In deze samenvatting worden alle tijdvakken en kenmerkende aspecten samengevat. Dit is stof voor het vwo examen 2021/2022. Voor geschiedenis is het belangrijk dat de tijdvak kennis op kenmerkend aspect niveau is. Deze samenvatting doet dit!
Tijd van de jagers en boeren tot 3000 V.C.
- De levenswijze van jagers-verzamelaars
Ze leefden met maximaal 50 man samen en leefden van alles wat er te vinden was in de
natuur. Ze trokken rond en hadden allerlei woonplaatsen. Ze maakten gebruik van
werktuigen die in de natuur te vinden waren. Er is niks bekend over de sociale verhoudingen.
Er waren veel grotschilderingen en beeldjes.
- Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
Door het ontstaan van landbouw ontstond er een bevolkingsgroei, gingen mensen zich op 1
plaats vestigen en verbeterde de werktuigen. Ze vestigden zich vaak rond rivieren, omdat de
grond hier vruchtbaar was. Hier kwamen de hunebedden en grafgiften aan bod. Er
ontstonden groepen van 2000 mensen, specialisatie en de eerste handel.
- Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen
Er was sprake van een gelaagde samenleving en een bepaalde religie. Dit was ook het
verschil tussen de landbouwsamenlevingen en de stedelijke gemeenschappen. Het eerste
schrift ontstond, vanwege wetten en regels, administratie en overeenkomsten.
Tijd van de Grieken en Romeinen 3000 V.C. tot 500 N.C.
- De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en
politiek in de Griekse stadstaat.
Zij waren de eerste die aan wetenschap deden, denk hierbij aan de eerste telescoop en
zonnewijzer. Ontstaan van monarchie en democratie.
- De groei van het Romeins imperium, waardoor de Griek-Romeinse cultuur verspreid.
Het Romeins imperium verspreidde zich door heel Europa, waardoor deze cultuur zich dus
ook ging verspreiden.
- De klassieke vormentaal van de Griek-Romeinse cultuur.
Klassieke kunst, denk hierbij aan tempels en zuilen.
- De confrontatie tussen de Griek-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur
De Griek-Romeinse cultuur wilde zich verspreidde, maar de Germaanse cultuur werkte dit
tegen. Deze confrontatie, zorgde voor volksverhuizingen, veroveringen en de enorme
grootte van het Romeinse rijk en uiteindelijk ook voor de val van het Romeinse rijk.
- De ontwikkeling van het Jodendom en Christendom als eerste monotheïstische
godsdiensten
Het jodendom ontstond in het oude Egypte, voornamelijk ex-slaven. Het christendom ging
zich veel later pas verspreidde, wanneer de Romeinse keizer zich ging keren tot het
christendom. Monotheïstisch houdt in dat het de enige godsdienst is waarin je gelooft.
, Tijd van de Monniken en Ridders 500-1000
- Het ontstaan en de verspreiding van de Islam
Door het vastleggen van visioenen aan Mohammed werd de Koran samengesteld. De Islam
bood eenheid aan de Arabische wereld. Ook de islam werd monotheïstisch. De islamieten
zagen de Christenen en Joden als zielig, omdat zij het net niet begrepen. De verspreiding
gaat snel, omdat de heersers van de gebieden niet uitmaakt tot welke religie ze zich keren.
Daarnaast Jihad; religieuze verplichten om het geloof te verspreiden. Middelen, want
Arabische paarden zijn sneller dan andere paarden.
- De verspreiding van het christendom in geheel Europa
Het christendom was al in de oudheid ontstaan en kwam vooral uit het Midden-Oosten. De
eerste romeinse keizer stelt het christendom als staatsgodsdienst. Ook na de val blijft het
christendom.
- De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door
een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid
Het centrale Romeins bestuur valt weg en steden vervallen. Er kwam veel criminaliteit,
waardoor mensen bescherming gaan zoeken bij lokale heersers. Ze bieden arbeid aan in ruil
voor bescherming. De handel valt weg, waardoor er landbouw kwam waarin alles
geproduceerd werd wat je nodig had, dus volledig zelfvoorzienend (autarkie). Het is een
economisch systeem.
- Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur
Er is geen centraal bestuur en Europa is hierdoor onveilig geworden. Koningen kunnen niet
rondtrekken, omdat dit gevaarlijk is. Koningen zijn in dit geval leenheren. Zij lenen een deel
van hun land uit aan mensen die zij vertrouwen, omdat ze niet overal zelf op kunnen letten.
Deze leenmannen besturen dit land vanuit de naam van de koning. De koning vraagt
hiervoor in ruil militaire troepen en belastingen.
Tijd van de Steden en Staten 1000-1500
- De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een
agrarisch-urbane samenleving
Minder oorlogen, bevolkingsgroei en nieuwe landbouwtechnieken (drieslagstelsel) zorgen
voor voedseloverschot, handel en bloei in steden. Waterwegen dienen als netwerk. Er kwam
meer vraag naar luxe en dus specialisatie, hierdoor kwamen er ambachtslieden.
- De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
Steden kregen stadsrechten, op deze manier kregen zij meer het recht om zelf hun steden te
besturen, denk aan tol, rechtsspraak en markten organiseren.
- Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de
geestelijke macht het primaat behoorde te hebben
Mensen waren erg gelovig en de apus beweerde dat vorsten ondergeschikt aan hem
moesten zijn. God zou een geestelijke en wereldlijke macht hebben aangesteld
(tweezwaardenleer). Als gevolg hiervan kwam de Investituurstrijd met de Duitse keizer.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller laurellpolmann. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.79. You're not tied to anything after your purchase.
