Summary
Samenvatting ALLE COLLEGES, WEKRGROEPEN, AANTEKENINGEN: RECHT MENSELIJK GEDRAG
- Course
- Institution
ALLE COLLEGES, WEKRGROEPEN, AANTEKENINGEN: RECHT MENSELIJK GEDRAG Week 1 t/m 7!
[Show more]
Seller
Follow
juliafriederichs
Content preview
RECHT EN MENSELIJK GEDRAGBLOK 2
Week 1: straffen gedrag
Week 2: capaciteit en gelegenheid
Week 3: normen en toxische organisaties
Week 4: Calculatie of morele verplichting?
Week 5: neurowetenschappen en vrije wil
Week 6: Toegang tot recht en procedurele rechtvaardigheid
Week 7: Uitvoering van wet- en regelgeving
HOORCOLLEGE WEEK 1
Wat zou ‘recht’ moeten zijn? <-> Hoe werkt recht?
Empirische (feitelijke) kennis: probleem in vergelijking met juridische kennis, niks staat vast,
waarom houden mensen zich aan regels? En waarom?
Gedragsfunctie van het recht
Ons rechtssysteem maakt dat wij als mensen op een veilige manier met elkaar om kunnen
gaan rechtsbescherming
Recht <-> Gedrag
Ex-Post gedragsfunctie van het recht
Gedrag Recht
Recht toepassen op het gedrag, het gedrag ligt in het verleden. Hoe beoordelen we dit
gedrag met het recht?
Ex-Ante gedragsfunctie van het recht
Recht Gedrag
Recht voorkomt slecht gedrag. Manier waarop met straffen gewerkt wordt, formulering van
het recht. Hoe zorgt deze regel voor gedragsverandering?
Recht Gedrag
- Kosten en baten (bijv straf)
- Capaciteit (kunnen we ons aan de regels houden?)
- Gelegenheid (praktisch mogelijk maken van criminaliteit), voorbeeld: niet
meer meenemen vloeistoffen in vliegtuig
- Sociale context (gedrag van anderen en legitimiteit van het recht)
Straffen en gedrag
1. Hoe straffen in theorie gedrag beïnvloedt
2. Empirische kennis over de invloed van straffen op gedrag
3. De betekenis van deze inzichten
,Gedrag als reactie op kosten en baten
Straf als kosten van regelovertreding
Als regelnaleving minder oplevert dan regelovertreding zullen mensen zich niet aan de regels
houden.
N(b-k) < O(b-k) Naleving (baten – kosten) < Overtreding (baten – kosten)
Speciale preventie
De pijnlijke en kostbare ervaringen die gepaard gaan met een straf maken mensen die
gestraft zijn bang om nogmaals de wet te overtreden
- Geen empirisch bewijs
- Problemen met het deugdelijk vaststellen van de causaliteit tussen de
straf en recidive
- Negatieve effecten:
Criminogeen effect: tijd in de gevangenis maakt mensen meer geneigd
tot criminaliteit dan daarvoor
Deviancy training: het aanleren van crimineel gedrag in de gevangenis
Stigmatiserend effect na gevangenschap
Generale preventie
De mogelijke dreiging van een straf schrikt mensen af om zelf de wet te gaan overtreden
- Vereisten:
Strafkans (pakkans en kans dat je daarna ook echt gestraft wordt)
Strafmaat (hoogte van de straf)
Strafkans is belangrijker dan strafmaat!
- Geen sluitend empirisch bewijs dat het werkt
- Problemen met het deugdelijk vaststellen van de causaliteit tussen de
straf en criminaliteit
- Brutaliserende effecten
Straffen van bedrijven
In hoeverre werkt straffen bij bedrijven anders dan individuen?
Generale preventie bedrijven:
- Geen sluitend bewijs voor effecten van strenger straffen
- Uitdaging in genereren van strafkans
- Onjuiste perceptie van strafkans en strafmaat
- Lastig te bepalen wie te straffen
- Extra negatieve effecten:
Ontwijkend gedrag
Afschuiven van schuld
Generale preventie lessen
- Strafkans belangrijker dan de strafmaat
- Meer nadruk op opsporing en minder op straffen zelf
- Mensen hebben geen goed inzicht in hoe hoog straffen zijn of wat de
strafkans is
- Communicatie is essentieel
,Mogelijke gedragseffecten van straffen
POSITIEF NEGATIEF
Een norm stellen Criminogene effecten
Speciale preventie Brutaliserende effecten
Generale preventie Gedrag Ontwijkende effecten
Incapacitatie Afschuiven van schuld
Rehabilitatie
Algemene lessen week 1:
- Hoe het recht werkt is een essentiële juridische vraag
- Deze vraag vereist empirische kennis die naast rechtspositieve en
normatieve kennis staat
- Idealiter reageert recht niet slechts op gedrag uit het verleden (ex-post)
maar stuurt het ook gedrag in de toekomst (ex-ante)
- Recht beïnvloedt gedrag door verschillende gedragsprocessen
- Straffen kan op verschillende manieren menselijk gedrag sturen
- Straffen kan positieve en negatieve invloed hebben op gedrag
- Er is geen sluitend bewijs dat straffen een speciale of generale preventie
effect heeft
- Gevangenisstraf kan ook een criminogeen effect hebben
- Voor generale preventie is de strafkans essentieel
- Mensen hebben niet een goede perceptie van wat de strafkans en de
strafmaat is
- Harder straffen kan ook leiden tot meer ontwijkend gedrag.
- De veronderstelde kosten en baten in het recht blijken dus niet altijd zo te
werken in de praktijk
Cesare Beccaria: De doelstelling van elke wetgeving moest volgens Beccaria het maximaal
geluk voor een maximaal aantal mensen zijn. Hij ging in tegen wat zijns inziens duistere,
complexe en wrede wetgeving was. Grondslag: legaliteitsbeginsel,
proportionaliteitsbeginsel, gelijkheidsbeginsel, subsidiariteitsbegin, etc.
WERKGROEP WEEK 1
Gedrag <-> Recht
Empirische benadering
kijken naar HOE het recht functioneert
Law in Action ipv Law in Books
kijken naar de werkelijkheid
Normatieve benadering
kijken naar hoe het recht behoort te zijn
normatief beladen begrippen als rechtvaardigheid, plicht, vergelding & legitimiteit
Aannames in het recht
, Bijvoorbeeld: “rechters zijn altijd onpartijdig en onafhankelijk” is niet altijd waar maar
wordt wel verwacht in de maatschappij
Sociaal- en gedragswetenschappelijke onderzoeksmethoden
- Statistische bewerking bestaande gegevens
- Enquêtes/interviews (statistische bewerking)
- Experiment/laboratorium (statistische bewerking)
- Diepte-interviews
- Participerende observatie
Positieve gedragsbeïnvloeding autogordels, campagne, sociale code
Straffen
Intuïtie zegt dat straffen afschrikt, dus hoe strenger hoe meer.
In feite komt het bewijs hiervoor niet overeen met assumpties. Subjectieve perceptie van
straf verschilt van werkelijkheid
Strafrecht doelen: wraak (kanaliseren van), macht overheid aan banden leggen, bevorderen
wenselijk gedrag
GEDRAGSFUNCTIES
Generale Ontwijking Specifieke
afschrikking afschrikking
/rehabilitatie
Mogelijk - Criminogeen effect
brutaliserende - Deviancy training
effecten
- Stigma
Effectiviteit van de generale preventie
1. Strafmaat. Zekerheid: Achilleshiel van de strafkans is de pakkans!
2. Werkelijke strafkans: drempelwaarde 25-40%. Daartoe strafkans verhogen? meer
(zichtbare) handhaving. Ook gevaar, namelijk: stop-and-frisk policy (racisme).
3. Perceptie van de kans gestraft te worden en van de omvang van de straf is relevant
communicatie/informatievoorziening
Verschil straffen bij individuen en bedrijven
Moeilijker op te sporen, complexere setting en moeilijker te veroordelen (vooral VS)
Overeenkomst straffen bij individuen en bedrijven:
A stronger punishment will not necessarily result in deterrence that alters illegal corporate
behavior. No effect across spectrum of corporate crimes
VRAGEN
1. Wat is de ex-ante functie van het recht ten aanzien van gedrag?
Het voorkomen van crimineel gedrag door het maken van preventieve rechtsregels.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juliafriederichs. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.39. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now
Recently viewed by you
