijn gaatjes in een gebit.
Deze worden veroorzaakt door de ontwikkelingen in ons voedselpatroon, maar hebben een
nadelig effect op ons lichaam.
Evolutie heeft er ook voor gezorgd dat de kwantiteit van eten is toegenomen, maar de
kwaliteit is enorm gedaald. Modern eten bevat minder vitaminen, mineralen en vezels maar
meer onverzadigde vetten en veel zout. Het eten is voedingsstofarm maar calorierijk.
Voor optimaal voedingsstrategieen moet je in staat zijn om:
1. Levels in je lichaam kunnen monitoren, zoals hongergevoel
2. Inschatten of er veel of weinig voedsel is
3. Inschatten hoe makkelijk bereikbaar het voedsel is
4. Is er veel competitie
3
, 2. Factoren die veroorzaken dat mensen (on)gezond gaan eten. Factoren die gedrag
verklaren. Theorie van beredeneerd gedrag.
Theorie van gepland gedrag, veronderstelt dat intentie de belangrijkste factor is voor
gepland gedrag en dat die intentie weer volgt uit 3 verschillende factoren:
1. Het belang dat aan het gedrag en het effect daarvan wordt gehecht.
2. Hoe de omgeving over dat gedrag denkt.
3. De ingeschatte vaardigheid. Zelfeffectiviteit, perceived behavioral control.
3. Wat voor een gevolg heeft het huidige eet- en bewegingsgedrag op de gezondheid
van mensen.
Mensen hebben een distinctieve voedingseigenschappen ontwikkelt, die aangepast zijn op
het hoge metabolisme van de hersenen. Door de groei van onze hersenen was meer
energierijke voeding nodig. Over de tijd is het verzamelen van voeding steeds efficiënter
geworden. Veel energierijk voedsel wordt verzameld met zo min mogelijk tijd en moeite. Het
energieverbruik van onze voeding ligt hoger in de VS en in andere geïndustrialiseerde
samenlevingen.
Dit artikel veronderstelt dat stijgende obesitas, niet alleen te maken heeft met grotere
energie-innames, maar dat er een verschuiving is in de energiebalans in de samenstelling
van het voedsel.
Tegenwoordig zien we steeds meer voedsel gerelateerde ziekten dan vorige generaties. Er
is zelfs sprake van dual-nutritional burden: dat betekent dat er sprake is van overgewicht en
ondervoeding in dezelfde gemeenschap. Veel van de eigenschappen die ons onderscheiden
van andere primaten, hebben belangrijke betrekkingen op onze kenmerkend
voedingswaarden. Een belangrijk moment in onze evolutie is onze mogelijkheid om op een
efficiëntere manier voedsel ontnemen van onze omgeving. We kunnen voeding vinden in
bijna iedere omgeving. Voor de grootste tijd van de menselijke geschiedenis wordt
gekenmerkt door grote fysieke activiteit en meerdere periodes van een negatieve
energiebalans. Tegenwoordig zijn de mensen slachtoffer geworden van deze efficiëntie. De
geïndustrialiseerde samenlevingen worden gekenmerkt door laag energieverbruik en
overvloedige voedselvoorraden, die bijdrage aan een positieve energiebalans en toenemen
van obesitas en chronische metabolisme gerelateerde ziekten.
De belangrijkste kenmerken van voedsel verzamelen is ontstaan door de Homo Erectus; de
behoefte voor een hogere energie inname door onze grote hersenen, en de ontwikkeling in
het voedingspatroon waardoor de mens genoodzaakt was om grote afstanden af te leggen.
Dit ging gepaard met hoge levels van energieverbruik.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller GezondheidswetenschappenBGZ2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.43. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now