Exam (elaborations)
samenvatting recht in sanne taekema jeanne gaakeer marc loth
- Course
- Institution
samenvatting recht in sanne taekema jeanne gaakeer marc loth
[Show more]
Seller
Follow
KimLinda
Content preview
lOMoARcPSD|11700591Samenvatting Recht in Context Sanne Taekema, Jeanne
Gaakeer, Marc Loth
Inleiding rechtswetenschap (Erasmus Universiteit Rotterdam)
Downloaded by Answerdone
, lOMoARcPSD|11700591
StuDocu is not sponsored or endorsed by any college or university
Downloaded by Answerdone
, lOMoARcPSD|11700591
HOOFDSTUK 1
1.1 Wat is recht?
Het recht is te kennen uit concrete gevallen: De oplossing van een concreet juridisch probleem (casus) is een
aanknopingspunt om vast te stellen wat geldig recht is hoe het zijn uitwerking heeft op het leven van mensen.
Positieve recht = Het recht dat op een bepaald moment in een land geldt.
Contextualisme = Recht kan uitsluitend worden gekend in de context van de omstandigheden
waarin het functioneert
Je kijkt naar de omstandigheden waaronder het recht tot stand is gekomen, opdat
de (oorspronkelijke) context van wat wij nu als het leerstuk kennen, wordt
verhelderd.
Het recht in concreto, in een actuele zaak, een geval of casus, slechts goed begrepen kan
worden als ten volle aandacht wordt besteed aan alle omstandigheden van dat geval. (Die
gedachte is ontleend aan de Griekse filosoof Aristoteles: de mens moet handelen naar de eisen
van de omstandigheden)
Domein van de rechtswetenschap:
Traditioneel wordt in de rechtswetenschap een onderscheid gemaakt tussen enerzijds de rechtsdogmatiek,
en anderzijds de benaderingen van het recht waarbij ook de bevindingen van andere wetenschappen
worden gebruikt (bijv. de maatschappijwetenschappen waarin empirisch onderzoek wordt gedaan)
Met rechtsdogmatiek bedoelen wij in aanvulling op wat wij hiervoor al opmerkten:
1. de studie van het geldende recht;
2. de casuïstiek, dat wil zeggen het geheel van juridische casus;
3. de ordening van het recht door tekst analytische methoden.
Multidisciplinariteit: Als de rechtswetenschap met andere wetenschappen verbonden wordt, dienen die
andere wetenschappen soms als hulpwetenschappen, waarvan de resultaten in en door het recht worden
gebruikt.
Interdisciplinariteit: De relatie tussen de rechtswetenschap en een andere wetenschap is nauwer
doordat er tussen de rechtswetenschap en die andere wetenschap fundamentele punten van
overeenkomst zijn. Dat wil zeggen de wetenschappelijke verbondenheid en samenwerking van
disciplines op het niveau van hun grondslagen.
In strikte zin is de rechtswetenschap dus te beschouwen als de rechtsdogmatiek (= hoe steekt het recht
in elkaar). In brede zin, en dat is de manier waarop wij in dit boek tegen de rechtswetenschap aankijken,
omvat de rechtswetenschap zowel de studie van de rechtsdogmatiek als die van interdisciplinaire
benaderingen van het recht. Voor wie het recht in zijn context bestudeert, omvat de rechtswetenschap
dus niet alleen de rechtsdogmatiek,
maar tevens de rechtssociologie, de rechtsgeschiedenis, de rechtsantropologie, de
Rechtsfilosofie evenals de argumentatieleer en de retorica, en andere maatschappijen
Geesteswetenschappen. Een verbreding van de context van het recht voert ons
Dus onherroepelijk in de richting van een Multi- of interdisciplinaire bestudering
Van het recht.
William Twining; Law in context (1997): Het recht kan niet los worden gezien van de context waarin
het zijn oorsprong en toepassing vindt. Twining beschrijft dan ook een alternatief programma dat
erop is gericht ‘to broaden the study of law from within’, waarbij het recht als het ware wordt
opengebroken en andere invalshoeken worden toegelaten. Dat programma duidt hij aan als
Contextualistisch; als een pleidooi voor een pluralistische, open benadering van het recht
waarin niet alleen de regels en beginselen van het recht ertoe doen, maar ook de praktijken en
verwachtingen van diegenen die leven in en volgens het recht.
1
Downloaded by Answerdone
, lOMoARcPSD|11700591
Deze benadering van het recht heeft consequenties voor het juridisch onderwijs. Als wij immers het
recht alleen bestuderen als een gegeven systeem van regels zonder aandacht te besteden aan de
context, dan komt de rechtsdogmatiek als het ware los te staan. Om de rechtsdogmatiek te
contextualiseren is het allereerst nodig aandacht te besteden aan het instrument van het recht: taal.
Voor het recht is taal het medium.
Jurist Paul Scholten; Algemeen Deel (1931). ‘De taal is het middel bij uitnemendheid, waardoor de
mensen met elkaar in betrekking treden; een ordening als die van het recht is zonder de taal
niet denkbaar.’ Hij verwees daarbij naar het woord ‘rechtspraak’, en definieerde dat als ‘een in
woorden uitgedrukt oordeel over het recht’. Zonder taal dus geen recht.
1.2 De taal van het recht
Samenleven en menselijke betrekkingen onderhouden is slechts mogelijk als wij minimaal een
gemeenschappelijke taal kunnen spreken. Spitsen wij dit toe op het recht, dan kunnen wij de
vergelijking maken met het leren van een nieuwe taal. Wij moeten de taal van het recht argwanend
beschouwen. De taal van het recht bevat namelijk begrippen die wij menen te kennen, bijvoorbeeld uit ons
dagelijks taalgebruik. Maar in juridische zin kunnen die wel eens een heel andere betekenis hebben –
de context is immers een andere dan die van het gewone taalgebruik – en daarom is voorzichtigheid
geboden.
VB 1: Een surfplank lijkt geen schip. Toch definieert artikel 1.01 van het
Binnenvaartpolitiereglement een surf- ofwel zeilplank als een ‘klein schip voorzien van een
vrij bewegende zeiltuigage, die is gemonteerd op een in alle richtingen draaibare mastvoet
en die tijdens het zeilen niet in een vaste positie wordt ondersteund’. Het juridische gevolg
van deze constatering is dat een surfer- binnenschipper zich net als alle andere
binnenschippers moet houden aan de regels van de binnenvaart, en dat bij overtreding van
de regels sancties kunnen volgen.
VB 2: Wie een medemens ervan beticht een vervelend persoon te zijn, doet dat zelden vanuit
het besef dat het recht mensen van vlees en bloed tot ‘persoon’, in het bijzonder ‘natuurlijke
persoon’, benoemt en daar vergaande consequenties aan verbindt (wij bespreken de natuurlijke
persoon later in hoofdstuk 7).
De taal van het recht begrenst de werkelijkheid in het algemeen, en de samenleving meer in het bijzonder.
De onbegrensde vrijheid wordt omgezet in een beperkter aantal variatiemogelijkheden. Die moeten op hun
beurt weer passen in de aangebrachte structuur, want anders is letterlijk en figuurlijk sprake van onzin. In
het geval dat iets niet past binnen de rechtstaal hebben wij te maken met iets wat niet gezegd kan
worden en dus juridisch irrelevant is (bijv. de haarkleur van een rechtspersoon doet er niet toe).
Gevolg hiervan is dat het recht en de taal van het recht op een bepaalde manier in een dominante
positie worden gebracht. Een belangrijk doel van die taal van het recht met zijn eigen logica en
begripsvorming is immers om antwoord te geven op maatschappelijke problemen, is het reguleren en
beheersen van de maatschappelijke werkelijkheid. Beheersbaarheid van conflictsituaties is een van de
functies van het recht. Recht probeert te voorkomen dat er conflicten ontstaan
die alleen maar met geweld beslecht kunnen worden. Door het conflict te vertalen in juridische termen,
worden oplossingen mogelijk.
Ultimum remedium = uiterste redmiddel om eigenrichting tussen individuen in de samenleving te
voorkomen. Dit is me name het strafrecht.
Die pacificerende kant van het recht kent ook zijn grenzen. Zo geeft de
juridische oplossing van een conflict wel een functioneel herstel van menselijke
betrekkingen, in die zin dat beslist wordt wat de verhouding tussen partijen of
tussen overheid en burger zal zijn, maar zij geeft zelden ook een emotioneel
herstel.
En in die taal zit nu precies het probleem, want woorden zijn nooit op voorhand duidelijk en de
context waarbinnen woorden worden geuit is van invloed op de betekenis.
Jan Vranken ; 1995. Het recht is een ‘discursieve grootheid’ in navolging van Scholten. Dat wil
zeggen ‘het altijd voorlopige resultaat van een proces van meningsvorming en overtuiging’.
1.3 Betekenis en context: drie voorbeelden
Rechtsvinding: In de rechtspraak heeft de rechter tot taak om de betekenis van het geldende recht vast
te stellen in het licht van het geval waarover hij moet oordelen.
Downloaded by Answerdone
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller KimLinda. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.07. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62491 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now