Summary
Samenvatting Blok 3 Baliewerkzaamheden en spreekuur
- Course
- Institution
Alle onderwerpen die besproken worden in blok 3 en die je moet weten voor de toets staan in deze samenvatting.
[Show more]
Seller
Follow
anneleenvis
Content preview
Hoofdstuk 90 Ziekten van landbouwhuisdieren90.1 Het paard
De schedel van het paard heeft een stelsel van holtes bekleed met slijmvlies (sinussen), een
ontsteking daar aan heet sinusitis.
Een paard heeft boven en onder drie snijtanden per kaakhelft, hoektanden en boven en
onder 6 kiezen per kaakhelft. Dus boven 3133 en onder ook 3133. De tanden en kiezen van
een paard groeien langzaam de kaak uit en slijten aan de bovenzijde af.
Bij het leeftijdsschatten kijkt men naar:
- Aanwezigheid van melktanden (wisselen op 2.5, 3.5, 4.5 jaar)
- Stand van de tanden (eerst rechtop, bij oud paard naar rostaal)
- Vorm van de tanden (eerst overlang ovaal, dan driehoekig, dan dwarsovaal)
- Mate van afslijting van het tandsterretje (holte in de tand)
Alleen dierenartsen mogen elementen trekken of onder verdoving behandelen.
Luchtzakken zijn uitzakkingen van de buis van Eustachius die zich centraal in de schedel
bevinden, lateraal van de pharynx. Via het middenoor of via de lymfeknopen kan er een
ontsteking van de luchtzakken ontstaan. De luchtzak kan dan gespoeld worden om het pus
te verwijderen.
Paarden zijn onevenhoevigen en staan op hun middelste teen. Wijsvinger en ringvinger zijn
zogenoemde griffelbeentjes. De zoolvlakte van de paardenhoef bestaat uit: de ballen,
straalgroeven, straal, hoornwand, witte lijn. Eens in de 6-8 weken moet het hoefijzer
vervangen worden.
Botten voorbeen van proximaal naar distaal: schouderblad, humerus, radius en ulna,
carpaalbeentjes (voorknie), pijpbeen (os metacarpalia) en griffelbeentjes, kootbeen,
kroonbeen en hoefbeen, (sesambotje bij hoefgewricht, straalbeentje)
Botten achterbeen: bekken, femur, tibia, fibula, tarsaalbeentjes die het hakgewricht of
sprong vormen, hetzelfde als voorbeen.
De belangrijkste vertering vind plaats in het caecum en colon. De Oesophagus zit in een
bocht aan de maag, daarom kan een paard niet braken. Bij maagoverlading kan het voedsel
uit de neus komen of de maag barst. De onderdelen van het digestiestelsel liggen los in de
buik, daarom komen er regelmatig liggingsveranderingen van het maagdarmkanaal voor.
Een paard heeft geen galblaas, gal wordt opgeslagen in de galgangen van de lever.
De linkerniet van het paard is hartvormig. De urine van paarden is altijd troebel door slijm.
Stalondeugden door stress:
- Kribbenbijten en luchtzuigen
- Likken en knagen
- Weven
- Morsen met voer
Oplossingen hier voor zijn: meer beweging, afleiding, speeltjes of aversie-therapie.
Ziekten bij paarden
Maagdarmstelsel (koliek)
- Symptomen
o Niet eten
o Geen ontlasting
o Opgezwollen buik
o Kreunen
o Onrust
, o Over de grond schrapen met de hoeven
o Over de grond rollen
o Met de kop zwaaien en met de ogen rollen
- Maatregelen
o Iemand bij het hoofd van het paard om het op zijn gemak te stellen
o Aanbrengen van een praam op de neus
o Voet opnemen
o Plaatsen van een schot of baal stro achter het paard
o Inspuiten van een spasmoluticum
- Soorten koliek
o Krampkoliek: kramp in de darmen, behandelen met een spasmolyticum
o Maagoverbeladingskoliek: voedsel gaat gisten in de maag doordat het paard
niet kan braken, leegmaken van de maag mbv een sonde via de neus
o Obstipatiekoliek: verstopping in het maagdarmkanaal door bijvoorbeeld zand,
darmstenen of ruwe vezels, laxeren van het maagdarmkanaal met parafine
via een neussonde naar de maag
o Liggingsveranderingskoliek: draaing of knopen in het maagdarmkanaal, moet
chirurgisch hersteld worden
Respiratiestelsel (dampigheid)
- Droes: infectieuze ontsteking van de pharynx en bijbehorende lymfeknopen door een
bacterie. Krijgen het 1 keer, zelden meerdere keren. Er kunnen abcessen ontstaan in
de lymfeknopen, beter om door te laten breken. Is mogelijk om te enten tegen Droes.
- COPD (dampigheid): alle chronische aandoeningen die gepaard gaan met hoesten,
kortademigheid en sputumproductie.
o Oorzaken: allergisch astma en/of een infectie van de bronchiën.
o Symtomen: spasme van de bronchiën; taai slijm, zwelling van slijmvlies,
ademhaling gaat moeizaam, verscheuring van het longweefsel (emfyseem),
hoesten, verminderd uithoudingsvermogen, verhoogde
ademhalingsfrequentie (te abdominaal)
o Behandeling: remmen door en goede verzorging, hoestonderdrukkers,
sputumverdunners en eventueel corticosteroïden.
Bewegingsstelsel (kreupelheid)
Onderzoek:
- Monsteren
- Inspectie, palpatie en percussie van de benen
- Passieve bewegingen
- Buigproeven
- Diagnostische anaesthesie-injecties (door een deel te verdoven loopt het dier weer
goed)
- Gewrichtspunctie met onderzoek van de synovia (toegenomen ontstekingscellen)
- Röntgenologisch of echografisch onderzoek
- Bloedonderzoek
Oorzaken:
- Arthritis (gewrichtsontsteking) door trauma of infecteus
- Tendovaginitis (peesschede-ontsteking), chronisch heet het een gal
- Fracturen of fissuren
- Vastzitten van de knieschijf
, - Spat (chronische slijtage in het hakgewricht)
- Hoefkatrol (chronische slijtage van het straalbeentje)
- Kneuzing of verscheuring van pezen of spieren
- Zenuwverlammingen waardoor spieren niet meer werken
- Nageltred (corpus alienum in de hoef)
- Hoefbevangenheid (aantasting van de hoornproducerende lederhuid waardoor de
verbinding met de hoef verloren gaat)
Behandeling:
- Bestrijden van de oorzaak
- Rust
- NSAID’s
- Antibacteriële therapie, soms chirurgie
Andere ziekten
Cornage: eenzijge of beiderzijdige verlamming van de stembanden, komt meestal linkszijdig
voor. Luchtpassage is lastig. Diagnose stel je door laryngoscopie. Alleen operatief
vastzetten als er klinische klachten zijn.
Mok: hardnekkige ontsteking van de huid in de kootholte, kan ontstaan door veel factoren.
Maandagziekte, tying up: ontstaat bij paarden die na rust ineens weer arbeid moeten
verrichten. Verzuring van de spieren, acuut rust om verdere aantasting te voorkomen.
Vaccinaties en wormpreventie
- Rhino-pneumonie: veroorzaakt door het Equine Herpes Virus 1.
Respiratieproblemen, abortus, aantasting van hersenen en ruggenmerg met als
gevolg verlamming. Eenmaal besmet blijft het paard drager.
- Influenza: ontsteking aan de luchtwegen. Dieren hebben koorts, zijn stijf, hoesten en
hebben neusuitvloeiing. Eén tot tweemaal vaccineren.
- Tetanus: de tetanusbacterie vormt toxinen nadat deze via een wondje is
binnengekomen. Het derde ooglid wordt zichtbaar, door spasme van de
ademhalingsspieren kan het paard sterven. Houdt het in leven totdat de toxine is
afgebroken door het lichaam.
- Schurft: de schurftmijt graaft gangetjes in de huid, door schuren en bijten wordt de
huid aangetast. Beenschurft door de chorioptesmijt en sarcoptes mijt (hals en romp).
Bestrijden met antiparasitica.
- Huidschimmel: trychophytonschimmel, ronde kale plekken. Zeer besmettelijk voor de
mens, behandelen met antimyotica.
- Wormen: spoelwormen worden actief in de dunne darm, gaan door de wand heen via
de bloedvaten naar de dikke en blinde darm waar ze uitgroeien tot volwassen larven.
Vooral gevaarlijk in de bloedbaan: trombose of worminfarct. Te voorkomen door
regelmatig verweiden en uitgekiende ontworming
90.2 Het rund
De sinus frontalis (voorhoofdsholte) loopt door in de hoorns. Leeftijd is af te lezen aan het
aantal jaarringen + 1 (kalft op tweejarige leeftijd).
Onthoornen kan op jonge leeftijd door het stukje huid waar de hoorn komen te zitten
chirurgisch te verwijderen, weg te branden of met chemische middelen te verwijderen. Op
oudere leeftijd kan je de hoorns afknippen, bij volwassen dieren kunnen ze afgezaagd
worden, dit zorgt meestal wel voor een ontsteking van het slijmvlies.
Het gebit bestaat uit in de onderkaak 8 beitelvormige snijtanden, de bovenkaak is een
stevige bindweefselplaat, boven en onder 6 kiezen.
, De neus heeft een ongespleten neusspiegel.
De oorspeekselklier kan per dag wel 60 liter speeksel produceren. Op de wangen en tong
zijn naar caudaal gerichte papillen. Op de voorborst zit het kossum (ruime huidplooi).
Drie uitzakkingen van de oesophagus: netmaag, pens (grootste (120 liter) bestaande uit
vloeisotflaag, structuurlaag en gaslaag) en boekmaag. Lebmaag is de eigenlijke maag.
De uier zit caudaal, twee melkklieren per lichaamshelft. In elke tepel is een slotgat dat
aansluit op de verzamelholte van het kwartier.
De spieren van koeien zitten vast aan de uiteinden van de botten. Ze behoren tot de
eenhoevigen, hebben twee klauwen en twee bijklauwen. 2 Keer per jaar bekappen.
Ziekten
- Melkziekte, Hypocalcemie: verlaagd calciumgehalte in het bloed door een abrupte
aanmaak van veel melk. Koe wordt sloom, onrustig en stijf. De boer mag iv een
calcium/magnesium infuus aanbrengen.
- Kopziekte/Hypomagnesemie: verhoogde magnesium in de melk en verlaagd gehalte
in het bloed. Geeft hersenverschijnselen. Infuus magnesium en speciale kopziekte
brokken.
- Slepende melkziekte: ontstaat bij een negatieve energiebalans door de
melkproductie die twee weken eerder optimaal is dan de voedselopname. Er ontstaat
een tekort aan glucose waardoor er uit vet glycerol omgezet wordt in glucose maar er
teveel vetzuren overblijven die afgebroken worden door de lever. De lever kan de
hoeveelheid niet an en maakt er giftige ketonlichamen van. Toedienen van glucose
en insuline en daarna propyleenglycol.
- Tympanie: gas uit de pens kan niet opgeboerd worden en hoopt op. Vaten worden
dichtgedrukt. De arts prikt een gat in de pens om het gas af te laten lopen. Als er
schuim in de pens zit wordt het verwijderd met een maagsonde.
- Lebmaagdraaiing: de uitgang van de lebmaag wordt afgesloten omdat de lebmaag
naar links, rechts en naar boven verplaatsen kan. De arts hoort steelband geluiden.
Therapie: de koe enkele dagen laten vasten, de beweging van de lebmaag
bevorderen door weidegang of bepaalde medicijnen. De koe over de rug rollen en
zodoende de maag terug draaien. Opereren, lebmaag vastzetten aan de ventrale
buikwand.
- Wormen: spoelworm, longworm en leverbot. Ernstige symptomen spoelworm:
anorexie, diarree en oedeem.
o Longworm: leeft in de bronchiën. Ernstige symptomen: respiratieproblemen
en hoesten. Kan tegen gevaccineerd worden.
- Infectieuze bovine rhinotracheitis (IBR): veroorzaakt door Bovine Herpes Virus.
Veroorzaakt ontsteking aan de trachea waarbij pus wordt gevormd. Kan leiden tot
aobortus, oogaandoeningen en hersenaandoeningen. Kan tegen gevaccineerd
worden.
- Klauwproblemen: stinkpoot, mortellaro en slakkenpoot. Te voorkomen en genezen
door bekapen, voetbaden en antibiotica.
90.3 Het varken
Het varken heeft op de neus een wroetschijf. Boven en onder 3143 als tandformule. Een
varken is evenhoevig en heeft voor en achter 4 tenen met elk drie kootjes. Ze hebben 13 tot
17 ribben en het aantal per kant kan verschillen. Zeugen hebben twee melklijsten van 7
melkklieren.
Risicoverhogende factoren:
- Bij elkaar plaatsen van varkens van verschillende afkomst
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anneleenvis. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.29. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
48298 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now