Maatschappijleer rechtstaat
Beginselen van de rechtstaat
- Grondrechten
- Soevereiniteits- en democratie beginsel: sociaal contract met staat als scheidsrechter
> staat is meester en knecht
- Legaliteitsbeginsel: iemands vrijheid alleen ingeperkt als dat vastgelegd is in de wet
- Trias politica
Bedoeld: beschermen tegen de macht van de overheid
Grondwet en grondrechten
Grondwet:
- Begrenst de macht van de staat en garandeert vrijheden van burgers
- Geeft aan hoe de belangrijkste organen van de staat in grote lijnen zijn georganiseerd
- Drukt de eenheid van de natie uit
- Fundamentele rechten van de burgers: grondrechten
Klassieke grondrechten Sociale grondrechten
Vrijheid en gelijkheid vormt de basis Basis van de sociale rechtsstaat
Overheid moet ze garanderen Overheid moet zich ervoor inspannen
Burger kan rechten bij de rechter afdwingen Burger kan recht NIET bij de rechter
afdwingen
Grenzen aan vrijheid
“behoudens ieders verantwoordelijkheid voor de wet”
De uitoefening van de vrijheidsrechten door de ene burger mag niet leiden tot schade of
vrijheidsbeperkingen voor de andere burger. Soms mogen grondrechten beperkt worden
dus ze hebben geen absolute……
Verticale werking: grondrechten kunnen door burgers worden uitgeoefend tegen de staat.
Horizontale werking: burgers kunnen zich tegen elkaar op hun grondrechten beroepen.
Geen rang orde in grondrechten
Legaliteitsbeginsel
Je kan alleen gestraft worden voor iets wat in de wet als strafbaar staat omschreven.
, Trias politica
Macht van de staat
Inperken van de macht van de staat door o.a.
- Legaliteitsbeginsel
- gescheiden machten
machtsmisbruik voorkomen
Voorkomen machtsmisbruik binnen de gescheiden machten
- Checks and balances
Hoe werkt de politiek?
Burgers naar de stembus
Kiezen parlement
Parlement – volksvertegenwoordiging = 150 mensen
Parlement regering
Regering = dagelijks bestuur van land
Parlement controleert regering
Machtenscheiding = trias politica
welke macht Wetgevende Uitvoerende Rechterlijk
Wie? Regering + Regering Onafhankelijke
parlement (ook (+ambtenaren) rechters
provincies,
gemeenten en
waterschappen)
Welke taak? Vaststellen van Verantwoordelijk Beoordeling van
wetten voor uitvoering wetsovertredingen
wetten en conflicten
Vierde macht: adviesbureaus, lobbyisten, media
discretionaire bevoegdheid, ambtenaren: zelfstandig beslissingen nemen over hoe een
wet wordt toegepast. Nadeel? Agent heeft vooroordelen, rechtszekerheid.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller floorwilhelm. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.